This is page 381 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)
This online edition was created by the Germanic Lexicon Project.
Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.)
Click here to volunteer to correct a page of this dictionary.
Click here to search the dictionary.
This page was generated on 30 Mar 2019. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers.
The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.
LEIÐANGESFALL -- LEIGLENDINGA&ATTR. 381
angri ok skipum, i. 12; hafa leiðangr úti, to make a sea expedition,
0. H. 51; Ólafr konungr for með liði sínu ok hafði leiðangr liti fyrir
landi, 134; samna leiðangr (sea forces), opp. to landherr (land forces),
O. H. L. 12: allit. phrases, lið ok leioangr, Fms. viii. 334, O. H. L. 12,
Fb. ü. 303: the proverb, róa leiðangrinn, ok gjalda leiðvítið, to pay the
tax first, and the fine to boot (i. e. to pay twi c e over), Hkr. i. 200;
rjúfa leiðangrinn, to break up, of the levies or crews breaking up and
returning home, Fms. viii. 307, passim. 2. w a r contributions, a
fixed perpetual duty or tax payable to the king; this sense of the word
is esp. freq. in the Norse as also Dan. and Swed. law of the 12th and
Ijth centuries; þeir tóku leiðangra ok allar konungs-skyldir, Fms. ix. 8,
347; þar tóku þeir Baglar leiðangr mikinn er Einarr hafði saman dregit
urn Rogaland, 12, 368; biskupar báðu at kardínallinn skyldi biðja
konung, at hann gæfi nokkut af leiðöngrum til heilagrar kirkju, x. 121;
hann hafði sent austr í Vik eptir landskyldurn sinum ok leiðangri til
mála-gjafar, 482. COMPDS: leiðangrs-fall, n. a fine for default as
to the levy or tax, Gþl. 91, 92, D. N. passim. leiðangrs-far, n. a levy
ship, Fms. iv. 320. leiðangrs-ferð, f. a war expedition, Hkr. i. 391.
leiðangrs-fólk, n. levied folk, Fms. x. 122, xi. 245. leiðangrs-
görð, f. the raising a levy. Fms. vii. 19, Gþl. 75. leiðangrs-lið, n. a
levied army, Fms. i. 62, 0. H. 154. Fser. 79, Orkn. 68. leiðangrs-
maðr, m. a levied man, p'ms. viii. 312. leiðangrs-skip, n. a levied
ship, N. G. L. i. 198. leiðangrs-vist, f. the fixed time of service for
n levy, N. G. L. i. 200. leiðangrs-víti, n. the fine for default in the
duty of levy, (lethangs withe, Thorkel. Dip!, i. 3), N. G. L. i. 202.
leið-beina, d, to guide.
leið-beining, f. guidance.
leiði, n. a leading wind, fair wind; sem leiði gaf, Fms. i. 203, Orkn.
410; gott leiði, 332, Fb. ii. 338, passim; byr-leiði, q. v. II.
[O. H. G. leita], a t om b (leiða III), Ver. 47, Bs. i. 340; mér mislíkar er
griðkona þín þerrir fætr sína á leiði mínu jafnan, er hón gengr frá stöðli,
Fms. i. 254; stendr þar nú kirkjan sem leiði hans er, Landn. 52; Svíar
brenndu hann ok grétu allmjök yfir leiði bans, Hkr. i. 15; var hann
grafinn hjá leiði Kols biskups, Bs. i. 64, Fms. vii. 251, Stj. 101, 250,
passim; völvu-leiði, Vtkv.
leiði, a, in. irksomeness, Háv. 40: a feeling uneasy, mod.
leiði-fífl, n. a fool to be led about, Eb. 250.
leiði-gjarn, adj. wearisome, Stj. 152, 246.
leiði-liga, adv. hideously, Háv. 52.
leiði-ligr, adj. (mod. leiðin-ligr, Bs. i. 802, Bárð. 178), loathsome,
loathly; ljut ok 1., Fms. ii. 137, Stj. 417, 436; fill ok 1., 265, Hom. 143,
Bs. i. 452: mod. tiresome, irksome, passim.
leiðindi, n. pl. loathing, Stj. 49, Mom. 9: an unpleasant thing, en
biðja ekki griða st':r, svá at bórði væri leiðindi í því, Sturl. iii. 39: an
uneasy feeling, líkams krásir göra seði ok leiðindi, Greg. 28; leggja leið-
indi á við e-n, to take a dislike to a person, Korni. 132, Pr. 225: in
mod. usage, irksomeness, tiresomeness.
leiðindr, adj. loathsome, tiresome, Stj. 152.
leiðing, f. leading, persuasion, Stat. 260. COMPDS: leiðinga-maðr,
m. a n easily-led person, Fms. iv. 117, Sturl. ii. i. leiðinga-samr,
adj. -- leiðitarnr, Sturl.
leiði-orð, n. 'leading-word, ' walking and talking with a person, Ld.
