This is page 353 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 30 Mar 2019. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

KOSTARHALD -- KÓRONA. 353

eigi við kostr, when I am gone, Stj. 363 :-- eiga e-s kosti, to have a chance of, be able, allowed, Grág. i. 63, 468, Ld. 84, 160, 184, Nj. 57, 132, Eg. 16, 60, 531, Sks. 20 B. 4. a match, of an unmarried woman; Sigríðr hét dóttir hans ok þótti beztr kostr á Hálogalandi, Eg. 25; hann átti dóttur eina er Unnr hét, hón var væn kona ok kurteis ok vel at sér, ok þótti sá beztr k. á Rangárvöllum, Nj. (begin.); Hallr kvað góðan kost í henni, H. said she was a good match, 180, Fs. 88, Stj. 187; engi kostr þótti þá þvílíkr sem Helga hin Fagra í öllum Borgarfirði, Ísl. ii. 206: giving a woman away, hann spyrr hverr ráða eigi fyrir kosti hennar, who was to give her away, Band. 9 new Ed.; mey til kosta, a maid to be married, Hm. 81, (MS. kossa), cp. liggja heima sem mær til kosta, Fas. iii. 409, (ráða-kostr, a match); kvennkostr (q.v.), góðr kvennkostr. 5. choice, state, condition; þat mun mína kosti hér fram draga, at þú átt ekki vald á mér, Orkn. 120; kostum drepr kvenna karla ofríki, i.e. the tyranny of man crushes a woman's right, Am. 69; drap þá brátt kosti, then the state grew worse, id.; sjá fyrir sínum kosti, to take care of oneself, Fms. x. 236; eigi mun honum þykkja batnað hafa várr kostr, Eg. 287; eigi treystusk menn at raska kosti þeirra, people dared not meddle with them, disturb them, Ld. 146; bændr vildu verja kost sinn, defend themselves, Fms. ix. 306; síðan lét Simon varðveita kost hennar, guard her affairs, vii. 233; þá heldr hann kosti sínum, then he holds his place, loses not his right, Grág. ii. 209; ú-kostir, afar-kostir, a hard, evil choice; ör-kostr, lack of choice, poverty. II. cost, expence; allan þann kost er hann hefir fyrir haft, Jb. 321; sá er vitna þarf skal standa þeim kost allan, 358; hver maðr er sik ok sín hjú heldr á sínum kosti, K. Á. 78; þat skip höfðu bæjar-menn látið göra af sínum kosti, Fms. ix. 270; hann hélt sik ríkmannlega at klæðum ok öllum kosti (fare), ii. 278; hann lét alla sína félaga á sinn kost þann vetr, Gullþ. 9; hví hann var svá djarfr at taka slíka menn upp á kost hans, Landn. 149, v.l.; hann gaf sér mikinn kost til (he took great pains), at koma þeim öllum í vingun við Guð, Hom. 108; þóat hann hefði mörgu sinni mikinn kost (pains) til gefit, Al. 116; hann lézk þar vildu sína kosti til leggja (do his best), at þeir Hákon deildi enga úhæfu, Fms. i. 22. III. means; er (þeir) synja ölmusu, er kosti höfðu til, Hom. 64; hafa meira kost, to be the strongest, Fb. ii. 361; eiga alls kosti við e-n, to have it all in one's power, i.e. to be the strongest; Jökull gaf honum líf ok átti áðr alls kosti við hann, Fs. 10; eiga alla kosti, Fms. iv. 296, Stj. 481; Bessus er slíks átti kosti við hann er hann vildi gört hafa, Al. 101; eiga nokkurs góðs kosti, 96; hafa lítils kosti, to have small chance, be little worth, Mar.: means, provisions, meðan mér endask föng til, þótt ek véla um mína kosti, though I am left to my own supplies, Eg. 66; bauð hann Oddi alla kosti með sér, Fas. ii. 540; ef vér hittumk síðar svá at þeir hafi meiri kosli (forces), Fms. v. 87; bændr efldu þá kost hans um búit, Sturl. iii. 196 C: stores, tvau skip hlaðin vænum kosti, Fms. xi. 436; hér sé ek beggja kost, I see here plenty of either, Sighvat; mungát né aðra kosti (fare), setjask í kosti e-s, Fms. viii. 58; bændr uggðu at sezt mundi á kost þeirra, ok kurruðu ílla, Bs. i. 549: victuals, provisions, Germ. kost, selja silfr fyrir kost, Fas. i. 450; hveiti ok annarr kostr, Stj. 112; Kirkja á þetta í kosti, tvær vættir skreiðar, vætt smjörs, vætt kjöts, Pm. 34; tvau hundruð í haustlagi, tíu aura í kosti, Vm. 42: board, bóndi skal halda honum kost, Jb. 374; þá bauð Ketill fé fyrir kost hennar, Dropl. 