This is page 723 of the supplement to An Anglo-Saxon Dictionary by T. Northcote Toller (1921)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Bosworth/Toller. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 30 Mar 2019. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

TÓ-CWEÞAN -- -TOLL 723

tó-cweþan. Add :-- Æ-acute;lc deófolgeld hí tócwæ-acute;don, Chr. 926; P. 107, 25.

tó-cwísan. Dele ¶, and add :-- Hé his heáfod tóbræc and eác his bán tócwýsde, Hml. S. 5, 358. Se áwyrgeda gást tówearp þone wáh, and mid þæs wáges hryre of þryccende tócwýsde æ-acute;nne munuccnapan (unum puerulum monachum opprimens ruina contrivit), Gr. D. 125, 6. Feól se stæ-acute;nene wáh uppan þæs stuntan ræ-acute;dboran þ-bar; hé (hí) æll tócwýsde the stone wall fell upon the stupid fellow's counsellors, so that it crushed them all to bits, Hml S. 8, 173.

tó-cwísedness. Add :-- Geunrétte for þæs ofhrorenan bróðres tó-cwýsednysse (contritione), Gr. D. 125, 11.

tó-cyme. Add :-- Þys ylcan geáres was S. Iudoces tócyme (the saint's relics arrived), Chr. 903; P. 93, 4. Ne bið heó ná swincende on feforádlum, ne eác heó ne gyrneð Basilies tócymes neque febribus laboratura est, neque Basilium quaesitura. Gr. D. 29, 24.

tó-dæ-acute;lan. II 1. add :-- [On] þreó tódæ-acute;ledes tripertiti (mundi), An. Ox. 4512. II b. add :-- Tódæ-acute;lað hig þurh seofon, Angl. viii. 326, 26. Tódæ-acute;lað þás feówertig þurh fífe, 328, 25. III a. add :-- Tódæ-acute;ledre sequestra (pace), An. Ox. 3812. IV. add :-- Tódæ-acute;laþ diffundunt (densos exercitus per campos diffundunt), An. Ox. 91. Tó-diel (?) hié dispartire eos, Ps. Vos. 16, 14. VIII. add :-- On þreó tódæ-acute;ledum tripartitis (gradibus), An. Ox. 1361. X. add :-- To-dæ-acute;lendum distinguente, An. Ox. 1369. Þurh, fíftan fótes tódál (and) seofeþan tódæ-acute;lede per pentimemerem et eptimemerem diremptas, 205. v. fiþer-, un-tódæ-acute;led.

tó-dæ-acute;ledlic. v. un-tódæ-acute;ledlic: tó-dæ-acute;ledlíce v. un-tódæ-acute;ledlíce.

tó-dæ-acute;ledness. Add: IV. distinction, difference between objects :-- Nú þú mid þus mycelre tódæ-acute;lednesse tósceádest manna gástas and nýtena dum hominum spiritus atque jumentorum tanta distinctione discernas Gr. D. 264, 11. v. un-tódæ-acute;ledness.

tó-dæ-acute;lend. v. middangeard-tódæ-acute;lend: tó-dæ-acute;lendlic. v. un-tódæ-acute;lendlic.

tó-dæ-acute;lness. Add :-- Tódæ-acute;lnisse dydon alle discumbere fecerunt omnes, Lk. L. 9, 15.

tó-dál. II. add :-- Ðæ-acute;r nys náðor gemencgednys ne tódál, Hml. Th ii. 8, 8.

tó-drífan. II. add :-- His geféran hé tódráf, Chr. 1036; P. 158, 24. III. add :-- Seó þiccnys þára woruldcara swíðe áwésteð and tódrífeð (devastat) ánra gehwilces bisceopes mód, Gr. D. 41, 8.

tó-dwæscan. l. -dwæ-acute;scan, and add :-- Mid his gebedum þæs fýres mægen and strengðe hé tódwæ-acute;scte exorando flammas pressit, Gr. D. 48, 14.

tó-efnes. Add :-- Ðonne is tóemnes þæ-acute;m lande súðeweardum ... Sweóland ... and tóemnes þæ-acute;m lande norðeweardum Cwéna land, Ors. 1, 1; S. 19, 1-3. Alexandras þegnas tóemnes him þone weall ábræ-acute;con, and þæ-acute;r in cóman, 3, 9; S. 134, 21. Oþ tóemnes þes hlinces heáfde, Cht. E. 355, 7.

tó-éþian translates aspirare :-- Swá se ælmihtiga God tóéþiende and gefyllende gelíffæsteð sicut omnipotens Deus aspirando vel implendo vivificat, Gr. D. 270, 13.

