This is page 502 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 30 Mar 2019. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

502 ROTA -- ROME.

við ór rotinu, 62; spyrndi Grettir svá fast við eyrun; á tveimr at þeir lágu í roti, Grett. 127; hann sló sveininn í rot, ... í því raknaði sveinninn við, Ísl. ii. 421: also the insensibility of a drunkard, rakna ór roti, liggja í roti, Snót 100. rot-högg, n. a staggering, stunning blow.

rota, að, to stun by a blow; rota sel, rota naut, to fell an ox: part. rotaðr, hálf-rotaðr.

rota, að, to tan; rota skinn, to tan a skin so that the hair falls off.

ROTINN, adj. [Dan. raadden; Engl. rotten; akin to reyta, q.v.],rotten; var þá líkaminn r. ok ílla þefjaðr, Fb. i. 582; rotið vín, Stj. 367; ær ú-rotnar, loðnar ok lembdar, Grág.: also of paper, vellum. 2. esp. of hair falling off from rottenness; rotið (or rotað) skinn, a hide which has been tanned so that the hair fell off, opp. to rakað skinn, a shorn hide; a nickname, Landn.

rotna, að, to rot, become putrid; ef hann lætr inni r. mann dauðan, N.G.L. i. 14, K.Á. 70; rotna kvikr, Sks. 457; hér á jörð þó holdið rotni, Pass. 48. 4. 2. of hair, to fall off; var af rotnað hár ok skegg, Fb. i. 212.

rotta, u, f. a rat; a for. word, which occurs only in the nickname rottu-hryggr, Bs., Arna S.

rotti, a, m. a band, gang, company; aldrei muni jafnmikill herr hafa saman dregisk í einn rotta, Róm. 198.

RÓ, f. [A.S. row; Germ. ruhe; Dan. ro], rest, calm, quietness, Sks. 235; gefa ró reiði, to give rest to one's wrath, Karl. 99, Nj. 175; skömm mun ró reiði, Am. 75; at Egill skyldi aldrei ró bíða á Íslandi, Eg. 402; í ró, in rest, in peace, Orkn. 418; sofa í ró, Fms. vii. 317; með kyrð ok með ró (ra7 UNCERTAIN Cd.), Fms. x. 405; magna seið, at hann megi sér hvergi ró eiga í landi, feel restless, feel no rest anywhere, Gísl. 116 :-- medic. relief, honum þótti sér þat helzt til róar, of one sick, Fms. vi. 156.

RÓ, f., pl. rœr, [Scot. roove], the rivet or clinch of a nail; eyri fyrir nagla hvern ok ró á, N.G.L. i. 100; rœrnar í sauminum, 673 A. 60; járnum þeim sem rœr heita, Þorst. Síðu H. 178; hefir bóndi slegit róspöl meitlandi af endanum til sniðs fyrstu róarinnar, Mar. 2. the burr or loose films of iron on the edge of a weapon when over-whetted.

ró, f., i.e. ró, a cabin; see rá.

