This is page 332 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 30 Mar 2019. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

332 KARLAMAGNUS -- KASTA.

hafði á skipi með sér tuttugu karla frjálsa, Landn. 109, cp. Fb. i. 265; hús-karl, bú-karl, salt-karl, q.v.; Sléttu-karlar, Fbr.; cp. Swed. Dale-karlar. III. in contempt; fret-karl, q.v.; staf-karl (Norse stakkar, Dan. stakkel), a 'staff-churl,' beggar: in the phrase, karl ok kýll, beggar and bag, Nj. 274; bragða-karl, a cunning fellow; lítill karl, you little wretch! þú þorðir ekki, lítill karl, at segja satt til, Fbr. 39 new Ed.: in mod. usage also in a good sense, góðr karl, a good fellow; harðr karl, a hardy carle: as also with the article, karlinn = Germ. der kerl.

C. An old carle, old man, opp. to kerling; svá skal körlum skipta ok kerlingum, sem öðrum skuldum, N. G. L. i. 51; heyrit þér hvat karlinn mælir, Nj. 143; karl inn skegglausi; Þorbjörn karl, the old carle Th., Eb. 176; Arngeirr karl, Bjarn. 59, 69, 71; einn gamall karl, Barl. 74; karl afgamall, a decrepit old carle, Eg. (in a verse); hann glíkir sik gömlum karli, Stj, 475, passim in old and mod. usage.

Karla-magnús, m. Charlemagne; Karlamagnús Saga, the History of Charlemagne, Jm. 32.

karl-askr, m. a full measure, opp. to kvennaskr, a kind of half measure, Jb. 375.

karl-barn, n. a male child, Stj. 248.

karl-dyrr, n. pl. the men's door; in ancient dwellings the wings (skot, set) were occupied, the one side by the men, the other by the women; hence the door leading to the men's side was termed karldyrr, as opp. to the entry leading to the females' side, Nj. 14, K. Þ. K. 9, 14 new Ed., Grág. ii. 228.

karl-dýr, n. a male beast, Stj. 71.

karl-erfð, f. a male inheritance, of agnates, N. G. L. i. 49.

karl-fátt, n. adj. wanting in males; var k. heima, Sturl. i. 142.

karl-fjöldi, a, m. a multitude of male persons, Sturl. ii. 144.

karl-fólk, n. common folk, Sighvat.

karl-fugl, m. a male bird, Stj. 77, Pr. 409.

karl-föt, n. pl. male attire, Ld. 276, Grág. i. 338.

karl-gildr, adj., a law term, meaning full, complete; thus karlgildr úmagi means, not a 'male-úmagi,' but a 'complete invalid,' one who can contribute nothing towards his sustenance, e.g. an infant, a sick or aged person, male or female. The word is a standing term in the old church deeds, where the donor charged the gift with the support of a karlgild úmagi for ever, D. I. passim. The old Swedish laws present the same use of the word, e.g. karlgild mark = good money, money of full value, see Verel. s.v.

karl-höfði, a, m. a carved man's head, figure head; bað hann Þorgeir reisa þar upp ás, ok skera á karlhöfða á endanum, an effigy 'in contumeliam,' Rd. 305; cp. Fs. 56, -- Jökull skar karlshöfuð á súlu-endanum ok reist á rúnar; as also Landn. 4, ch. 4: name of a ship with a man's head carved on her prow, Ó. H.

karlinna, u, f. a woman; þar fyrir skal hún k. kallask af því hún er af karlmanni tekin, Gen. ii. 23.

karl-kenndr, part. masculine, Edda 68.

karl-kind, f. the male sex, Stj. 74, 115, 283.

karl-klæði, n. pl. men's clothing, Grág. i. 338, N. G. L. i. 75.

karl-kona, u, f. false reading for karlmenn, Ld. 136.

karl-kostr, m. a (good) match, of a man, Sturl. i. 207.

karl-kyn, n. the male kind, Stj. 56.

karl-leggr, m. the male lineage, the agnates, Gþl. 244, passim; opp. to kvennleggr.

karl-ligr, adj. masculine, Al. 172.

