This is page cv_b0741. Please don't edit above this dashed line. Thank you!
-----------------------------------------------------------------------------
a grey-coloured ewe is in Icel. called þoka. COMPDS: þoku-fullr, adj. misty, Stj. 11. þoku-land, n. a fog-land, Fms. xi. (in a verse). þoku-laust, n. adj. without fog, clear, Sturl. ii. 108. þoku-maðr, m. a man of the mist who shuns the light, i.e. a bad man, Skálda (in a verse). þoku-myrkr, n. a mirky fog, Stj. 112, Fms. ii. 141. þoku-myrkvi, a, m. id., Fms. ii. 141. þoku-mystr, n. (an error for -myrkr, for mistr is spelt with i, not y?), fog-mist, Mar. 1051. þoku-samr, adj. foggy, Niðrst. 102. þoku-týsdagr, m. 'mist-Tuesday,' i.e. the second Tuesday after Easter, D.N. passim. þoku-vísur, the name of a poem, the Lay of the Mist, Fb. i. 212.
ÞOKA, að, to move, with dat.; Hrútr þokaði nú bústað sínum, Ld 66; skal hann eiga öngan kost at þoka (viz. garði) optar, to change abode again, N.G.L. i. 231: of a sitting person, en er bóndi sá þat, þokaði hann um manns-rúm, Vígl. 25; draugrinn hafði þokat at Þorsteini um þrjár setur, Fb. i. 417; þeir er næstir sátu urðu at þoka undan, to give way, give place to one, Fms. v. 315; þú skalt þoka fyrir konu þessi, Nj. 52; þokar Hörðr fyrir Hróari, Ísl. ii. 42; þokaði eldrinn hvergi um fram, þat er hann var þá kominn, Hom. 122; þokum at skóginum, sagði hann, Eg. 288; fram þoki herr, let the men move forwards, Ísl. ii. (in a verse); þoka aptr, to move back, Rb. 108; þoka sundr, to move asunder, be separated, Fas. ii. (in a verse); húskarlinn kvað vel þoka áleiðis um heilsu manna, it proceeded well, Vápn. 30; talði hón afleiðis þoka of kurteisi karlanna, it went backwards with the manhood of men, Bs. i. 340. 2. as a law term, to change, alter; eigi skal fornum samkvámu-málum þoka nema allir verði ásáttir þeir er í hrepp búa, Grág. i. 458; þat skal allt hafa sem stendr á skrá þeirri ... nema þokat sé síðan, 7; þoka e-u ór setningu, to displace, Rb. 562; Páskahald skal eigi þoka af Sunnudegi, 686 C. 2. II. reflex. to be displaced; ok þokask þá nokkuð steina-sörvit, Ísl. ii. 348; honum varð ekki þokat, he could not be moved; lítt þokaðisk á um mannfallit, it made little progress, Fas. ii. 328.
ÞOKKA, að, [akin to þekkja, þykkja, qq.v.], to be so and so disposed, to think of, like; ýmsa vega þokka menn þat, sumir segja at ..., men think variously of it, some say ..., Fms. i. 59; sé ek þat at konungr þokkar ekki mitt mál, he likes it not, vi. 243. 2. hvárra liðsmenn þokkuðu með símnn höfðingja, sided with, took his part, Fms. vi. 220; þokkar húskarlinn heldr með Birni, en Þorkell með Þórði, Bjarn. 42. II. reflex., e-m þokkask, to be liked; hann kemr sér í tal ok kunnleika við menn, ok þokkaðisk hann vel, he was well liked, Orkn. 262; biskup várr hefir oss því heitið, at vér skolum þá kennimenn hafa sem oss þokkask, þat er forn réttr, who are liked by us, whom we like, N.G.L. i. 416; vel þokkaðr af e-m, Fms. vii. 299; ílla þokkaðr, ill-liked; þær krásir verða svá hverjum þokkaðar sem hugr hans beiðir, 656 A. ii. 12.
þokkaðr, adj., in á-þokkaðr = áþekkr.
