This is page 467 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 30 Mar 2019. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

ORÐAATVIK -- ORÐRÆÐA. 467

orða orðs, to begin to speak, Nj. 122, 230; kveða at orði, to say, utter, 233, 238; hafa við orð, to hint at, 160; hafa þat orð á, to give out, Fms. vii. 285; göra orð á e-u, to notice, Nj. 197; vel orði farinn, well spoken, eloquent, Fms. xi. 193, Ld. 122; varð þeim mjök at orðum, they came to high words, Nj. 27 (sundr-orða, and-orða) :-- allit., orð ok verk (orig. vord ok verk), words and work, Grág. i. 162, ii. 336; fullreacute;ttis-orð, 147; fornkveðit orð, an old saw, Eg. 520; Heilög orð, holy words, Grág. i. 76. 2. vísu-orð, a verse line, the eighth part of a strophe, Edda (Ht.); átta menn yrki alla vísu, ok yrki eitt orð hverr þeirra, if eight persons make a strophe, each of them making a 'word,' of a libel, Grág. ii. 152; ef maðr yrkir tvau orð en annarr önnur tvau ok ráða þeir báðir samt um ok varðar skóggang hvárum-tveggja, 148 (of a libel); síðan kváðu þær vísu þessa, ok kvað sitt orð hver, Sturl. ii. 9. 3. gramm. a word, verb; sögn er inn minnsti hluti samansetts máls, sú sögn er af alþyðu kölluð orð, Skálda 180; nafn ok orð, noun and verb, id.; viðr-orð, adverb, id.; þóat þat orð sé í tvau samstöfur deilt, 164. II. metaph. and special usages: 1. word, fame, report; gott orð, good report, Fs. 17, Nj. 16; þar féll hann fyrir Barða, ok hafði gott orð, Ísl. ii. 366; íllt orð, evil report, Fms. vii. 59; lék hit sama orð á, Fs. 75; er þat hætt við orði, it will give rise to evil report. Band. 12 new Ed.; fyrir orðs sakir, for report's sake, because of what people say, Nj. 6; þótt okkr sé þat til orðs lagit, although we are blamed for it, 246; þat lagði Skamkell mér til orðs, 85; aðrir leggja þeim þetta til orðs, Gísl. 84; en mér er þat lítt at skapi at hón hljóti af þér nökkut orð, Fbr. 30 new Ed. 2. a message; senda, göra e-m orð, Eg. 19, 26, 742, Nj. 163: a word, reply, sendimaðr sagði honum orð Úlfs, 160: a request, entreaty, ef þú vill ekki göra fyrir mín orð, 88; hann hefr upp orð sin ok biðr hennar, Eg. 26 (bónorð). 3. as a law phrase, an indictment, summons; enda á hann orði at ráða við hinn er við tekr, the receiver has the right of indictment or summoning, Grág. i. 334; hann á kost at sækja þann er hann vill um ok ráða sjálfr orði, 401; ok á sá orði um at ráða er eggver á, ii. 307; ok á þá hinn orði at ráða um við hann er fé þat átti, 309: orð ok særi, words and oaths, Vsp. 30 :-- a word, verdict, vote, or the like, kveðja búa allra þeirra orða, er hann skylda lög til um at skilja, Grág. i. 369, Nj. 238; sækja orð (vote) lögréttumanns til búðar, Grág. 1. 9; þá skal sækjandi bera fram vætti þat er nefnt var at orðum biskups, þá er hann lofaði fjár-heimting, 377. III. bón-orð, wooing; heit-orð, lof-orð, a promise; dóms-orð, a sentence; vátt-orð, testimony; urðar-orð, the 'weird's word,' fate, Fsm. May there not be some etymological connection between 'word' and 'weird,' Icel. orð and urðr, qs. word, wurðr? the notion of weird, doom prevails in compds, as ban-orð, dauða-orð, = death-weird, fate; other compds denote state, condition, as in leg-orð, vit-orð, = Ulf. wit-ods; goð-orð, priesthood; met-orð, rank; gjaf-orð, marriage, being given away.

