This is page 213 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)
This online edition was created by the Germanic Lexicon Project.
Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.)
Click here to volunteer to correct a page of this dictionary.
Click here to search the dictionary.
This page was generated on 30 Mar 2019. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers.
The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.
GREFTRAN -- GREINARMAL. 213
greftran, f. burial, freq. in mod. usage, Pass. 50.
GREIÐA, dd, [Ulf. garaidjan = oia. ra. Tr(iv, i Cor. xvi. i, Tit. i. 5,
and wporiOtcOai, Ephes. i. 9; A. S. gercedan; North. E. (see Atkinson's
Cleveland Glossary) to graitb -- tofurnish or equip; in Icel. greiða and
reíða seem to be only a double form of the same word, the former having
kept the prefixed g; in sense they are akin, cp. Dan. rede, Swed. reda, and
see greiðr] :-- to arrange, disentangle; greiða hár, to comb or dres s the
bair; Hildigunnr greiddi hárit frá augum sér, H. combed or stroked back
(be bair from her eyes, Nj. 176; þá tók konungr þar laugar, ok let greiða
(comb) hár sitt, Fms. i. 189; en hón hafði hendr at, ok greiddj lokka
bans, Karl. 532; sem fyrst er hann var greiddr (combed), Mar. 161; ógreitt
hex, unkempt bair; greiða ull, to comb or cardwool, Bret. 30, 32. 2.
to make or get ready; greiða segl, to make the s ail ready, Sturl. i. 118;
g. vað, to make the fishing-line ready, Edda 36; g. net, a fishing term :--
also intrans. to get ready, g. til um e-t, to get ready for a thing, i. e. get
í t ready; g. til um vápn sin, to get the weapons ready, Eg. 2 20; sagði at
bann skyldi til g. at verðir væri Öruggir, that he should take it in charge,
that..., Fms. ix. 22; g. til frasagnar, to m a ke ready for the story, 655
xxvii. 6. 3. to speed, further; g. ferð e-s, Fms. ii. 16; greiðit
Drottins götur, make straight the way of the Lord, 625. 90. Luke iii. 4:
reflex., greiddisk honum vel, it speeds well with him, he speeds well, Eg.
180; honum greiddisk vel ferðin, Ísl. ii. 393; greiddisk ferð hans vel,
Eg. 140; ef henni greiðisk seint, if she speeds slowly, Fms. iv.
28. II. [Ulf. garapjan^apiofitiv, Matth. x. 30; Dan. r í de,
itdrede] , to pay; hann skal honum greiða í sliku fc sem hann hefir
til, Gþl. 305; mi vil ek at þú greiðir öxar-verðit, Fs. 68; fc þetta
skyldi greiðask á þremr várum, Fms. ii. 114; hann skyldi heimta land-
skyldir ok sjá yfir at allt greiddisk vel, x. 227; Mörðr greiðir fram
(pa id out) heimanfylgju dóttur sinnar, Nj. 11; g. aptr, to pay back, H. E.
1. 460: to discharge, annan dag eptir greiðir þórólfr skattinn af hendi,
Eg. 64; þeir leggja féð fram þóat ek greiða af hendi, they find the
money although í pay it, Fms. v. 293. 2. to discharge, perform;
greiða vörð, to keep watch, Fms. ix. 23; g. útvörð, hestvörð, viii. 90,
Sturl. iii. 241; g. róðr, to pull, Fms. ii. 178; g. atróðr, to attack (in a
sea-fight), vii. 264; g. til atlögu, id., 290: merely circumlocutory, g.
rás, to run, Rb. 210; g. göngu, to proceed, walk, Stj. 566; g. skirslu
af höndum, to perform the ordeal, Fms. vii. 230; g. ok gjalda leiðangr,
to perform (of personal duty) and pay the levy, 173. III.
metaph. to interpret, make out; at þeir gangi í lögréttu ok í setur sínar,
at greiða lögmál þetta, to expound the law, Grág. i. 7; en þat eru stór-
sögur, ef þær eru greiddar út í gegnum, if they are told to the end,
Al. 36; hann raeddi um við Árna at hann skyldi greiða (settle) mál hans
búandans, Orkn. 336; bað þorstein eiga í allan hlut at þetta mál
greiddisk, Boll. 352; hvi gengr eigi fram málit? Guðmundr kvað brátt
greiðask munu, Fs. 74; greiða fyrir e-m, to entertain one, or the like.
greiða, u, f. a comb; hár-greiða, a hair comb.
greið-fara, adj. walking with speed, fsl. ii. 469.
greið-færr, adj. speeding well: neut. passable, of a road, Ísl. ii. 410,
Eg, 239: e a sy, Fms. ii. 84.
greið-gengr, adj. = greiðfærr, Eg. 239.