þokki, a, m. a thought, but only used with the notion of liking; lagði hvárt þeirra góðan þokka til annars, took a liking for one another, Ísl. ii. 205; Leifr lagði þokka á konu þá er Þórgunna hét, Þorf. Karl. 382; mér er þú vel í þokka, I like thee well, Fb. i. 529; e-m fellr e-ð vel í þokka, to like well; konungi féllsk vel í þokka til Þormóðar, Fbr. 2. a consent, good-will; hann tók ríki með alþyðu þokka of síðir, Fms. x. 401; þeir blótuðu börnum sínum til djöfla þokka, Rb. 388; hverfa eptir þokka e-s, 645. 77. 3. mood, disposition; áhyggju-þokki, an anxious mood; reiði-þokki, a wrathful mood; fegins-þokki, gladsome mood; hug-þokki, mind, disposition; ó-þokki, a loathing, dislike; skæðr þokki, an evil mood. II. = þykkja, with a notion of enmity; hann minnisk nú á þokka þann allan er görzk hafði milli þeirra bræðra, Fms. xi. 15. COMPDS: þokka-bót, f. reparation, redress, for a small offence, Gþl. 359, 521. þokka-góðr, adj. engaging, well-favoured, amiable. þokka-gæð, n. favour, grace, Hom. 143. þokka-kona, u, f. a mistress, paramour, Fb. iii. 237. þokka-ligr, adj. (-liga, adv.), [Dan. tækkelig], well-favoured, also clean,nice. þokka-maðr, m. a lover, Karl. 417. þokka-samr, adj. well-liked, popular, Fas. i. 315. þokka-sæld, f. popularity., Landn. 47. þokka-sæll, adj. in good favour, well-beloved, Eg. 256, Fms. i. 116, ix. 246, Ó.H. 71.
þokkr, adj. = þekkr; in er at mér þokkt þjóða sinni, Stor.
þokkr, m. = þóttr, q.v.; í föstum þokk, in surly mood, Stor.
þokku-ligr, adj. agreeable, Hom. (St.)
þol, n. patience, endurance; hann hafði við gott þol ok mikit, Fær. 346; hann bað Sturlu hafa þol við ok bíða, Sturl. ii. 131, Stj. 579, Fas. iii. 77; ó-þol, impatience. 2. of bodily endurance; þat er einskis manns þol, no man can bear that, Fms. iii. 190; þykki mér lítil þol (plúr.) í þeim mönnum sem drekka verða um nætr, Fas. i. 79.
ÞOLA, pres. þoli, pret. þolði, subj. þylði (þølði); part. þolt, later form þolat; [Goth. þulan = GREEK; A.S. þoljan; Old Engl. and Scot. thole.; O.H.G. doljan, dolon; Dan. taale; Germ. dulden; Lat. tulisse, tol-erare; Gr. GREEK, etc.] :-- to bear, endure, suffer; reyna hvert hann þyldi járn eðr eigi, whether he could bear it or not, Fms. vii. 250; hvárt Þrændir þyldi atgörða-laust, ef ..., vi. 38; ok þoli skor, Grág. ii. 188; at þau (the ships) þeyldi (i.e þøldi) mannfarminn, Fms. viii. 380, v.l.; mannraunir er hann hafði þolat, vi. 19; hversu þoldi Skarphéðinn í brennunni ... vel fyrst en þó lauk svá at hann grét, Nj. 270; ef slíkt þolist, Ísl. ii. 406; eigi er þat þolanda (gerund.), it is intolerable, K.Á. 36; spyrr hversu lengi hann hafði þat áfelli þolt, Fms. x. 226; lengi höfu vér þolt þeirra ofsa, 237; þau hafa mart högg þolt í dag, 360; hversu hart þeir hafa þolat, Fas. i. 339. 2. þola e-m e-t, to bear it at one's hand; kann vera at þá sé nokkurir svá röskvir at eigi þoli jarli allan ósóma, Fms. i. 208; munt þú skora mér á hólm ok þola eigi lög, Nj. 87; eigi skal þat ok skal þola Snorra lög, let us 'thole' the law to Snorri, i.e. let us give him the benefit of the law, Eb. 100; undrumk ek at Guð þolir honum þá ofdirfð, Fms. vii. 261; þeir þolðu honum eigi réttindi, Ó.H. 190; mun konungr eigi þola þér lengr at þú gangir á hans ríki, Fms. xi. 62; hugði hann at jarl mundi þola honum her, he had a mind that the earl should thole war at his hand, he would wage war against the earl, 3; at hann mundi lúka honum skatt eðr tola her ella, Fas. i. 329. 3. þola ílla, þola hart, to suffer hardship, Stj. 247, Bs. i. 201; þola önd, to keep breath; hann rann hundrað skrefa meðan hann þoldi önd einu sinni, in one breath, Rb. 482: hence the mod. þola önn (i.e. önd) fyrir e-n, to feel a pang for one, feel anxiety, concern; see önd. II. to feel at rest, be still or quiet, stir not; kistan þoldi uppi sem fyrr eða nokkuru verr ..., Bs. i. 712; (one would say that the mod. tolla, to rest, sit fast, was a corruption of this phrase, were it not that tolla occurs in the verse in Hallfr. S.); æðisk dyrit svá at þat þolir hvergi, so that it has no rest, Lækn. 472; fylgði svá mikill verkr, at hann mátti hvergi kyrr þola, so great pain that he could nowhere remain quiet, Grett. 152; rekr Grettir hrossin, ok þolir Kingála eigi í haga, K. was restless, 25 new Ed.; hann þolir ekki við fyrir verkjum, he has no rest for pains.