B. COMPDS: orða-atvik, n. pl. 'word-details' wording. orða-ákast, n. altercation, Fas. ii. 205. orða-belgr, m. a 'word-bag,' a great talker; cp. tala í belg, and the tale of talking a bag full, Ísl. Þjóðs. ii. 479. orða-bók, f. a word-book, dictionary, (mod., from the Dan. and Germ.) orða-dráttr, m. drawling, Edda (pref.) orða-far, n. a course of words, language. orða-fjöldi, a, m. a vocabulary, Edda (Ht.) 123. orða-framburðr, m. utterance, Th. 75. orða-framkast, n. the throwing out a word, a chance proposal, Eb. 130, Fas. iii. 66. orða-fullting, n. speaking good for one, Fms. ii. 63, vii. 182. orða-glæsur, f. pl. showy words Thom. 68. orða-gnótt, f. = orðgnótt, MS. 15. 1. orða-grein, f. a phrase, Bs. i. 847, Stj. 3. orða-hagr, adj. skilled, expert in words, wordy, Fbr. 133. orða-hald, n. the keeping one's word, Fms. viii. 413. orða-hendingar, f. pl. a bandying words, Sturl. ii. 58. orða-hjaldr, m. sounding verbiage, Odd. 20. orða-hnippingar, f. pl. altercations, Eg. 258, Fms. i. 75. orðs-kviðr, m. a phrase, Skálda 178, Mar.: fame, Sks. 447 B; but esp. a saw, proverb, Fms. ii. 39, vi. 220, 328, Hrafn. 6, Skálda 196, passim. orðskviða-háttr, m. a verse having old saws for burden, Edda (Ht.) orða-kvöð, f. = orðalag, Sks. 565. orða-lag, n. manner of words, language, Fms. ii. 18, Sks. 8, Gísl. 139, Sturl. i. 157. orða-lauss, adj. wordless: neut., láta e-t orðalaust, to leave it, to speak not of it, Sturl. i. 140 C, Valla L. 209. orða-leiðing, f. pronunciation (referring to long and short vowels, see leiða), Skálda 171. orða-lengd, f. the length of a verse, Edda (Ht.) 125. orða-maðr, m. a man of words, eloquent man, Bs. i. 273, Grett. 146. orða-rómr, m. = orðrómr, Clem. 50. orða-safn, n. a collection of words. orða-samr, adj. wordy, long-winded, Fb. i. 167. orða-semi, f. verbiage, Ld. 100. orða-skak or orða-skvak, n. a 'word-squeak,' scolding, Ó.H. 157, Eg. 287. orða-skil, n. pl. distinction of words; ekki mátti heyra o., Stj. 428; en ekki nam orðaskil, Fms. vi. 372; ok er hann hlýddi ef hann næmi nokkur o., Eb. 28; heyrðu þeir manna-mál inn í húsit en námu þeygi orðaskil, Mart. 124. orða-skipan, f. the position or order of words, wording, Skálda 197. orða-skipti, n. pl. exchange of words, Edda 45. orða-skortr, m. lack of words. orða-skrap, n. = orðaskrum, Fas. iii. 99. orða-skrum, n. bragging. Fas. iii. 98. orða-staðr, m.; görðu Svíar kurr mikinn ok mælti hverr í orðastað annars, one spoke like the other, they harped on the same word, Fms. iv. 368 :-- tala í annars orðastað, to speak as the mouth-piece of another. orða-sveimr, m. a rumour, Sturl. i. 80. orða-tiltekja, u, f. (mod. orða-tiltektir), utterance, language, Sturl. i. 109. orða-tiltæki, n. a phrase, Stj. 3. orðs-tírr, m. fame, glory, good report, Hm. 75, Eg. 35, Fms. iv. 61; falla með góðan orðstír, Ísl. ii. 394, Fs. 8; við lítinn orðstír, Fms. vii. 217, ix. 274, Fs. 34; fá mikinn orðstír, Ld. 200.

orða, að, to talk, talk of; var þetta brátt orðat, Háv. 39; cp. þau eru orðuð saman, it is talked of that they are to be married; vera orðaðr við e-ð, to be talked of in connection with a thing (in a bad sense); sem hann heyrði at menn um orðuðu ok at töldu, as he heard that people talked and gossipped, Str. 54; þá orðaði konungr (the king declared) at hér skyldi laga-skipti á vera, Fms. ix. 336, v.l.; sem þeir áðr hafa orðat nökkut, as they had spoken of, discussed, 472, v.l. 2. to word a letter or the like; orða bréf, það er vel orðað, ílla orðað, well, badly worded.

orða, u, f. [Lat. word], ordinance (the book of), Vm. 52, 119, 123, 128: mod. order, orðu-bók, f. a book of ordinance, Vm. 90, 91, 139.

orð-bæginn, adj. taunting, Hým.

orð-djarfr, adj. out-spoken, Fms. iv. 174.

orð-fall, n.; e-m verðr o., to be struck dumb (from confusion), Nj. 225, Fas. iii. 451, Bs. ii. 93.

orð-farinn, adj.; vel ... orðfarinn, well ... spoken, Fms. iv. 180.