4; til kostar ok klæða, fare and clothing, B. K. 108; at konungs kosti, at the king's table, Bs. i. 782; far-k. (q.v.), a ship, vehicle; liðs-k., forces, troops. IV. cost, quality; af léttum kosti, Fms. x. 173; þat sax var afburðar-járn kosti, of fine steel, id. 2. good things; friði fylgja allir kostir ok öll fríðindi, Clem. 29; kyn ok kostr (quality), MS. 4. 9; fátt fríðra kosta, Hdl. 45: þeir kostir skulu ok fylgja, at þik skal aldri kala í skyrtunni, Fas. ii. 529, 531; þá ferr hann ór skyrtu sinni, ok hélt hón öllum kostum sínum, 539: fatness, Lat. ubertas glebae, jarðarinnar kost ok feitleik, Stj. 167; þar vóru allgóðir lands-kostir, Hkr. i. 55; er mér sagt gott frá landa-kostum, at þar gangi fé sjálfala á vetrum en fiskr í hverju vatni, Fs. 20, 25, Landn. 225, v.l.; af kostum skal þessu landi nafn gefa ok kalla Markland, Fb. i. 539. 3. virtue; þeir stígask yfir af hermönnum Krists fyrir helga kosti, Hom. 27; Kristni þróask at mannfjölda ok kostum, MS. 677. 8; eigi er þat rúnanna kostr, ... heldr er þat þinn kostr, Skálda 162, freq. in mod. usage. 4. a good quality, virtue; segja kost ok löst, to tell fairly the good and bad of a thing; skalt þú segja kost ok löst á konunni, Nj. 23; hann sagði kost ok löst af landinu, Landn. 30; löstu ok kostu bera ljóða synir blandna brjóstum í, Hm. 134; ú-kostr, a fault, flaw; mann-kostir, virtues. 5. spec. of a horse, plur. a fine pace; hestr óð kafs af kostum, Sighvat. V. spec. and adverb. usages; til kostar, well! all right! well done! er þat til kostar, ef eigi flýjum vér fyrir mönnunum, Fms. xi. 139; þat er til kostar, ef ..., well done, if ..., Hým. 33; er þat ok til kostar (it is a comfort) at Höskuldi muni þá tveir hlutir ílla líka, Ld. 70: because, allra mest af þeim kosti, at ..., Hom. 33: sagði Ósvífr at þeir mundi á kostum (indeed) finna, at þau Guðrún vóru eigi jafnmenni, Ld. 122; þeim kosti, in that case, Grág. i. 40; engum kosti, by no means, MS. 4. 21; at þeim kosti, on that condition, Grág. ii. 239; at öðrum kosti, else, otherwise, Eg. 8, 749; at þriðja kosti, thirdly, 14, Grág. i. 395; at síðasta, efsta kosti, in the last instance, last emergency, Nj. 221; at fæsta kosti, at least, N. G. L. i. 61; at versta kosti, in the worst case, 101; at minnsta kosti, at least: gen., alls kostar, quite, in every respect, Sks. 674 B, passim; eigi eins kostar, not very, not peculiarly, Ísl. ii. 322; annars kostar, as for the rest, 108 B; nokkurs kostar, in any wise, Fms. xi. 79, Fb. i. 74; sums kostar, in some respect, Fas. ii. 547, v. 69, Hom. 89; þess kostar, in this case, thus, Fms. xi. 79, Rb. 36, Hom. (St.): acc., þá kostu, as adv., in such a manner, N. G. L. i. 327; fyrir hvern kost, by every means. UNCERTAIN Kostr, in sense I, is in old writers often omitted, and left to be supplied by the adjective or pronoun, e.g. þann (viz. kost) munu vér af taka, Ld. 188; at hann mundi verða þann upp at taka, Eg. 157, Nj. 222; er þá ok sá einn (viz. kostr) til, 227, Fms. vii. 265; er oss nú engi annarr til, Nj. 143, Eg. 405; er yðr engi annarr á görr en snúa aptr, Nj. 207; Hákon jarl er alltrauðr undir trúna at ganga, ok þykkir vera harðr (viz. kostr) á annat borð, Fms. xi. 39. COMPDS: kostar-hald, n. maintenance, Stj. 184. kostar-lauss, adj. without provisions, Ísl. ii. 463. kosta-boð, n. pl. a very favourable choice, Eg. 539, Vápn. 30, Sturl. iii. 151. kosta-mikill, adj. good, fine, valuable, Sturl. iii. 7. kosta-munr, m. difference in quality, Nj. 52. kosta-vandr, adj. fastidious, Vígl. 16. kosta-vanr, adj. cheerless, Skm. 30.

