This is page cv_b0198. Please don't edit above this dashed line. Thank you! -----------------------------------------------------------------------------
198 GETA -- GEYMA.
hann getr engi (acc.) til at nefna féránsdóm, 95; ella skal hverr þeirra geta mann fyrir sik, 26 :-- in common prose, biðja konu þeirrar er honum væri sómi í, ef hann gæti, Fms. xi. 47; veit ek eigi hvar sú kona sitr er mér sé mikit happ í at geta, Ld. 88: to get, earn, svá at hann megi sér mat geta af sínu fé eðr verkum, Grág. i. 293 :-- to get, learn, fátt gat ek þegjandi þar, Hm. 104; lengi man þat er ungr getr, an old saying, Ísl. ii. 248; þá skal hann eiga stefnu við fimm lögmenn, þá er hann má helzt geta af (five lawyers of whom he can best learn, i.e. five of the wisest men of law) áðr hann segi hvern þátt upp, Grág. i. 3. 2. with dat. of the person added, mostly in reference to feeding or entertaining; get þér vel at borði þínu, keep a good table, Sks. 20; get þú váluðum vel, entertain well the poor, Hm. 136; nú er honum vel getið (he has good cheer) af gnógum mat ok góðum drykk, Str. 7; geta e-m sumbl, to give a feast to one, Ls. 8; geta e-m fótlaug, to get him a foot-bath, Hkv. 2. 37; geta e-m drápu, to entertain one with a poem, Sighvat: the phrase, geta sér (e-m) vel, ílla, to do, cause good or evil to one; ofrmælgi hygg ek at ílla geti hveim er ..., a loose tongue will bring evil to any one that ..., Vþm. 10; en ef hann forðask minn fund þá mun hann sér ílla geta í því, if he shuns me he will do worse to himself, Orkn. 252 (in a verse). II. joined to an infinitive, a participle, or a supine, to get to do (fá, q.v., is used in a similar sense), -- hence to be able: 1. almost like an auxil. verb, α. with infin. but without 'at;' ek gat'k unna Gunnari, I got to love G., Óg. 21; en sá gat taka við syndum, Sl. 6; ek gat líta, I got to see, beheld, Korm. 14 (in a verse); ek gat blóta, Hallfred (Fs. 94); getum hræra, we do rear, Edda; geta sjá, to get to see, Hkr. i. 205 (in a verse); hann gat teygja at sér, he did draw to himself, Edda 65 (in a verse); geta fæða, to give birth to, Am. 103; ef hann eignask getr, Hm. 78; hveim er eiga getr, Hkv. Hjörv. 9 :-- with 'at,' esp. in the phrase, geta at sjá, líta; þá geta þeir Hákon jarl at líta, earl H. got to see, behold, Fms. xi. 131; þá gátu menn at sjá land fyrir stafu fram, 656 C. 22; Sölvi gat at líta hvar þeir flýðu, Nj. 247; Enok gat at eiga þann son, Stj. 45; gat at heita, Rm. 42. β. with part. acc., with a notion of being able, Lat. posse; Gyðingar gátu enga sök sannaða, the Jews could not prove any of their charges, 656 C. 19; því mér lízt svá, sem vér munim þá aldri sótta geta, Nj. 197; ef vér getum Harald Gráfeld af lífi tekinn, Fms. xi. 21; ok geta rétta fylking sína, 131; mikinn fisk ok fagran ok gátu eigi veiddan, iv. 89. γ. so also with sup.; gátu þeir ekki at gört, Nj. 115; ok hætta á hvárt ek geta keypt (kaup, v.l.) fyrir yðr. if I can get a bargain for you, 157; Björn gat séð (beheld) manna-reiðina, 260; ef ek gæta vel fyrir mér séð, 22; sem mest gat hann flutt eptir sér, Ó. H. 85; eigi at heldr gat hann veitt þann íkorna, id.; ef ek get eigi fylgt yðr, Fms. vi. 211. 2. absol. in old writers geta seems never to occur in the sense of to be able, but only periphrastically as above; but in mod. usage geta has almost displaced the old verb kunna in this sense, e.g. eg get það ekki, I cannot; getr-ðú komið, canst thou come? ef hann hefði getað, if he could have; ekki þurfti, eg gat, I could, and endless other instances. III. impers. there is got, there is, cp. Germ. es giebt; eigi getr slíkan (there is none such) í konungs herbergjum, Fms. vii. 148; þar getr stein (acc.) er asbestos heitir, there is got the stone asbestos, xi. 415; eigi getr