greiði, a, m. [Ulf. garaideins = Ôiaraf^, navíiv, ffi6ypa] , disentangle-
ment, arrangement, ordering; mun hann ekki fýsa Onund at göra greiða
á málinu, to pwt the ca s eri^ ht, Eg. 366; þau tóku lítið af hans máli til
greiða, Fms. viii. 17; skipaðisk lítt til greiða með þeim, nothing was settled
between them, Bs. i. 752, Sturl. i. 239 C; ok er honum þótti ráð hennar
nijök seinkask til greiða, th er e was no change for the better in her state,
Bs. i. 158; fara at greiða, to goonwell, N. G. L. i. 137; þrándr segir
at þat var skylt ok heimilt, at hann gerði þann greiða á fyrir konungs
or& sem hann mátti, that he discharged it for the king's sake as well as be
could, Fms. iv. 344; bændr gerðu þar engan greiða á, vi. 333; Leifr spurði
hverr greiði á mundi verða um silfr þat, L. asked if the money would be
paid, Faer. 215. 2. entertainment; vera má at þer þyki alkeypt, at
þú vildir engan greiða göra oss, that tbou wouldest give us no entertain-
ment, Eb. 266; þar höfðu þeir greiða-dvöl, they baited there, waited for
refreshment, Eg. 564, v. 1.; |jorkell fagnar þeim vel, ok by'ðr þeim
greiða, Fbr. 97 new Ed.; þeir heilsuðu iþorgilsi, en bjóða honum engan
greiða, Sturl. iii. 140; bað hann göra góðan greiða Gauti, Fb. i. 505,
A6m. 210; Starkaðr for inn ok kvaddi sér greiða, Bs. i. 544.
greiðir, m. = greiði, N. G. L. ii. 431: afurtberer. Lex. Poët.
greið-liga (greiðu-liga, B. K. 118), adv. readily, promptly, North. E.
'gradely, ' Sturl. i. 155, Fms. v. 306, Hkr. iii. 6: quite, downright, actu-
olly, þeir eru eptir tveir menn þeir er g. (actually) vóru at viginu, Bjarn.
?2 • g. berr, quite stripped off, Fb. ii. 139; þó at engir menn bæri vápn
* mik g. (downright), Bs. i. 580; ekki vigi ek vötnin g. (really), 575;
CIgi er ek g. í heyþroti, / a m not actually without bay, fsh ii. 137.
greið-ligr, adj. ready, prompt; var songriirn eigi g., the song did not
go smoothly, Fms. vii. 152; greiðlig kaupstefna, þorf. Karl. 402; ok er
tniklu greioligra, at..., more to the purpose, that.. ., Nj. 92, v. 1.; görit
greiðligt fyrir mér (speak out plain to one) hvat yðr byr í skapi, Grett.
146; göra e-m greiðlig orð, to make plain words of it, Fb. i. 64.
greið-mæltr, part, of ready speech, j?iðr. 175, (
greiðr, adj. [cp. North. E. gradely] , ready, free; visa e-m á greiSa götu,
to lead one in the straight path, Fms. i. 304; la honum þat greitt fyrir,
it was ready at hand, Fær. 257; verða má, at leiðin verði eigi svá greið
sem þeir ætla, that the passage will not be so free as they think, Sturl. i. 18:
as adv., skip þat for greitt, th a t sh ip speedetb well, Clem. 38; it greizta,
45; hit greiðasta, straight, with good speed, Fms. i, 292; hann er góðr
ok greiðr (expedite) við alla sína nágranna, Band. 3; g. ok góðviljugr,
D. N. i. 88; úgreiðr, unready, entangled.
greið-skapr, m. readiness, promptness, Nj. 18, Fms. ii, 287, Jb. í a;
entertainment, Korm. 68, Fms. iii. 61.
greiðsla (greizla), u, f. payment, discharge, Sturl. ii. 203, iii. 265,
Am. 40; ef þat væri til greiðslu með þeim, if that could do them good,
Sturl. ii. 239.
greið-talaðr, part. = greiðmæltr, Stj. 253.
greið-ugr, adj. = greiðvikinn.
greið-vikinn, adj. serving, obliging; greið-vikni, f.
greifi, a, m. [A. S. gerêfa; Engl. reeve (shire-reeve = sheriff); Germ. graf;
the word is not Scandin., and for the etym. see Grimm's Rechts-alterth.
752 sqq. J :-- an earl, count; Edda 93 states that gerêfas in Saxony
(i. e. Germany), barons in England (after the Conquest), and lendir menn
in Norway are all synonymous; Nj. 157, Fms. vii. 59, 60, Mar. passim:
Stj., Al., and Róm. render Lat. praefectus by greifi: as a nickname, Bs.
i. 555. greifa-dómr, m. an earldom, county, Ann. 216, Stj.
