This is page 384 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)
This online edition was created by the Germanic Lexicon Project.
Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.)
Click here to volunteer to correct a page of this dictionary.
Click here to search the dictionary.
This page was generated on 30 Mar 2019. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers.
The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.
384 LEMPA -- LESSKRA.
199. III. reflex., Gunnarr hjó á hönd Hallgrimi, ok lamðisk
handleggrinn, en sverðit beit ekki, Nj. 45; sverðit brotnaði en haussinn
lamðisk, but the s kull was fractured, Gísl. 4; svá mikit högg at haussinn
lamðisk mjök, Fb. i. 400. 2. recipr., önnur efni eru nú í váru máli,
en at þér lemisk róðrinn fyrir, to break one another's oars, Fms. viii.
216. 3. to be ruined; allr friðr lemsk, all happiness is destroyed,
Hallfred; landvörn lamðisk, the defence was paralysed, Sighvat.
lempa, ad, [a mod. for. word borrowed from the Dan. læmpe; cp.
A. S. limpan] :-- to temper, accommodate; lempa sig eptir e-u.
lempinn or lernpiligr, adj. pliable, gentle.
lemstr, ni., gen. lernstrar, a severe contusion; lernstr malhelti minnar,
Hom. 143. COMPDS: lemstr-högg, n. a blow causing contusion,
D. N. iv. 84. lemstrar-sar, n. a disabling wound, Gþl. 180, Ann.
1398.
lemstra, að, to contuse.
LÉN, n., mod. also léni, [Dan. len; Germ, lehen], a fief, fee; taka
land í lén, Fms. i. 22, iv. 212; halda lönd ok lén af konungi, 232;
hann hafði í lén hálfar Færeyjar af Haraldi Gráfeld, ii. 91; þat lén sem
hann veitir mér, Gþl. 63 (in an oath of homage); Herra Knútr hafði þá
hálft Rygja-fylki ok Sogn halfan, ok þótti honum þat lén minna en
hanu vildi, Fms. ix. 428, x. 116; beiðask léns yfir fylki, Fagrsk. 7; þar
sem lendr maðr hefir lén, N. G. L. ii. 407 :-- a royal grant or emolument,
bæði um skyldir ok útgerðir ok mörg önnur lén, Fms. vi. 339; hann
heitr yðr í mót miklu léni ok trausti, viii. 204; hann gaf honum mikit
Ion ok land í sinu riki, O. H. L. 18; hann hafði veitt honum mikit lén,
ok gcfit honum dýrligar gjafir, 68; skyldu ok þeir sem lénin höfðu
missa þeirra, ef þeir flytti eigi þessi bróf, Bs. i. 764 :-- ro yal revenue, þitt
ríki liggr undir úfriði, ok tekr þii eigi af þvílíkt lén sem þú ættir at
hafa, O. H. L. 30 :-- an office, umboðs-lén, D. N. v. 417; sá konungs
umboðs-maðr sem þar hefir Ion, N. G. L. ii. 280. II. metaph.
the good things of this life; sumir hafa lítið lén eðr lof, Edda II. léns-
maðr, m. a 'fief-holder, ' feoffee; in the Middle Ages the king's governor
was so called :-- in Norway a kind of officer, bailiff, D. N., Fr. passim.
léna, u, f. to grant, Vígl. 31.
léna, u, f. [cp. Germ, lehne; Engl. to lean] :-- the pad or cushion laid
under the pack-saddle; hann íók tvá hesta ok lagði á lenur (mod. reið-
ing), Nj. 74; kómu þeir til hesta sinna, ok er þeir vildu lénur á þá leggja,
Bs. i. 389; vóru lagðir lit vöru-sekkar nokkurir á hlaðit, ok þar lénur
með, Ísl. ii. 204.
léna, að, to saddle; Büeam lénaði ösnu sína, Stj. 334.
LEND, f., pl. lendir, mod. also lcndar; [A. S. lenden; Old Engl. lendes;
Scot. lendis; Engl. loi ns; O. H. G. lenli; Germ. lende] : -- the loin; the mod.
usage distinguishes between the sing., the loin or croup of a horse and pl.
Icndar of the human loins; lendir yðrar sktihi þér gyrða, Hom. 84 (Luke
xii. 35); munu konungar út af þínum lendum fæðask, Stj., Sks. 404;
undir herðum, lendum, kncs-botum, Edda 40; lenda-kláði, Fas. iii. 102:
-- of a horse, harm finer af henni alla baklengjuna aptr á lend, Grett.
91; ú lend hestinum, Nj. 91; hann klappar á lend hestinum, Bs. i. 633;
um höfuð, lend, brjúst ok kvið ok allan hest, Sks. 404. lenda-verkr,
m. ' loin-work, ' lumbago, Pr. 471, Ld. 32.