vitrara mann, no wiser man is to be got; slíka menn getr varla til vitrleiks, Lv. 54; þar getr reykelsi, Hb, 8. IV. reflex., in the phrase, e-m getsk at e-u, one is pleased at a thing, one likes it; því at mér gezk vel at þér, because I like thee well, Fms. i. 66; ok mun mér ekki at getask, nema hann sé sæmilega af höndum leystr, and I shall not be pleased, unless ..., Ld. 298; at þú fengir mér konu þá er mér gætisk at, Fms. i. 289; honum gatsk ílla at þessu, Ld. 104; eru þeir nokkurir hér at þér getisk eigi at, Fms. vii. 104; konungr sagði at honum gatsk eigi at þeirri sætt svá búit, ix. 486; haf þökk fyrir, ok getsk mér nú vel at, vi. 372; segir, at henni getsk eigi at þessi ætlan, Finnb. 312; Þorgrímr bað hann til hætta hve honum gætisk at, 336; svá hefir þeim at getisk vápnum Franceisa, so they have tasted thus far the weapons of the French, Karl. 184: with sup., láta sér getið at e-u, to take interest in, be pleased with; eigi læt ek mér at einu getið, 'tis not my taste to have always the same, I want some change, something new, Grett. 149 new Ed.; lát þér at góðu getið, rejoice in the good, Hm. 129. B. To get, beget, engender, used alike of both parents, severally or jointly; fótr gat son við fæti, Vþm. 33: hve sá börn gat, 32; þá ek mög gat, Ls. 35; við systur þinni gaztu slíkan mög, 36; hann gat son er Guðröðr hét, Fms. i. 11; þat barn er þau geta, Grág. i. 178; ef austmaðr getr barn með konu, ef skógarmaðr getr launbarn með konu, 352; svein þann sem hón hafði getið með Abram, Stj. 114; dróttning gat son við Ívari, Fms. vii. 230; sonu marga Öndurdís við Óðni gat, Ht.; þau gátu sér son er Mörðr hét, Nj. 38; fíllinn getr eigi optarr en um sinn, Stj. 70; þegar sem þeir geta burð saman, 97; hann var getinn (born) austr, Landn. 148; throughout Matth. i. the Icel. text renders begat by gat, cp. Mar. S. 19, Luke i. 35 :-- to conceive, þú munt verða getandi í kviði, Stj. 409. Judges xiii. 5; fyrir sinn erfingja getinn ok ógetinn, Grág. ii. 170; þú munt son geta ok fæða, Mar. 18; gefr hann son at geta þann er hon fæðir síðan, Mar.: reflex. to be engendered, þaðan getsk löngunin, 656 B. 7: to be born, Mar. 19. WITH GEN., of the same form throughout, though different in construction and sense. A. [Engl. guess (from the Scandin.?); Swed. gissa; Dan. gjætte; not in Germ. nor Saxon] :-- to guess; geta gátu, to guess a riddle, Fas. i. 465; in the saying, opt verðr villr sá er geta skal, Fb. iii. 384; hvárt getr þú þessa, eðr veiztú með sannindum, Fms. ii. 260; ef þik hefði svá dreymt sem áðr gat ek, xi. 7; ok gat þess til, at þú mundir, Nj. 90; þess munda ek geta, at ..., Lv. 104; þá fór sem hann gat, at ..., Fms. xi. 22; ek get verit munu hafa Gunnar á Hlíðarenda, Nj. 35; sendimenn sögðu at hann gat rétt, Eg. 541; ef ek skal geta til, þá ætla ek ..., Nj. 134; eptir því sem Halldórr gat til, Ld. 324; sem Ólafr konungr gat til, Fms. vii. 104, x. 354; get þú til (guess!) segir Stúfr, rétt getr þú (thou guessest right) segir Stúfr, vi. 390; gat síns hverr til hvat skipum vera mundi, viii. 213; nú geta menn þess til at Gísli muni druknaðr vera, Gísl. 46, (tilgáta); þá get ek at á sína hönd mér setisk hvárr þeirra, Ld. 324: so in the phrase, geta til launanna í knefa e-m, to guess for the reward into another's nieve (closed hand), Sturl. iii. 151; geta í kollinn, to guess, guess right, passim. 2. to think, mean, almost like the American I guess; ekki get ek at hón sálug sé mjök djarftæk, I guess that she, poor thing, will ..., Stj. 422; ek get hann eigi þessa eina hjálp okkr veita, 423, passim: recipr. getask, proncd. getrast. B. [Found neither in Engl., Saxon, nor Germ.; lost in mod. Swed. and Dan.] :-- to speak of, mention; þess er getið sem gört er, Grett.; gettu eigi vafurleysu þeirrar, Band. 28; öngra manna gat Kári jafnopt sem Njáls, Nj. 211; konungr þagnar hvert sinn er Þórólfs er getið, Eg. 54; þá þarf þess eigi at geta ef sættask skal, Fms. iv. 130; so also, geta um e-t, to speak about; Guanarr reið heim ok gat fyrir öngum manni um, Nj. 82; ok gátu fyrir henni um bónorðit, Fms. xi. 22; ok er ekki getið um ferð þeirra fyrr en þeir kómu til hirðar Rögnvalds jarls, iv. 130. 