GREIN, f., pl. ar and ir; the mod. pl. greinar means branches, in other
senses greinir: [Dan. green; Swed. gren; not found in Germ., Saxon,
nor Engl.]: I. prop, a branch of a tree, 'lim' is the foliage;
af hverri grein draup hunang sætt, Pass. 32. 4; vínviðar-greinir, vine
branches, Stj, 200; pálma-viðar-g., a palm branch; kvíslask með stórum
greinum, spread with large branches, Sks. 441, 443; þar vex fyrst upp
einn bulr af rotunum, ok kvíslast síðan með mörgum greinum ok limum,
555. II. metaph. a branch, arm: 1. hafs grein, an arm
of the sea, Stj. 287; í sjau staöi er skipat þessarar listar greinum, Alg.;
visinda grein, branch of science (Germ, fach); lærdóms-grein, branch
of doctrine; sundr-skiptingar grein, subdivision, Stj. 287; tvifaldleg grein,
double kind, N. G. L. ii. 352; þessi er grein (particulars) á kaupeyris
tiund, id.; sannkenningar hafa þrenna grein, Edda 122; Guð er einn
í Guðdómi en þrennr í grein (of the Trinity), Fas. iii. 662; einkanligr
i grein, Bs. ii. 21; allar greinir loptsins ok jarðarinnar, Edda 144 (pref.);
hann greindi í tvær greinir ok tuttugu, Rb. 78; í þessi grein, o n thi s
head, in thi s cas e, Band. 11. p. denoting cause, reason; fyrir þá grein,
therefore, Stj. 124; fyrir sagða grein, for the said reason, Mar., Sks. 682;
fyrir þá (þessa) grein, Stj. 22, 23, 167, passim; finnr hann til þess þrjár
greinir, Grett. 208 new Ed.; at þér upp lúkit nokkurri grein fyrir mer,
at þat megi skilja, Sks. 660. y. a point, bead, part; meðr samri grein,
under the same head, Dipl. i. 521; í annari grein, in the second place,
iv. 7, Grett. 156, Fb. i. 216; með slíkri grein sem her segir, K. Á. 82;
í öllum greinum, Mk. 9; sagða grein, the said point, bead, Dipl. iii. 13; i
nokkurum greinum, in some points, i. 3; hverja grein, in every point, Gþl.
177; fyrir allar greinir, in all respects, Mar. 616; en er biskup vissi
þessar greinir, the points, particulars (of the case), Bs. i. 727- 2. denot-
ing distinction, discernment, division; höggva svá títt at varla mátti grein
sja, Bret. 64; sjá grein handa, to discern one's hands, Bs. ii. 5; fyrir utan
alla grein, without exception, i. 281; hver er grein setningar háttanna, dis-
posi t ion of the metres, Edda 120; hljóðs grein, distinction of sound, accent,
id., Skálda 182; göra grein góðs ok ills, Eluc. 20; setja glögga grein, t o
make a clear distinction, 677. 5; fyrir greinar sakir (for the sake ofdis-
tïhction) er diphthongus fundinn í norraenu, Skálda 178; sundr-grein ok
saman-setning, 177; ok veil ek þó grein allra stunda, Fms. v. 335; litlar
greinir ok tengingar höfum ver konungs-málanna ór flokki yðrum, i. e.
you take little notice of the king's errand, Mork. 138; bera grein á e-t,
to discern a thing, Mar.; þar kann ek at göra grein á, I can explain
that, Fb. i. 419. P. understanding; þau (the idols) hafa enga grein,
Fms. x. 232; vitr ok frábærrar greinar, xi. 429; glöggrar greinar, sharp-
witted, Bs. ii. II; sumum gefsk anda-grein, spiritual discernment, Greg.
20. Y- a record; þessa grein konungsdóms hans ritaði fyrst Ari,
thi s record of the king's reign was first written by Are, Ó. H. 188;
i greinum ok bóklegu námi, Mar. 8. a part, bead, paragraph,
in a book (mod.); ritningar-grein, a quotation from Scripture. 3.
denoting diversity, difference; en þó er her, herra, grein i, Fb. ii. 78;
en þó er þar grein á, hvárt..., K. Á. 124; ok voldi því grein tungna
þeirra er hann var konungr yfir, Sks. 458; at grein var á trú þeirri er
hvárt þeirra hafði til Guðs, 470; sú er grein á syslu biskups ok konungs,
at..., 803. P. dissent; brátt görðusk greinir í um samþykki konuug-
anna, Fms. vi. 185; varð mart til greina með þeim, 195; greinir ok
sundrþykki, ix. 428; var þá grein mikil með fólki um konungs-tekjuna,
x. 41; vald fyrir utan alla grein, power without dissent, i. e. absolute,
undisputed power, Bs. i. 281; grein eða áskilnaðr, Stj. 298; en ef verri
menn gengu á milli þá vóru jafnan greinir talaðar, Fb. ii. 411; urðu
margar greinir með þeim Kolbeini Tumasyni, Sturl. ii. I. COMPOS:
greinar-laust, n. adj. indiscriminately, Bs. ii. 96, Stj. 7 * '• uncondition-
ally, Bs. i. 736, 767. greinar-mal, m. a reasonable case, Bs. ii.