kost-samr, adj. fine, excellent, Hkm. 2.

kostuligr, adj. (-liga, adv.), costly, Fas. i. 76.

kost-vandr, adj. fastidious, Fas. iii. 115, Vígl. 48 new Ed.

KOT, n. [A. S. cote; Engl. cot], a cottage, hut, small farm; fyrir hví ertu kominn í kot þetta! Clem. 25, Barl. 194, Orkn. 78, Ó. H. 208, Fms. ix. 359; leggjask í kot, Rétt. 10. 7: allit., karl and kot, þat er mart í koti karls sem kóngs er ekki í ranni, or karl ok kerling í koti sínu, see karl; því er betra kál í koti en ketill stór af borgar floti, Eggert.

kot, n. [from Engl. coat], a coat, jacket.

kota or kotra, að; kotra sér niðr, to seek out a hole.

kot-bóndi, a, m. a cottier, Lv. 59, Fas. ii. 46; þá ætla ek mörgum kotbúondonum munu þykkja vera þröngt fyrir dyrum, Ó. H. 127.

kot-bær, m. = kot, Barl. 46, Fagrsk. ch. 193.

kot-karl, m. a cottier, cottager, a boor, Sks. 254, Sturl. iii. 122, Fms. iv. 283, vii. 253, Glúm. 391. COMPDS: kotkarla-ætt, f. poor folk, Fas. iii. 289. kotkarls-barn and kotkarls-son, m. a churl's bairn, churl's son, Fms. ix. 330, 331, Stj. 206; hinn herfiligasti kotkarls-son ok innar minnstu ættar, Fms. vii. 157, Thom. 401.

kot-lífi, n. humble life, Stat. 276.

kot-maðr, m. = kotungr, Sturl. (in a verse).

kot-mannliga, adv. meanly, in a beggarly way, Bjarn. 29.

kot-mannligr, adj. beggarly.

kotra, u, f. a game, backgammon, = kvátra, q.v.

kotroskinn, adj. prudish, Snót (1866), (conversational.)

kotung, n. cotton, = kotun. kotungs-lauf, n. and kotungs-víðir, m. a kind of salix, Hjalt.

kotungr, m. = kotkarl, Fas. iii. 249, Fb. ILLEGIBLE 26, Str. 45.

kotún, n. cotton, (mod.)

kovertúr, n. [for. word], 'coverture,' a covering, Sks. 403.

KÓÐ, n. the fry of trout and salmon; brand-kóð.

KÓF, n. [kaf, kefja], thick vapour, steam, mist, Sks. 204. COMPDS: kóf-sveittr, adj. steaming hot. kóf-viðri, n. [Shetl. kavaburd], a misty sleet or snow; k. ok frostviðri, Fbr. 112.

kóklast, að, to hobble, get on with difficulty.

KÓLFR, m. [akin to Engl. club, Germ. kolb], the tongue in a bell, Fms. vi. 147: kólf-klukka, u, f. a bell with a tongue, Pm. 129; (kólf-lauss, adj. without a k., Vm. 9): the bulb of a plant: endi-k., a sausage, Ísl. Þjóðs. i. 177. II. a kind of bolt, Swed. kolf, Rm. 43, Þiðr. 371, Karl. 68, 244, N. G. L. i. 69; bakka-kólfr, a bird bolt; for-kólfr, q.v.: the phrase, sem kólfi skyti, swift as a bolt, as lightning, Fms. ii. 183, vii. 343, Sturl. iii. 220. kólf-skot, n. a bolt shot, of distance, Edda 31.

kólga, u, f., poët. a wave, Edda (Gl.), Hkv. 1. 25, Orkn. (in a verse), Fms. vii. 49 (in a verse), Bs. i. 16 (in a verse): one of the Northern Nereids (Ránar-dætr), Edda.

kólna, að, to become cold, Stj. 45, Fas. i. 148; veðr tók at k., Fms. i. 67; kólnaði veðrit ok dreif, Eb. 204; lík skal eigi grafa áðr kólnat er, K. Þ. K. 26; dagr kólnar, Hom. (St.): impers., e-m kólnar, one gets cold; oss kólnar á klónum, Grett. 94 B; kulda-veðr var úti, ok tók honum fast at kólna, Fb. i. 276.

kólnan, f. getting cold, Germ. abkühlung, Rb. 102.

kómeta, u, f. [for. word], a comet, Ann. passim; but in mod. usage, hala-stjarna, q.v.

kóngr, m. a king, = konungr, q.v.

kóni, a, m. a bullock (?), Sturl. i. 21 (in a verse): as a word of abuse, hann er fallegr kóni!

kópa, t, [kopa, Ivar Aasen], to stare, gape; kópir afglapi, Hom. 81.

KÓPR, m. a young seal, freq.; prob. from its round-formed head (see koppr, kúpa). COMPDS: kóp-heldr, adj. 'seal-tight,' of a net, Vm. 98. kóp-skinn, n. the skin of a kópr.

kóróna, u, f., contr. króna and krúna, q.v. [Lat. word], a crown, Fas. viii. 193, x. 107, Gþl. 60, passim; gull-k., þyrni-k.

kóróna, að, to crown, Ver. 57, Fms. vii. 306, Gþl. 63, Th. 20.