LENDA, d, mod. t, [land], to land, Fms. vii. 31, viii. 33, ix. 23, Eb.
234, Ld. 32, passim: lenda skipi, Fbr. 163. II. metaph. impers.,
e-m lendir saman, to come into collision with, close with one another; oss
(dat.) mun mi saman lenda ef þér látið eigi lausan manninn, Fms. vii.
117; mun ek ekki letja at oss lendi saman, Ld. 324; munuð þer (= mun
yðr?) saman lenda, nema miðlat sé múlum, Bjarn. 55. 2. e-u
lendir, to be landed, to come to an end; þar lendir þessi viðræðu ok
hjali, Fms. xi. 52; her lendir með þeim, at..., Bs. ii. 72, eigi vitu
vér hvar þessu máli lendir, Mar.: absol., lenda í vanda, to be landed in
difficulties, get into scrapes, Karl. 308; svá mikit ofrefli at eigi mátti
lenda, þiðr. 272. III. to give land to a person, with acc.; en
hverr sem lendir hann við minna, sekr eyri, N. G. L. iii. 37.
lenda, u, f. land, fields; hann átti hundruð kúgilda á leigu-stöðum ok
tíu lendur, Sturl. i. 97; víðar lendur ok fagrar, Ld. 96; lendur ok
lausa-fe, Fms. i. 289.
lend-borinn, part. ' land-born, ' of the landed gentry, Eg. 342, Fms.
viii. 155.
lending, f. a landing, landing-place, Lv. 93, Fms. ii. 93.
lendi-stöð, f. a landing-place, N. G. L. i. 243, 380, v. 1.
lendr, ad] , landed, esp. as a law term; lendr maðr, lendir menn, =
'landed-men' or the barons of ancient Scandinavia, holding land or
emoluments (veizlur) from the king, and answering to hersir (q. v.) of a
still earlier time; heita þeir hersar eða lendir menu í Danskri tungu,
Edda 93; gjörði konur. gr þá jjórólf lendan mann, ok veitir honum þá
allar veizlur þær er áðr hafði Bárðr haft, Eg. 35, Sks. 5, Fms. i. 60, ix.
496, Gþl. 12, and passim in the Laws and Sagas, but never referring to
the Icel. Commonwealth. II. in compds, víð-lendr, í-lendr, sam-
lendr (q. v.), ut-lendr, outlandish.
lend-ván, f. expectance of a fief, N. G. L. i. 360.
lengd, f. [langr], length of space and time, Bret. 32, Stj. 74, Fms.
viii. 88, Eg. 318, Alg. 372, Barl. 165 :-- gramm., Skálda 175: lengthening, Sks. 119. 2. adverb, phrases, til lengdar, long, for a long time; alls
til lengdar, t oo long, Karl. 227; í bráð ok lengdar (mod. í bráð og lengd),
for now and hereafter, Fms. vii. 88; þegar til lengdar lætr, in the long
run; a-lengdar, afar off'.
LENGI, adv., the compar. lengr is used in a temp, sense, lengra in
a local sense, see langr; [Dan. lœnge] :-- long, for a long time; lengi hefir
mér þat í hug verit, Nj. 2; hversu lengi? 141; eigi lengi, Ld. 168; of
lengi, t oo long; svá lengi sem, a s long as, Rb. 64; ok eru þeir þá
miklu lengst niðri, by far the longest time, id.; ok þolir eigi inni lengr,
co?/ ld nolonger ' thole' or endure it, Fær. 269, passim; lengr en skemr,
rather long than short, for a good while, Bs. i. 155; til þess at lengr en
skemr frestaðisk þat níðingsverk, Al. 105: á-lengr (q. v.), hereafter:
lengr er, until; lengr er lyriti er varit at logbergi, K. þ. K. (Kb.) i. 18;
lengr er þeir hafa sýnt biskupi, 22: with gen., lengi vetrar, /o r a long
part of the winter, Fbr. i. 334; lengi aefi, during a long part of one's life,
224; lengi dags, lengi nsetr, and so on.
lenging, f. lengthening, Fms. iii. 12; mála-lenging, prolongation.
lengja, d, [langr], to lengthen; var lengt nafri haos, there wa s added
to his name, Fms. vi. 16; lengja lif silt, i. 126; þarf eigi at lengja sögu
um þat mál, it b oo t s not to tell a long tale, xi. 9; lengja leið sína,
Eg. 742; orð-lengja, to lengthen out words; hvat þarf þat lengja, what
need tomake a long story? Karl. 374, 427. II. impers. t o
lengthen, esp. of days and seasons; um vetrinn er daga lengdi, Hrafn.