RÓA, pres. ræ (i.e. rœ), rær, rær, pl. róm, Orkn. 402; else róum (Bs.i. 497), róit, róa; pret. réri, older and better reyri or röri, which form is still used in eastern Icel.; imperat. ró, róðú; part, róinn, see Gramm.p. xxiii: [A.S. rowan; Engl. row; Dan. roe; Swed. ro] :-- to row; sigla eðr róa, Grág. ii. 130; róa at, Fms. viii. 315; róa leiðangr, vii. 152; þeir réru yfir vatnið, Eg. 109; menn reyru til Sauðeyjar, 219; róa undan, Fms. i. 45; réri fram undan eyjunni allr herr konunganna, ii. 305; róa út ór höfninni, iv. 97 þeir reyru á brott, vii. 201; rétu þeir út fyrir Norðnes, viii. 135; hann réri til þeirra, 231; hann rær út í Bjarneyjar, Nj. 19; róm vér í mót þeim sem harðast, Orkn. 402; róa skipi, Eg. 80; þeir réru þveran árstrauminn, Fms. vii. 264; sá skal fá skip ok mat ok sæ róa, er taki skýtr, N.G.L. i. 48; róa af fjörðinn, Fms. ix. 502; fornt skip er hömlur sé af rónar, rowed off, worn off, N.G.L. i. 75: róa út, to row out to sea, go fishing, K.Þ.K. 90 (út-róðr): as also absol., ok er hann kom þar vóru allir menn rónir nema Þorvaldr, all the fishing-boats were at sea, Nj. 19; róa á sjá, róa til fiskjar, passim. 2. to fit out a ship with oars; öll vóru þessi skip borðmikil, at þvi sem þau vóru róin til, Fms. viii. 372; Sverrir lét taka byrðinga nokkora, höggva í sundr, auka at kili, ok róa (fit them out with oars) at endilöngnm borðum, id. 3. metaph., Flosi kveðsk skyldu saman róa svá at keypt yrði, F.told them to pull together, come to an agreement, Nj. 259; róa vík á e-n, to pull one round, in rowing; þess höfðingja er nokkura gæti á Hrafnkel vík róit, Hrafn. 16. II. to rock oneself backwards and forwards, in a sitting posture; hann sá trollkarl sitja þar á uppi ok láta róa fætr, Landn.(Hb.) 84; sútu inni konur tvær blóðgar ok reyru áfram, ... róm vit ok róm vit! rignir blóði, Sturl. ii. 9 (Bs. i. 497); griðkur róa ok raula, Hallgr.; Refr mundi fífl, þvíat hann lagði ekki annat fyrir sik en áfram róa, Krók. ch. 1; hann let róa tinglit, Háv. 7 new Ed. 2. of a fat beast; það rær í spiki, reri það stykki í spiki, Od. viii. 476. III. recipr., róask at, to pull against one another, of two ships in battle, Fms. viii. 181.

róð, n. = ræði(?), Fms. ix. 36.

róða, u, f. (róði, a, m., Vm. 32, and in the name Róðadrápa below), [a word borrowed from the A.S. rôd; Engl. rood, cp. rod; Germ. ruthe] :-- the rood, holyrood, crucifix, Fms. v. 136, 344, 345, viii. 247. Symb. 20, Rb. 370, Hom. 97, Pm. 77, and passim, but only in this eccl. sense. COMPDS: róðu-kross, m. a crucifix, Nj. 158, Bs. i. 173, Fms. ii. 178, 325, Bárð. 179, Vm. 50, 96. róðu-kyrtill, m. a holyrood-kirtle, as church furniture, Vm. 129.

róði, a, m. = róða, Vm. 32. Róða-drápa, u, f. the name of a poem, Ó.H.

róði, a, m., poët, the wind, tempest, represented as a giant; Róða vá-bróðir, the woful brother of R. = the Sea-giant or Egir, Stor.: in prose this ancient word remains in and-róði, a counter-wind, and in the phrase, leggja (or láta) fyrir róða, to cast to the winds, forsake; þvíat ek man eigi, at ek hafa heima-mann minn fyrir róða látið, Lv. 28, Hom. (St.); láta allir ýtar Oðins ætt fyrir róða, Hallfred; at þú látir mik eigi fyr róða, Harms. 53: the mod. láta fyrir óðal ('fyrir-óða') is a corruption of 'fyrir róða.'

RÓÐR, m., gen. róðrar [róa], a rowing, pulling, Eg. 358, Fms. ii. 180; þeir höfðu fagran róðr, yi. 120; var mjök vandaðr róðr á drekanum,309, and passim. COMPDS: róðrar-ferja, u, f. a rowing ferry, Eg.354. 5OO, Fms. vii. 320, Hkr. i. 185. róðrar-hanzki, a, m. a rowing glove. Fas. ii. 237. róðrar-húfr, m. the gunwale on which the rowlocks are fixed, N.G.L. ii. 283. róðrar-leiði, n. a calm, dull sea, so that one has to take to the oars, Eg. 203; þeir tóku r., at first they rowed, Orkn. 412, Bs. i. 520, Grett. 150. róðrar-skip, -skúta, u, f. a ship with oars, Eg. 93, 109, Ó.H. 62, K.Þ.K. 86, Orkn. 462, N.G.L. i. 304, Fær. 92, Fms, iv. 91.