tó-feallan. Add :-- Hí wurdon gelæ-acute;dde tó þæ-acute;re láðan anlícnysse, ac heó tófeól sóna tó heora fótum formolsnod, Hml. S. 2, 374. Þysre burge getimbrunga syndon mid gelómlicum hryrum tófeallene aedificia urbis ruinis crebrescentibus prosternuntur, Gr. D. 134, 12.

tó-féran. I. add :-- Þá apostolas tóférdon tó fyrlenum eardum, swá swá se Hæ-acute;lend bebeád on his hálgum godspelle, Ælic. T. Grn. 15, 10.

tó-fesian. l. -físian, -fésian.

tó-fleám refuge :-- Geworden is mé [Drihten] on tófleám factus est miki Dominus in refugium, Ps. Rdr. 93, 22.

tó-flówan. I a. add :-- Þá hraþe áblan se ele þ-bar; hé ná tófleów geond þone flór swá hé æ-acute;r dyde in pavimentum oleum defluere cessavit, Gr. D. 160, 16. II d. add :-- Leáf his ne tófléuwð folium eius non defluet, Ps. L. 1, 3. Hé beheóld and tófleówon þeóda aspexit et defluxerunt gentes, Ps. Rdr. 283, 6.

tó-flówendness (-flówen-), e; f. Diffusion, diffluence :-- Tó þám þ-bar; þurh þá tóflówendnysse (-flówen-, -flów-, v. ll.) þæs streámes beón geþénede þá inngeþancas geleáffulra breósta, Gr. D. 94, 21.

tó-flówness. See preceding word.

tó-foran. I. add: (a) marking relation :-- Seó læ-acute;s is tóforan eallum mannum gemæ-acute;ne the pasture is open to all, C.D. iii. 419, 21. IV. add :-- Swá micele swá se heofenlica cyning is mæ-acute;rra and furðor tóforan ðám eorðlican cininge, swá micele mára bið ðín wurðmynt tóforan ðám woruldlican kempan. Hex. 38, 4-6. Þá þe þenceað þ-bar; hí beón be dæ-acute;le beteran tóforan óðrum mannum, Gr. D. 151, 25.

tó-forlæ-acute;tenness. Add: cessation, leaving off :-- Bláwende búton tóforlæ-acute;tennysse, Hml. Th. ii. 350, 9.

tog. Add: v. for-tog.

tó-gædere. I. add :-- Hé þá folc gelæ-acute;dde þæ-acute;r hié tógædere gecweden hæfde, Ors. 4, 6; S. 174, 31.

tó-gán. I. add :-- Se Hæ-acute;lend betæ-acute;hte Thóman him hám tó hæbbenne and hí swá tóeódon, Hml. S. 36, 50. II. add :-- Hetelíce ástreccað ealle his lima þ-bar; þá liþa him tógaan, Hml. S. 37, 99. III. add :-- Swilce man bláwe áne bytte fulle windes and wyrce siððan án þýrl þonne heó tóþunden bið on hire greátnysse, þonne tógæ-acute;ð seó miht, Hml. S. 34, 319.

tó-geagnes. I 1. (b a) add :-- Him upp gándum of þám baðe hé hæfde him scýtan gearwe tógæ-acute;nes, Gr. D. 343, 8. (c) add: (c a) of reciprocal action, again, in return :-- Þéh þe hit gelumpe þ-bar; him hwilc man þe hine ne cúþe ongén cóme, and sé þonne wæ-acute;re gegréted, þ-bar; hé forhogode tógénes grétan si quis illum fortasse nesciret, salutatus etiam resalutare despiceret, Gr. D. 34, 6.

tó-gelan: pp. -golen. To diffuse, spread a fluid :-- Se streám gewunode þ-bar; hé tðgolen and tógoten wæs geond his æceras fluvius per agros diffundi consueverat. Gr. D. 192, 18.

tó-gelaþung, e ; f. An assembly :-- On þám synt engla weredu and rihtwísra tógelaðung þæ-acute;r symle wuniendra, Verc. Först. 173.

tó-gelicgende appertaining :-- Tó Crístes cyrcean tún rihte tógelicgende uillula aecclesiae Christi rite pertinens, C.D. iii. 350,

-togenness. Add: v. ofer-, þurh-togenness.

tó-geótan. I. add :-- Seó fágung wæs tógoten (-bræ-acute;ded, v.l.) geond eallne his líchaman diffusa in corpore ejus varietas, Gr. D. 158, 35. Se streám gewunode þ-bar; hé tógoten wæs geond his æceras fluvius per agros diffundi consueverat, 192, 18. Wearð swá mycelu wynsumnes þæs æþelestan stences tóstrogden and tógoten (aspersa) geond eall þ-bar; hús, 282, 19.