2. to tell of (in records etc.); þess getr Glúmr Geirason í Gráfeldar drápu, Fms. i. 25, 30, 38, 50, 55, 65, 91, iv. 62, 63, passim; en í annarri sögu er þess getið, at ..., xi. 14; enn getr Einarr hversu Hákon jarl hefndi föður síns, i. 56; sem síðarr mun getið verða, as will be told later (i.e. below), 230; sem fyrr var getið, as is told above, v. 24: impers., e-s getr, it is told, recorded (in books, poems); þess getr í Hrunhendu, at ..., opt skal góðs geta, a saying, the good shall be often spoken of, Hm. 102. geta, u, f. a guess, mostly in pl.; leiða getum um e-t, Nj. 14, 205; margar getur, guess-work, Fms. iv. 288, vi. 400, xi. 244, Eg. 766: rarely in sing., getu verðir eða frásagnar, worth mentioning, Sks. 180; ætla ek eigi þat til getu, at hann sé þar, it is not likely that he is there, Fms. ii. 110; vandast oss nú getan, Mork. 167: cp. the saying, spá er spaks geta, the spae (prophecy) is the wise man's guess, Fms. xi. 154. getu-mál, n. a doubtful case, Fs. 59. getara, u, f. one who gives birth to, Mar. passim, get-gangr, m. guessing, Fb. iii. 385. get-gáta, u, f. guess-work. getnaðr, m., gen. ar, conception, Mar. 33, K. Á. 104, passim: birth, foetus, vera með getnaði, Sks. 689, Stj. 159. Gen. xxv. 24. COMPDS: getnaðar-frjó, n. seed, Stj. 80. getnaðar-liðr (-limr), m. genitalia, Bs. i. 310, 644, Stj. 63, 80, 326, Fms. ix. 414. getnaðar-tími, a, m. (-tíð, f.), the time of conception, K. Á. 18, Mar. 345. getning, f. = getnaðr, Str. 52. getrask, að, dep. to play at guessing with small shells in the hands, a favourite Icel. child's play. get-sakir (proncd. gessakir), f. pl. 'guess-charges,' i.e. imputations, insinuations without evidence, in the phrases, fyrir getsakir, Fms. vi. 383; sækja getsakir, to prosecute one upon loose imputations, Gísl. 123: the mod. phrase, gera e-m getsakir, to make insinuations; gerðu mér engar getsakir, make no insinuations to me. get-spakr, adj. wise at guessing, prophetic. get-speki, f. 'guess-wisdom,' gift of prophecy, Rb. 394, Pr. 83. GEYJA, pret. gó, Orkn. 114, 150, Nj. 74, Rd. 302, Fas. ii. 33; 3rd pers. pl. gó, Fms. xi. 12; pret. subj. gœi, 10; pres. indic. geyr (spelt gœr), Clem. 44: [Dan. gjö; Swed. gö] :-- to bark; er vér heyrðum hvelpana g., Fms. xi. 12, passim (above) :-- metaph. to scoff at, blaspheme, with acc., vil ek eigi goð geyja, Bs. i. 17: in a ditty of the year 999 A.D., hann gœr Gefjon (acc.), Clem. l.c.; g. gest, Hm. 136; also, g. á e-n, to abuse one (á-gauð); geyr hón á þá, Gísl. 139: geyja at e-m, to bark at one, Nj. 106: reflex. recipr. geyjask, to abuse one another, N. G. L. i. 333. This word is now obsolete in Icel. and replaced by gelta, q.v. GEYMA, d, [Ulf. gaumjan = GREEK, GREEK, etc.; A. S. gyman; lost in Germ., but gaume = to keep house, in the Zürich idiom, De Herr Professer by August Corrodi; Dan. gjemme; Swed. gömma] :-- to keep, watch, heed, mind; and with gen. to take care of; at allir geymi þín sem bezt, Nj. 14; ok g. eigna várra, Fms. i. 156; hann hafði geymt hlutverka (not hlut verks) sinna, he had minded his work, Gísl. 29; g. tungu sinnar, to keep a guard on one's tongue, Th. 78; göra hark, svá at lögréttu-menn mega eigi g. dóma sinna, to make a noise (in court) so that the judges cannot mind their duty, Gþl. 16; g. þess (to watch) at enginn komizt í braut, Nj. 198, Fms. vi. 390; g. at e-u, id.; nú geymir Björn