CV1

SPECIMEN OF MR. CLEASBY'S DICTIONARY.

keisari hafði verit gjörði slíkt af sínu máli sem hafði hann áðr rædt,
Fins. vi. 73t var. 3 (af sin Sag). því hverr hann vill leggjask í at iöka
þetta mál, þ;'i hlýtr hann etc. (huic maíeriœ incumbere), Rrnib. ii. 90.
31 2². eingi maðr á annat mál at dcila í kirkju ncma biðia fyrir sér ok
Ollu Kristnu fólki, No. 619. 34². Negotium nuptiale, Austmaðrinn
heldr nú á múlinu við bónda, svá at Flosi var hjá, Nj. c. 149. 259¹⁰. en er
þetta mál var við Jórunni rœdt, þá svarar hún etc., Laxd. c. 9. 22⁷. ek
skal fara á fund Burizláfs konungs ok vitja niálanna fvrir hönd okkra
beggja, Fms. xi. IO4¹⁹. þó lézk hann etin tala niundu málit fyrir hans
bond, Fas. i. 364*. en svá er múl með vexti at fútt hefir vcrit etc., Lvs.
c. 14. 43⁴. svá er mál með grcnni, at etc. (of tenderness), Fas. iii. 59^lu.
The use below carried further and generalized ? intin honum þO eigi
miklu þikkja launaðr uxinn ... at ek hitta hann ef hónum þikkir máli
skipta, Eg. c. 87. 742^ia. hann kvcðsk ok engu ináli þikkja skipta,
Heiðv. c. I. 2S2²¹. þótti henni allnn'kla muli skipta, S. ii. 01. Helg.
^c- 3¹- 33^s- uni þá hluti er iner þikkja miklu mali skipta, Fms. xi.
213'*. ef húnuin þœtti máli varða. VV, 12. 20o⁵. ef yðrfiœtti m'ikkuru
niáli varða urn hans vináttu, S. ii. (3l. Helg. c. 135. 229¹. en ba skiptir
eigi mali hver gögn þá fara á lengr, Gr. i. þþ. 13. 43". uni þat er þií
kvaddir þess kviðar cr eigi átti mali at skipta um víg Auðólfs, Nj. c. 56.
S7²⁷. 2. res, status, lá ek þá í voggu er þær (sc. völvur) skyldu
tala um mitt m;i!, Fas. i. 34O¹⁹. faðir niinn for vcstr til Irlands, ok er
þat vitað hver stórtiðendi gerðusk um hans mál, Fms. vii. I24"¹. vit
forum kynliga með okkr um málin segir Hrappr, Nj. c. 87. I3O²⁴. allt
var þat annat niál segir Hallr, ór várut þá vígreiðir, hafit ér mi of
mikit at gert, Nj. 147. 25Ö². ekki eru þau efni um várt mál, þvíat ek sé
at boðar eru á bæði borð, Laxd. c. 21. 7Ö³. en þó skalt þú svá um
þitt ma! hugsa, ef þetta berr saman, at etc., Nj. c. 55. 85-'. em ek þá
þegar skildr við þín mál . . . kvað hann at heimilu skiljask við sín mál ef
hann ryfi sættina (partes), Fms. xi. 396. 19 seqq. þeir fóru á konungs
fund, ok töluðu mál íslcndinga (cause, part), Fms. x. 296. 79. er mál
hans stendr í svá miklum háska, No. 655. xxxii. i¹³. Causa. Us, acíio,
et fortasse, injuria deliclum sæpius usurpatur promiscue cum ' sök.' sókn
skal fara fyrr fram hvers múls enn vörn, Gr. i. þþ. 18. 59*. ek . .. seg
þat Guði, at ek mun sv;i fœra mál iill fram her at fénínsdOmi etc., 48.
^I3s^lt cf- Nj- 64. 99⁷ ubi = sök 1. 5 ; ct Gr. i. fþ. 46. 36i²¹. þá skal
þeim er með mál ferr . . . rétt at taka til sóknar etc., Kb. 72. 490'''', ct*.
fþ. 134. 348¹⁹. harðráðr við úvini sína cnn tillaga góðr hinna stœrri
mála, Nj. c. I. 2¹⁰. Gunnarr sœkir mál þetta á þingi, hann kvaddi
búa til máls, 24. 3Ö^ln, cf. Gr. i. umb. 32. 297^lfi. Rútr ncfndi vátta ok
sagði únytt málit, Nj. 24. 36^IG. Njúll. . . kveðsk borgit miinu geta
málinu ok sokinni, (as well the form as the action itself), 36'". þeir
váru .. . lagamenn miklir. . . þeir veittu Gizuri hvita at hverju m.ili, c. 56.
86'-⁰. þeir . . . létu þat standa fyrir kviðburði tim mál Auðiílfs at aðili
var í Noregi, 87". ef sá maðr andask cr sok hefir selda eða til buna,
J)a er hann er aðili, ok þá hverfr niái þat undir hans erfmgja, Gr. i. þþ.
55. 142'. s;'i ríðr síðast, segir K;lri, at ek vil eigi drepa . . . hanum hefir
farit þó bezt í nudum várum áðr, Nj. c. 146. 254⁷. ok hefir sá sök er