246.
leiðir, m. a leader, N. G. L. i. 357. leiðis-lauss, adj. without a
leader, alone, id.
leiði-tamr, adj. easy to be led, Fms. ii. 112, Hrafn. 20.
Leið-mót, n. a Leet meeting, Lv. 8, Nj. 168, Fs. 75.
LEIÐR, adj., leið, leitt, [A. S. l tVS], loathed, disliked; at öllum së"r þú
at leiðari, Fas. i. 333; at leið so laun ef þægi, Hm. 37, leið erumk fjöll,
Edda (in a verse); andstyggr ok leiðr, Hom. 102; mér eru allir staf-
karlar leiðir, Fms. i. 70; e-m er e-t leitt, to dislike, Ld. 44; mer er leitt
at segja þik afhendan, Fs. 34: allit., Ijufr ok leiðr, beloved and loathed,
Hm. 38; hann segir Sveini pa ljuft ok leitt sem farit hafði, Orkn. 284,
Fms. viii. 48, N. G. L. i. 50, 51, Js. 76; see Ijufr. 2. medic., mer
er leitt, to feel unwell.
leið-rétta, t, to put right, mend, correct, redress, Glúm. 341, Fas. i.
512, Bs. i. 142, K. Á. 66: reflex, to mend oneself, be mended, Stj. 117,
Sks. 608, Rb. 3, Greg. 47: passim in mod. usage.
leið-rétta, u, f. an amending, putting right, K. Á. 226: redress, Sturl. '•73-
leið-rétting, f. (leið-réttan less correct, Bs. i. 166, cp. Gramm.
p. xxxi), a setting right, correction, Hom. 12. 104, Post. 656 A. ii. 7:
passim in mod. usage.
leið-saga, u, f. 'lode-saying, ' guidance, Ld. 74) Fms. viii. 52, Bs. ii.
96, Stj, 286: esp. piloting, leiðsögu-maðr, m. a ' lode-sayer, ' guide,
Fs. 105, Gullþ. 5, Fms. vii. 52: esp. a lodesrnan, pilot, Gþl. 96, Jb. 386,
Nj. 122, Ron. 6. 3.
leið-sagari and leið-sagnari, a, m. = leiðsagi, Karl. 544, Sturl. iii. 6.
leið-sagi, a, m. a guide, Stj. 284.
leiðsla, u, f. guidance, leading, Hom. 6l, Anal. 292; hand-L, passim
in mod. usage: metaph. a vision, being 'led' in a vision through heaven . and hell, as in Dante's Commedia, the Súlarljóð, and other works of the
Middle Ages; leiðsla Rannveigar, Bs. i. 451; Duggals-leiðsla, the Vision
ofDuggal, an old legend; hence the mod. phrase, ganga í leiðslu, t o
walk a s in absence of mind or distraction. II. burial, interment,
Fas. i. 204, Bret.; út-leiðsla. leiðslu-drykkja, u, f. a parting bout,
Hkr. iii. 181.
leið-stafir, m. pl. loathsome Runes, charms, Ls. 29.
leið-sögn, f. = leiðsaga, Fms. ix. 233, 376, Sturl. iii. 289, Bs. i. 484.
leiðsagnar-maðr, m. = leiðsögumaðr, Fms. viii. 52.
leið-togi, a, m. a guide, Fms. i. 69, Stj. 347, Ísl. ii. 232, 265.
leið-vegis, adv. upon the road, N. G. L. i. 421.
leið-vísan, f. = leiðarvísan, 655 xxvii. 18.
leið-vísi, n. knowing the course on the sea, Sks. 53.
leið-víti, n. = leiðarvíti, Hkr. i. 250, Hom. (St.); see leiðangr.
Leið-völlr, m. the 'thing-wall' or place of a Leet, K. b. K. 29, Ísl.
ii. 92.
LEIF, f., pl. leifar, [Ulf. laib a, Mark viii. 8]: I. sing, a ' leav-
ing, ' patrimony, inheritance, of an estate: freq. in Norse and Dan. local
names, Haders-lev, Snolde-löv, = Höðrs-leif, Snjalls-leif, but obsolete and
not used in Icel.; cp. leifð. II. pl. leifar, leavings, remnants,
esp. of food; hann blótaði forsinn, skyldi bera leifar allar í forsinn,
Landn. 291; varga leifar, Gkv.; sjö karfir með afgangs-leifar, Mark
viii. 8; en er þeir vóru mettir, þá hirði Arnljótr leifar þeirra, Ó. H. 153,
passim. 2. metaph. effects; ilia gefa ills ráðs leifar, Nj.
Leif, f. and Leifr, m., pr. names, Landn.; and in compds, of women,
Ingi-leif, As-leif, etc.; of men, bor-leifr, Hjör-leifr, etc., id.