30; nótt (acc.) lengir. III. reflex., e-m lengisk, to long after;
sem þessir tveir vetr vóru liðnir þá þótti Jósaphat lengjask mjök,
Barl. 198.
lengja, u, f. an oblong piece, Skíða R. 27; bak-lengja, q. v.
lengrum, see langr III. 2.
lengstum, adv., see langr III. 2.
léni, n. [le], a scythe, steel and iron welded together in a forge; gseta
þarf líka að því, meðan verið er að slá lénið, að . .,, Árm. á Alþ. iv. 119.
Lent, f. Lent, in the words of John the Fleming, Nu er koinin Lentin...,
Ekki skilr fólkit rival Lentin er, Bs. i. 801.
lenz, f. [for. word; Lat. lan c e a], a lance, Edda (Gl.)
leó, m. [for. word; Lat. leai] , a lion, Fms. vii. 69, Fbr. 34, Nj. 143,
Jjiðr. 190, Stj. 71, 411, Plac.; this Lat. form is freq. in old writers; the
prop. Icel. form is Ijón, q. v.
león, n. a lion, Fb. i. 165, Fms. vii. 69, Stj. 71, 231, 459; Ijóns í
hvassar sjonir, Sighvat; yet the vellums hardly ever use the mod. spelling
Ijon, but Icon :-- the word is masc., þiðr. 190, Pr. 402, 434. leóns-
hvelpr, m. a lion's whelp, Stj. 231.
leóna, u, f. a lioness, Stj. 80. '
leparðr or leoparðr, m. [for. word], a leopard, Al. 167, Art.; the
Icel. form is hlébarðr, q. v.
LEPJA, pres. lep, lapti; part, lapit; [A. S. lapian; Engl. lap] : -- t o
lap like a dog; this word seems not to occur in old writers, but is freq.
in mod. usage and undoubtedly old.
LEPPR, m. [cp. Engl. lump~\, a lock of hair; fá múr leppa tvá or
hári þíiiu, Nj. 116; hann skar ór lepp ór hári þess maims, Fas. i. 528;
hann hafði Ijósan lepp í hari sinu hinum vinstra megin, Hrafn. 13: ok tók
ek einn lepp or tagli hans, Fb. i. 354; miðla mer í mot lepp or maga-
skeggi þínu, Fms. vi. 141; the word is obsolete iu this sense. 2.
a rag, tatter, cp. Germ, lump; sem leppr rotinn, Bs. ii. 56; þá ina
vánda leppa sem hann hafði, Fms. ii. 161; hverr leppr er upp brotinn i
váru skipi, vi. 382: freq. in mod. usage, leppr or i-leppr, s oc ks towear
in shoes; bak-leppr, the pad under a saddle. COMPDS: leppa-klæði,
n. slashed clothes, Roll. 40, 48. Leppa-lúði, a, m. a monster, the hus-
band of the ogress Grýla (q. v.), Maurer's Volks.
lepra, u, f. [a Lat. word], leprosy, Fas. ii. 390; in mod. vulg. usage
diarrhœ a.
lepsa, u, f. a rag, piece of cloth.
-lera, [cp. lara], in compds, sótt-lera, ætt-leri, q. v.
LÉREPT, n. [Dan. lœrred; prob. a compel, qs. lu-ript = s o/ t raiment] : -- linen, a linen cloth, K. þ. K. 20, Grág. i. 213, Sks. 287, Fms. vi. 348,
Fs. 147: also in plur., vera at léreptum, to be atone's linen, of a lady,
161; Icrept is opp. to vaðmál, K. þ. K. (Kb.) 8. lérepts-dúkr, -hökull, m. a linen cloth or cope, Vm. 53, 114.
LERKA, að, [Scot, lerk], to lace tight; var höttrinn lerkaðr um
hálsinn, Landn. 147; lerka ermar at öxl... drambhostir lerkaðar at beini,
Fms. vi. 440: metaph. to chastise [cp. North. E. to lace], lerkandi sina sal,
Mar.; hann lerkaði sinn líkam með föstum, THom. :-- part, k-rkaðr,
bruised, contused; blar ok lerkaðr af storum höggum, Fas. iii. 357: in
mod. usage feeling as if sore all over the body.
les, n. a lesson, in divine service: þorláks söng ok les með, Vm. 35;
at song ok lesi. 52; með lesi ok song, Am. 43, 74; messu-söng ok les,
Bs. i. 811. COMPDS: les-bók, f. a lesson-book, Vm. 52, 55, Dipl. v.
18. les-djákn, in. a reading clerk, Bs. ii. 11, Th. 76. les-kór, m.
a reading gallery or choi r, Mar. les-skrá, f. = lesbók, Jm. 11. II.
knitted wares, such as knitted gloves, drawers, socks, and the like, freq. in
mod. usage; að endingu eg óska þér | að þú fair les og smér | í skattinn,
Snot (1865) 330; prjón-les, knitted wares, socks, shirts, etc.