hann hefir mál á honduni, Gr. i. þþ. 10. 3S¹. . veil hann viinir levndra
mala mcð þeim . . . eru eigi þá sakarnar settri cnn áðr, fþ. 47. 362".
þriggja alþinga mál eru þctta allt, Gr. i. fþ. 32. 346'-. ef hann vill til
ens meira múls fœra, ok skal hann stefna, etc., Gr. i. Kb. 29. 43O¹⁷.
sama mill á brúðir sammœðr, Gþl. m. eb. 7. 240. ok ef kona ;i þann
hluta mals, Krr. 9. 17. 124. Fere insimulatio, reatus, stefndî Sigurðr
konungr þá ping,... ok bað Sigurð Hranason svara þar múlum fyrir sik,
Fms. vii. I30¹⁹. ok mun þá verða svarat múli því, Nj. c. 64. 99".
Njáll . . . spurði alia hina beztu menn . . . hvert mál þeim bœtti Gunnarr
eiga á þeim nöfnum fyrir fjörrúðin, c. 70. IO5'⁰. þá eru þeir varðir
máli cf þeir fá þann bjargkvið, Gr. i. þþ. 16. 54². versk hann þá múlinu,
fþ. 7. 3I7^2S- ^ei1 þ^{au ur} niálinu ef þOrOlfr hittisk ei þar, Laxd. c. 15.
44¹². ?en um xii mánaði stendr þeirra mál, Gr. i. þþ. 55. 14 .V^s.
compounds, /;'s, Vestfjarða-múl, -process tilhörende Vestfirðir, Stu. A 13.
c. 53. ii. Si¹". Bœjarhögna-inál, angaaende Hæjarhögni, Guðm. Hj¹⁹.
Áshildar-mál, augaaends Áshildr, 103-*. XL. marka-mál, Gþl. l85^ic.

II. Leading signification.

(7.—men&nra, fimm áhia er halt null hans, Fms. vi. ^2(j^K. at þeir
hafi jammiklir menn verit þá er þeir gengu undir mál, Laxd. c. 41.
I7S¹⁹ and Fms. ii. 79". hann lagði null við oil en stœrstu tró, bæði
bita ok staflaegjur etc., Laxd. c. 74- 316". ef má-lit gengi saman
pa er optarr væri reynt etc., Korm. c. 3. 8. haun lyptir honum Or
söðlinum ok kastar honum máls-lengð frá sér á leik-vOllinn svá at i
snndr ganga iii rifin i hanum, No. 580"-. 717. Temptts (faccre illi-
quid), time, fitting time, point of time, period (mael or mel), en hus-
bOndi sá sveri um, er hann hafði inni sitt, at hann var par þá nótt ok á
því mali, Norske love 3O9²³. skipverjurn þOtti mál Or hatî. er á liðit
var mjok sumarit, LN B. þ. iii. c. 12. I.56²"' ( = ísl. S¹'. i. 2o6⁹). fara
síðan niðr þriðja sinni, þar til er Kjartani þikkir allt mal upp, S. i. 01.
Tryggv. 88. 297". par til er Njáll talar at moniium væri mál at lýsa
sokum sinum, Nj. c. 97. I49'⁵. þá rninnti biskup konung u, at mal
væri at ganga at sofa, Fins. ii. ... I38²⁷. ok er mal at vi'-r faritn til
Austreyjar, ii is high time, Fær. c. 55. 255. mál cr at leita at hestum
viirtim, Kor. c. 19. 182. konungr spuroi ef þegar væri mál at ríða, Fms.
ii. I39^U. ok cr allt null at ættvíg þessi takisk af, Laxd. c. 59. izfir.
t þá metask kviðr þeirra scm þú at i nii'il yrði borinn kviðrinn (in due
time? or=i dOm ?), Gr. i. þþ. c. 16. 54²². 2. tempos prandendi
et cœnandi'? (morning- and evening meal-lime), ef hanum er eigi deildr
matr at mulum, Gr. i. þþ. 56. 194^. ok ala þá hvára tveggju í citt m;il
ef nimheilagt er (cf. 1. 23 í tvö mál), Gr. i. umb. 30. 293^la. Cod. A. en
styrimcnn skulu fœða þá í tvau mál, (Cod. B.) Gr. ii. Skmf. 2. 4OO²⁹.
ok oxa þarf hann (sc. ormrinn) i nii'il, Fas. i. 238⁷. biskups efni vildi
ok láta gcfa fátœkum rnOnnum mat í tvo mál, Stu. þ. 3. c. 13. i". 216''*.
þat er ok mitt ráð, þO þat sO at fyrra mali, at menn snæði nökkut ok
drekki, though before the meal (meal)-time, Fins. viii. 381, var. 18 (a!.
var. i fyrra lagi).