LEIFA, ð, [Ulf. bi-laibjan = irtpi\t'nrfiv; A. S. lyfan; Engl. leave;
O. H. G. liban; Germ, b-leiben; cp. Dan. levne, Swed. lämna, Lat. lin-
qttere, Gr. \titrtiv~\ :-- to leave a heritage; hann leifði honum lond ok
lausa-fe, Rb. 318. 2. to relinquish; vér höfurn leift fyrir þínar
sakir allt þat er vér áttum, Flóv. 28; ek mun þann kost taka, at
leifa konungs-nafn heldr en berjask, Fms. xi. 222; þeir leifðu skipin
i Raumsdal, vii. 291; eða synisk yðr at leifa skipin ok ganga á land,
viii. 214. 3. to leave out; ef menu leifa nokkut orð í kviðum eða
vættum, Grág. i. 138; ok hafa þat allt er hizug leifir (thus the vellum,
not leyfir) eðr glöggra er, a nd adopt whatever has been left out in the
other book or what is clearer, 7. 4. to leave, of food; fjorir hleifar
ok þar með slátr, ok leifir hann þess ekki, Fms. iv. 246 :-- reflex., eigi
skal nokkurr hlutr af lambinu leifask, ef nokkut vætta leifisk svá at ekki
verðr etið, þá skulu þér þat í eldi brenna, Stj. 280.
leifð, f. = leif (I), only in compds, föður-leifð, ætt-1., patrimony.
LEIGA, u, f. hire, rent, Grág. i. 340, 502, B. K. 9, 41: opp. to instæða
(capital), bygs;ja fó á leigu, to let money out on interest, Bs. i. 684; selja
kú á leigu, N. G. L. i. 24; reiða leigu af, to pay the rent of, 25; hverr á
jorð þá er þú býr á? þér eigit, herra, ok takit leigur af, Fms. viii. 446,
Grág. i. 188; 'leggja leigu eptir hofn, to pay a harbour duty, Fms. xi.
321: of passage money, spurði hvar þat fé væri er hann bauð í leigu
undir sik, Nj. 128. 2. wages; kallask hann engrar leigu makligr,
Fms. xi. 428, Gpl. 8l: of a soldier's pay, Flóv. 30; let biskup reiða
honum fyrir smíðina mikla leigu, Bs. i. 872, Stj. 561. 3. in mod.
usage, leigur, pl. = a kind of land-rent paid in butter, as the rent of a
certain number of kúgildi which belong to each farm. COMPDS:
leigu-ból, n. a rented farm, Grág. ii. 207, 208, Gþl. 344. leigu-
burðr, m. rent of land, Gþl. 255, Jb. 377, Dipt. iii. 9. leigu-fall,
n. default in paying rent, Gþl. 332: deductionfrom wages, 514. leigu-
fé, n. c a// le (chattel) hired, Grág. passim, Landn. 239. leigu-færr,
adj. rentable, Fr. leigu-genta, u, f. a servant girl, D. N. leigu-
jörð, f. a rented farm, N. G. L. ii. 107. leigu-kona, u, f. a female
servant, Fr. leigu-kýr, f. a hired cow, N. G. L. i. 24, Grág. ii.
430, H. E. i. 394. leigu-land, n. rented land, Grág. ii. 249, 337,
Nj. 118. leigu-Iauss, adj. rent free, without interest, Grág. i. 191,
336, 398: gratuitous, Vm. 29. leigu-liði, á, m. a tenant, Gþl.
354, 355, N. G. L. i. 37. leigu-maðr, m. a tenant, Grág. ii. 210,
430, Ld. 2, Fms. i. 5: a hireling, Gþl. 107, 512, Mar., Flóv. 32.
leigu-mál, n. an agreement (as to rent), Grág. ii. 332. leigu-máli,
a, m. an agreement (as to rent), N. G. L. i. 24, Grág. i. 427, Gþl. 336:
of rented land, N. G. L. i. 242. leigu-prestr, m. a hired priest, a
curate, Fms. ix. 272, D. N. passim. leigu-staðr, m. a place where
money is invested, investment, Nj. 31, Sturl. i. 97, B. K. 41.
leiga, ð, mod. leigja, [Dan. le/ e], to hire; leiga e-t at e-m, to hire
from a person, Grág. i. 427; íulegð varðar þeim er þiggr lún eða leigir,
ef hann veil at fleiri eigu, 437; hinn er landit leigir, whohold s the land,
Nj. 236; hann leigði land tíu hundruðum, Bs. i. 418; leiga jörð, N. G. L.
ii. 105; ok leiga (leigja, v. I.) sor til liðs þarlenzkan her, Stj. 512; hann
leigði borlaugu garð, Fms. v. 322; leiga kú, N. G. L. i. 24; leigja verk-
mann, 219; leiga þræl, 35.
leiga, n. rent; only in the phrase, selja at leiga, to lend on interest, Gn'ig.
i. 398, 427; þann er lúði eðr leiga seldi, 434.
leigja, b, -- leiga, N. G. L. i. 219, Stj. 512 (v. I.), and in mod. usage.
leig-lendingr, in. a tenant, Grág. i. 297, N. G. L. ii. 105. leig-
lendinga-þáttr, m. a section about tenancy, Grág. ii. 232.