tó-glídan. III. add :-- Þá stánas þæs tóglidenan wáges collapsi saxa parietis, Gr. D. 125, 21. IV. add :-- Þá tóglidenan stánas þæs wáges. Gr. D. 125, 18. See preceding passage.

tó-hæ-acute;lan to castrate, emasculate, enfeeble :-- For ðon ic hálsige þ-bar; wé úrne líchoman and sáwle mid geswincum gestrangien, nalæs mid ídelnessum tóhæ-acute;len, Verc. Först. 174.

tó-heáwan. Add :-- Man tóheów þá sticmæ-acute;lum þone sceoccenan god, Nap. 55, 27.

tó-helpan glosses adjuvare :-- Ic giléfo, tóhelpe (adiuua) ungileóffulnisse míne, Mk. R. 9, 24.

tó-higung. l. -hígung.

tó-hlídan. Add :-- On þám sixtan dæge æt þére sixtan tíde dæges þes heofon tóhlýt fram eástdæ-acute;le oþ þæne westðæ-acute;l, Verc. Först. 133, 2. Þá tóhlád se hróf þæs gebedhúses aperto tecto oratorii, Gr. D. 275, 16. [Cf. B. 999 with Sir Ferumbras 2181: So harde he bot ... þat þe henges boþe barste, and þe stapel þar-wiþ out sprong.]

tó-hlinnan. v. tó-lynnan, -lynian: tó-hnescian. l. -hnescan.

tó-hreósan. I. add :-- On þysre byri syndon fram þodene weallas tóhrorene (maenia dissoluta), Gr. D. 134, 7. II. add :-- Wæs þæ-acute;r sum hreófla wundorlíce tóhroren, Hml. S. 31, 564. Stód þæ-acute;r án hreófla tóhrorenum líchaman atelic on híwe, 36, 334.

tó-hréran. l. (?) -hríran. Cf. ge-hríran: tó-hrician. l. -hrícian.

tó-hwega a little :-- Hé cóm geornlíce biddende þ-bar; him sceolde beón seald tóhwega eles (aliquantulum olei), Gr. D. 159, 11. Þ-bar; UNCERTAIN hí þone swétan mete húru geómriende hwæthugu (tóhwega, v.l.) onbyrgdon, 170, 11.

tó-hwirfan; p. de To overturn :-- Tóhwyrfd eversus, Ps. L. 117, 13.

tó-ícan glosses adjicere :-- Tóéce tó lengo his elne énne adicere ad staturam suam cubitum unum, Mt. L. 6, 27.

tó-læ-acute;tan. Add :-- Þæs módes bósum byð tólæ-acute;ten mentis laxalur sinus, Gr. D. 173, 9.

tó-læ-acute;tendlíce. v. un-tólæ-acute;tendlíce.

tó-licgan. I. add :-- Tó stybban snáde ðæ-acute;r ðá twégen wegas tólicgað, C.D. vi. 26, 31. On streám oþ þá laca tólicgaþ, Cht. Crw. 3, 12. Swá wíde swá wegas tólágon, An. 1236. II. add :-- Seó geogoð ná getanglíce né licge, ac sió yld þá geogoðe tólicge adolescentiores fratres juxta se non habeant lecta, sed permixti cum senioribus, R. Ben. 47, 16.

tó-lísan. I b. add :-- Ic wilnige þ-bar; ic sý tólýsed, Gr. D. 109, 23. III a. add :-- Syndon fram þodene þá weallas tólýsede (maenia dissoluta). 134, 7. V. add :-- Hý beóð tólýsede ungeleáffullíce they shall be destroyed in their unbelief, Hex. 48, 19.

tó-lísedness. Add: I. dissolution :-- His líchaman tólýsednes corporis dissolutio. Gr. D. 296, 2. II. desolation :-- Wé geómriaþ þá tólésednesse and broc þyssere stówe loci hujus desolationem gemimur, Gr. D. 313, 14.

tó-lísend. Add :-- Tólésendes desolatoris, Ps. Vos. 119, 4.

tó-lísende. v. un-tolísende: tó-lísendlic. v. un-tólísendlic.

tó-lísness. I. add: desolation :-- On tóliésnesse in desolatione, Ps. Vos. 72, 19. Wé geómriaþ þá tólýsnesse and broc þyssere stówe, Gr. D. 313, 14. v. tó-lísedness.

tó-liþian. Add: I. to relax :-- þæs módes sceát byð tóleoðod (-liðod, v.l.) mentis laxatur sinus, Gr. D. 173, 9. Tóleoþedum þám sceáte his módes, 272, 16. II. to pay a debt, discharge an obligation :-- Æ-acute;lc scyld mid gife bið tóleoþod and álýsed omnis culpa munere solvitur, Gr. D. 349, 28.

toll. IV. add :-- Toll and teám sý ágifen into þám mynstre, Cht. E. 236, 4.