þolandi, part. a sufferer, Skálda (= accusative).
þolanligr, adj. (-liga, adv.), tolerable, H.E. i. 457; eigi rétt eðr þolanligt, to be tolerated, Bs. i. 281.
þol-góðr, adj. enduring, persevering.
þol-gæði, n. patience.
þolin-móðliga, adv. patiently, Fms. ix. 278, Rb. 382, MS. 623. 54, passim in mod. usage.
þolin-móðr, adj. [Dan. taalmodig], 'thole-moody,' patient, enduring, Stj. 158, Fb. ii. 261, Greg. 20, passim esp. in eccl. writers, N.T., Vídal. II. masc. the clench-nail by which the blade is fastened to the haft of a clasp-knife; þolinmóðr í kníf, Edda ii. 494; þolin-móðrinn brotnaði.
þolin-mæði, f. patience, long-suffering, Ld. 256, Fms. x. 217, Sks. 12, Mar. passim, N.T., Pass., Vídal.
þolinn, adj. one who holds out longest, lasting, durable; skjöldr þjokkr ok þolinn, Karl. 97: enduring, þrekinn ok þolinn við vás ok erviði, Róm. 330, Fms. ii. 69: of one who never gets exhausted, never loses his breath, of a runner, horse, or the like, minn hestr er þolnari en þinn.
þol-lauss, adj. impatient, having no endurance.
þol-leysi, n. lack of endurance, unsteadiness, Grett. 118.
ÞOLLR, m. [Ivar Aasen toll; cp. þöll, þella], a fir-tree, esp. a young fir, see Ivar Aasen, Edda (Gl.); but in poets of trees in general; er und þolli stendr, Vsp. (of an ash); ask-þollr, an ash-tree, Lex. Poët.; álm-þollr, an elm-tree, id. 2. [A.S. þol; Engl. thole], a wooden peg, Hým. 13 (the peg on which the cauldron was hung): esp. the thole of a row-boat, the pin on which an oar works, árar leika í þollum (Dan. told). II. freq. in poët, circumlocutions of a man: poët, compds, hjálm-þollr, seim-þ., hring-þ., = a man, Lex. Poët.
þol-raun, f. a trial, Bs. i. 45.
þopta, see þópta.
ÞORA, pres. þori, pret. þorði; subj. þyrði, older þørði; part. þorat (þort?): with neg. and personal suff., þoriga ek, I dare not, Vkv.; [cp. Engl. dare; the Dan. lurde, = to dare, is formed from the pret.] :-- to dare, have the courage to do a thing; with infin., þoriga ek at segja nema þér einum, Vkv.; þora mun ek þann arm verja, Ó.H. (in a verse); þorði hann ekki at synja þeim gistingar, Fbr. 19; get ek at hann hafi ekki þorat at koma á minn fund, 33;, en skal þessi enn gamli þora at sjá í mót vápnum, Ld. 280; ek þorða at leggja mik í hættu, Fs. 4; hann þorir at berjask, Gullþ. 50; þora man ek at heimta fé þetta, Nj. 31; var engi svá grimmr at þyrði á hann at ráða, Fms. ii. 174; þar hafði engi maðr þorat at nema fyrir landvættum, síðan Hjörleifr var drepinn, Landn. 272: leaving out the infin., ef þeir fá þann kvið at þeir mætti eigi ganga enda þörði þeir eigi, Grág. ii. 158. 2. with acc., but only of the pronoun 'þat;' engi myndi þat þora, at segja honum ..., no one would dare that, to tell him ..., Hkr. (pref.): freq., and in mod. usage, eg þori það ekki, I dare not that, dare not do it.
þoran, f. daring, courage, Bs. i. 42, Al. 15; þoranar-raun, Ld. 92: neut., svá mikit þoran, Mar. 491.
ÞORI, a, m. so the vellums with a single r; the mod. form is þorri, but less correct, for the word is akin to þyrja, q.v. :-- the greater part, main part, of a crowd, multitude, assembly, or the like; allan þora. (thus the vellum) landsins, the main part of the land, Fms. vii. 177; allr þori liðsins, Trist.; var þat mestr þori múgsins, viii. 411 (þori, Fb. ii. 687, l.c.); mestr þori var á land rekinn fjárins, Finnb. 244; en mikill þori var þat er þær sögðu eins báðar, Landn., Hb. 320; lætr hann brott