orð-fár, adj. using few words, silent, Eg. 107.

orð-ferð, f. utterance; hafa o. á e-u, to utter, Fms. ix. 336, v.l.

orð-ferli, n. expression, Bs. i. 826, ii. 165.

orð-fimi, f. 'word-skill,' Edda (Ht.) 123.

orð-fimliga, adv. fluently, MS. 15. 1.

orð-fimr, adj. of easy, flowing speech, Ó.H. 140.

orð-fjöldi, a, m. a 'word-store,' vocabulary, Skálda 154.

orð-flaug, n. a floating rumour, Bs. ii. 66.

orð-fleygr, adj. rumoured, Stj. 463.

orð-fleyting, f. rumour, Bs. ii. 106.

orð-fleyttr, part. rumoured, Ann. 1359, Bs. ii. 153.

orð-fullr, adj. fully worded, Jb. 231.

orð-færð, f. a flow of words, Clar.

orð-færi, n. style, of a composition; þú skalt vanda bæði hátt ok o., Fb. i. 215: flow of words, eloquence, þeir hófu sitt eyrendi með mikilli snild ok o., Fms. ii. 235; skorti hann hvárki til vit né o., xi. 106; o. hennar ok vitrleikr, vi. 57.

orð-færliga, adv. with great elocution, glibly, Fms. i. 148, xi. 37, Orkn. 268, Fas. iii. 363.

orð-færr, adj. well spoken, Eg. 111, Fær. 200.

orð-gífr, f. a 'word-hag,' a sharp-tongued woman, Nj. 49.

orð-gnótt, f. a flow of words, Barl. 157, Hom. 108, Fb. ii. 175.

orð-góðr, adj. speaking well of everybody, Nj. 147, v.l.

orð-gæði, n. good words, Sks. 438, v.l.

orð-gætinn, adj. wary in one's words, reserved, Fms. vi. 304.

orð-hagr, adj. word-skilled, a master in words, Bjarn. 70.

orð-hákr, m. a 'word-shark,' an abusive person, Fms. vi. 372.

orð-hegi, f. skill in words, Stj. 438 B, Fr.

orð-heill, f. a good omen; at hann stæði úti ok sæi för hans ok hefði o. fyrir, Ld. 96; Björn gékk í skálann inn ok leitaði orðheilla við menn, Glúm. 337 :-- report, eigi hafa þau góða orðheill, they have no good report, Fs. 34.

orð-heldinn, adj. (orð-heldni, f.), true to one's word.

orð-hittinn, adj. facetious, Fms. vi. 193.

orð-hvass, adj. sharp-tongued, Fms. vi. 367, Nj. 185.

orð-hvatr, adj. = orðhvass.

orðigr, adj. wordy, plausible, Ld. 124, Sturl. iii. 123.

orð-íllr, adj. speaking evil of others, Nj. 66, Sturl. ii. 39.

orð-kólfr, m., gramm. a 'club-word,' an apostrophe, as mey for meyu, Skálda 186.

orð-kringi, f. glibness of tongue, facetiousness, Hbl.

orð-krókr, m. 'crooked words,' sophistry, Fms. ii. 185.

orð-lag, n. a way of speaking, language, Sks. 454, Bs. i. 766, Fms. x. 404: talk, language, görðisk brátt mikit o. ok stórar frásagnir, vii. 293, Bs. i. 652, 665: frægðar ok góðs orðlags, good report, Fms. x. 392.

orð-lauss, adj. speechless; láta orðlaust, to be silent about, Bs. i. 621.

orð-lengd, f. using many words, Clar.

orð-lof, n. praise; vinsæld ok orðlof, Fms. vii. 175; falla með orðlofi miklu, 245.

orð-lokarr, m. a nickname, Landn.

orð-margr, adj. long-winded, Fms. vi. 32. orð-fleiri, compar., Nj. 187.

orð-næfr, adj. witty, Edda 108.

-orðr, adj., in compds, spoken: fá-orðr, marg-o., góð-o., íll-o., harð-o.

orð-rammr, adj. powerful in words, Niðrst. 2.

orð-rómr, m. report, public opinion; sá o. lagðisk á, Bs. i. 133; lagðisk þungr o. á, Ó.H. 141; mun sá o. á leggjask, at ..., people will say, that ..., Nj. 32; mikill o., Fs. 47; fyrir orðs sakir ok orðróms, Lv. 15; góðs orðróms, Fs. 15; ok sneri orðróm of konung, the public opinion of the king changed, Ó.H. 228.

orð-ræða, u, f. discussion; fór öll o. með þeim á sömu leið, Fms. xi.