karl-maðr, in. (spelt karmaðr, N. G. L. i. 50, Eluc. 4), a man, male, opp. to kvenn-maðr, a woman; karlmaðr eða kona, N. G. L. i. 51; sambúð milli karlmanns ok konu, Stj. 21; karlmaðr ok kona, Eg. 247, Ó. H. 152; skal karlmann tólf vetra gamlan eða ellra nefna í dóm, Grág. i. 16; karlmaðr sextán vetra gamall skal ráða sjálfr heimilis-fangi sínu, 147; hann er karlmaðr, því at hann hefir sonu átt við konu sinni, 190; er hann lét eigi aka í skegg sér, at hann væri sem aðrir karlmenn, ok köllum karl inn skegglausa, 67; slíkt víti á honum at skapa fyrir þat á sitt hóf, sem karlmanni, ef hann hefir höfuð-smátt svá mikla at sjái geirvörtur hans berar, Ld. 136; skerask í setgeira-brækr sem karlmenn, id.; gefa karlmanns-verð, a meal for a man, a full meal, D. I. i. 201, Vm. 169. 2. metaph. a man of valour; styrkr ok fálátr ok inn hraustasti karlmaðr, Nj. 177; svá sé ek fara, at flestum bilar áræðit, þóat góðir karlmenn sé, Fms. ii. 31; ef hann þorir, ok sé hann úragr karlmaðr, xi. 94; vér skyldim hafa karlmanns hjarta en eigi konu, 389; k. at lunderni, Bs. i. 709. II. in a political sense = karl, a 'churlman,' a churl, commoner; cp. jarl and jarlmaðr: this sense is obsolete, but is represented in the Frank. pr. name Karloman, Latinized Carolus Magnus, whence Charlemagne, Germ. Karl der Grosse, without regard to the true etymology.

karlmann-liga, adv. in a manly way, Nj. 144, Fb. ii. 674.

karlmann-ligr, adj. masculine, Th. 23, Skálda 185. 2. manly, bold, Fms. vi. 209, Nj. 70, Eg. 322; k. kappi, 623. 33; k. skap, 36, passim.

karl-menni, n. a stout, valiant man; hann er mesta k.

karl-mennska, u, f. manhood, valour, Nj. 176, Fs. 4, Fms. vii. 168, xi. 80, 110, passim; karlmennsku bragð, prowess, iii. 134.

karl-sift, f. 'carle-sibness,' relationship by the father's side, Lat. agnatio, opp. to kvenn-sift, Grág. ii. 176, Fms. i. 220. karlsiftar-maðr, m. an agnate, N. G. L. i. 78.

karl-sköp, n. pl. genitalia, Ver. 70, Mar.

kar-maðr, m. = kararmaðr, bedridden.

kar-mannliga, adv. wretchedly, Nj. 229, v.l. (Johnson.)

KARMR, m. [Dan. karm = a frame; vindues-karm, dör-karm = a window-frame, door-frame] :-- a closet; slæðu-karmr = vestiarium, Hallfred; öl-karmr, an ale cask, Landn. (in a verse); mjöð-k., a mead cask, Lex. Poët.; bekk-k., a bench frame, couch = Lat. triclinium, id.; kastalar ok karmar, Fms. iv. 49. 2. a cart, B. K. 20, still used in that sense in Dan. and Norse.

karn (?), a kind of bird, Edda (Gl.)

karnaðr, m. [kör = a bed (?)], concubinage; kaupa ambátt til karnaðar, Grág. i. 358.

KARP, n. bragging; var minna karp þitt meðan Hákon konungr, fóstri minn, lifði, Mork. 139; sýnisk mér sem minna sé nú karp þitt heldr en inn fyrra daginn, O. H. L. 27.

karpa, að. to brag, boast.

karp-málugr, adj. bragging, Karl. 429.

karp-yrði, n. pl. braggart words, boasts, Flóv. 29.

karra, að, to card wool :-- karra kalf, see kara.

KARRI, a, m. in rjúp-karri, a male ptarmigan.

karri, a, m. a card, for combing.

karsk-liga, adv. briskly. Fas. iii. 625.

karsk-ligr, adj. brisk, doughty.

KARSKR, adj., fem. körsk, karskt, proncd. kaskr; [from karl or karr, qs. kariskr; Germ. karsch, a north Germ., word, Grimm's Dict. by Hildebrand; Dan.-Swed. karsk] :-- brisk, bold, Nj, 120, v.l.: hale, hearty, era karskr maðr sá er ..., he is not a hale man, i.e. he suffers much who ..., Stor. 4: freq. in mod. usage.

karta, u, f. a short horn: metaph., þín krakka karta, thou urchin! Grönd.

kart-nagl, m. a hangnail, Nj. 52, Snót 209, passim.