/).—quarta pars anni, \ misseri ern mi'il tvan, en i mali eru mánuðir
þrír, Rb. i. c. 3. 6ⁿ. mánuðr iii. Ann. No. 415. 4^.

(Finis, being altogether about iSo references in seven somewhat closely-written pages in Mr. CIcasby's volume.)

2.—THE SAME WORD IN THE COPENHAGEN TRANSCRIPTS

(Transmitted /o England in 1854, from which Mr. Vigfusson had to ivorK).

mál, n., A) speech, i) speech, power of expressing /boitghts by words :
Sn...., Fms. i 97, x 148. Rb. 347, 348. Jjeir glötuðu einnar tungu mali
(speech in one language), er forðum viklu stöpul smíða í gegn guði, 677
p. 19.—b) voice, organ of speech: Honocentaurus hefir tvenu m. (wr.
mol), 673 p. 47.—c) language, tongue, idiom: Fins, vii 165. Mæl þií
við mik gerzkt m., 677 p. 75. Sn. 161. Sunumi (gefsk) mala þýðing,
677 p. 20.—2) speech, talk, verbal utterance: Eg. 735. Nj. 200. Fms.
iv 28. 374 (lit. other speech = prose), vii 158, ix 535. Fas. ii 512. Ld.
106,130. F,n er hann hafði þetta mæit, fylldisk m. hans, 623 p. 43.
jxi svarar drottinn várr með nu'Uum Davíðs prOpheta (in the words of
David), 619 p. 31. (hann) bar mikit m. á, at (he) insisted much: Fms.
x 93.—b) expression, mode of expression, form of a language ( = Lat.
ejfatum) : Sks. 301. Grag. i 40. 317. Fms. xi 40.—c) colloquy, dis-
course : Nj. 10. F.g. 106, 601, 764. Fms. i 204. Kf pf'ir vikhi hata hans
m. if they wished his audience: Fms. vii 241.—Ks-pcc., ansiver, reply:
Eg. 703. Hkr. i 77. Fas. iii 525.—3) anything told, spoken, or written:

þat var m. manna it was told. Nj. 268. Eg. 29. Frns. vii 150. hr.fa at
(a) mali to speak of, make mention rf: Fms. vii 301. Ld. 88.—narration,
relation: Ld. 314. Fins, xi 41.—b) appointment.judgment, decision: Grúg.
i 69, 296, ii 342.—c) assertion, demand: Isl. i 12. Fms. vii 221, 230.
Nj. 58. Grt'ig. i 393. Isl. ii 237.—d) agreement, stipulation, condition:
Grag. i 148, 336. Isl. ii 217.—e) command, commandment.. .: Sá er
litr . . . m. guðs ok seining laga, 677 p. i. Sá er elskar mik niun halda
m. min, 677 p. 17.—1") proverb, saying: Fms. x 261.—g) a complete
period: Sn. 124, 125.—h) the mode of appellation (either with an usual
or artificial term) in poetry: Sn. 4.9, 123. Fms. v 209.—i) engraved
Runes or Runic words : Ld. 78. NO. viii 18.—B) something to be managed
or transacted, i) business, affair: Engi maðr a aunat m. at dcila i
kirkju, nema biðja fyrir súr ok 01!u kristnu fOlki, 619 p. 34. Eg. 62,^40.
Ld. 180. Fins, xi 104. Fas. ii 532. Nj. 192.—Espcc., ajf'air, business of
courtship: Nj. 259. Ld. 12. Fas. i 364 Fins, xi 104.—b) matter, affair:
Nj. 4. Rb. 312. Grag. i 136 (stipulation?).—svá cr m. mcð vcxti the