KARTR, m. a cart; karta at görva, Rm. 19; sá er áðr sat í gyltri kerru er nú settr í hervilegan kart, Al. 107; fjögr hundruð, vagna ok þúsund karta, 166.

KASA, að, [kös], prop. to heap earth or stones upon, to earth, commonly used of witches, miscreants, carcases of men or beasts, Grág. ii. 156 (of an outlaw); lík Þóris var upp rekit ok kasa þeir hann hjá Sigmundi, Fær. 177, Fs. 62; vóru þeir færðir út í hraun ok kasaðir í dal þeim er þar var í hrauninu, Eb. 138; þar heitir Knarrarnes er hann var kasaðr, Ld. 156; vildu þeir eigi jarða hann at kirkju ok kösuðu hann utan-borgar, Mar.: to bury in snow, eru þeir kasaðir í mjöllinni, Fs. 143, Sturl. iii. 215; báru síðan at stórt grjót ok kasaðu þá, Stj. 370: metaph., þeir kasaðu þetta með sér, Fms. iv. 284, v.l.; kváðusk hlaða mundu vegg í dalinn ok kasa þar metorð Guðmundar, Sturl. i. 155. II. in mod. usage, to pile in heaps, esp. of the blubber of whales or sharks.

kass, m., mod. kassi, a, m. a case, large box, Stj. 253, 357, v.l.; kasta kössunum, to take to the heels, run, Fms. viii. 421, v.l.; komi þér eigi þeim kassa á mik, you shan't lay this box on my back, Grett. 127: a fishing case, ker ok kassa, D. N. ii. 35; kassa-fiski, fishing with creels, (mod. silunga-kista, laxa-kista), D. N.

kassaðr, part. cased, Pm. 103.

kast, n. a cast, throw of a net; eignask þeir síld alla er kast áttu, Gþl. 427, Boldt. 53; um kast ef menn hitta í storma, N. G. L. ii. 278, :-- in the phrase, koma í kast við e-n, to come in collision with one (Dan. komme i kast med en), Nj. 260; koma í kast saman við e-n, H. E. i. 524. β. a throw of dice, Sturl. ii. 159, Ó. H. 90, Sks. 26. 2. köstum saman, by heaps, Þórð. 62; at seinustum köstum, at the last moment, D. N. ii. 535: metaph., kemr til e-s kasta, one's turn comes, mun þá þykkja koma til várra kasta, at veita lið málum yðrum, Valla L. 221; nú hafa kappar kveðit í hring, kemr til minna kasta, Ísl. Þjóðs. ii. 7. II. a kind of cloak, a dust cloak; hlógu at honum er hann var í kasti mórendu, Nj. 179: in mod. usage, a cloak worn by milkmaids whilst milking.

KASTA, að, [a Scandin. word; Dan.-Swed. kaste, not found in Saxon and Germ., so that Engl. cast must be of Dan. origin] :-- to cast, throw, with dat. of the thing (to throw with a thing), but also absol.; Egill kastaði þegar niðr horninu, E. flung the horn away, Eg. 215; smala-maðr kastar höfðinu niðr, Nj. 71; en er skjöldr Atla var únýttr, þá kastaði hann honum, Eg. 507; hann kastar aptr öllu ok vill ekki þiggja, Man.; kasta brynju, Hkv. 2. 42; kasta akkerum, to cast anchor, Eg. 128; k. farmi, to throw the cargo overboard, 656 C. 21, Sks. 231 B; kasta verplum, to cast with the dice, Grág. ii. 198; Suðrmenn tveir köstuðu um silfr (gambled); Magn. 528; hana kastaði, ok kómu upp tvau sex, Ó. H. 90: to throw, toss, ef griðungr kastar manni, Grág. ii. 122; k. e-m inn, to cast into prison, Fms. ix. 245. II. with prepp.; kasta um hesti, to turn a horse at full gallop; ven þú hest þinn góðan um at kasta á hlaupanda skrefi, Sks. 374; Jóns-synir köstuðu um hestum sínum, Sturl. ii. 75: metaph., biskupi þótti hann hafa kastað