RÓÐRA, u, f. [Sansk. rudhira], blood, esp. as it seems sacrificial blood, only used in special phrases; þeir höfðu válkask í róðru ok blóði, Gísl. 67; slátrum sýsliga sjám þá róðru, Am. 19; sýndisk tungl svá sem róðra væri, Bs. i. 145; ok var sjórinn sem á róðru sæi, Fas. i. 156; ok rjóða hann í róðru blótnauts þess er hann blótaði þar sjálfr, Fb. i. 249.

róðr-göltr, m. a kind of war-ram, Sks. 394.

róðr-háfr, m. a kind of háfr or bag-net, with which herrings are caught, Gþl. 427.

RÓFA, u, f., proncd. róa, thus in rhymes, aldrei tryggist tóa, þó tekin sé úr henni róa, Hallgr.; [akin to Germ. rumpf] :-- a tail, i.e. the vertebral part, opp. to the hair; nú höggr maðr hala af hesti ok höggr nokkut af rófu, þat er spellvirki, N.G.L. i. 46, Fas. i. 80, Gpl. 399, Kb. 276: in mod, usage esp. of a cat, dog, or the like, kattar-róa, hunds-róa. rófu-bein, n. the caudal bone, Jb. 114.

RÓG, n. in mod. usage rógr, m.; thus, með ríkan róginn mest, Bs. ii. 493, in a poem of the 16th century; originally vróg: [Ulf. wrohs = GREEK; A.S. wrôht; Germ. räge] :-- a slander, Hom. 85, Eb. 60 new Ed.; hróp ok róg, Ls. 4; þungligt, geysiligt róg, Gd. 29, 33; berask róg milli, Am. 95; róg íllra manna, Eg. 55; hvert etni þeir hüfðu í um rógit, 59; bera róg þetta fyrir konung, 576; svá fremi skaltú rógit í frammi hafa, Nj. 166; Haraldr lét drepa Þórólf af rógi Hildiriðar-sona, Landn. 55; engi á sök á sönnu rógi, Gþl. 196. II. in poetry, strife; aldar róg þat hefir æ verit, Hm.; vera e-m at rógi, to be the cause of contention, Hkv. 2. 26, Sky. 2. 5; róg Niflunga, the strife of the Niebelungs, i.e.gold, Bm.; fé veldr frænda rógi, Rkv.; háligt róg, warfare, Orkn. (in a verse); leiða nær rógi, to lead into contention, Hðm.; hjör-róg, málm-róg, = war, Lex. Poët.: as also in many compds, róg-álfr, -apaldr, -birtingar, etc. = a warrior; róg-eisa, -geisli, -linnr, -ský, = a weapon; róg-leikr, -stefna, -þing, = a battle: róg-örr, -starkr, mighty in war (in a Runic inscription in Denmark), epithets to a warrior; róg-segl, a 'war-sail,' i.e. a shield, Vellekla; róg-þorn, a 'war-thorn,' either a warrior or a weapon, Akv.

róg-beri, a, m. a slanderer, backbiter, Edda 18.

róg-burðr, m. slander.

róg-girni, f. a disposition to slander, Hom. 86.

róg-mæli, n. a calumny, Þorst. Síðu H. 175.

róg-samr, adj. backbiting, Fær. 14.

rógs-maðr, m. a slanderer, Fms. xi. 330, Gþl. 195.

RÓI, a, m. [ró], a rest, repose, Fms. x. 354; ú-rói, tumult.

ról, n. [from Engl. roll, Lat. rotula], a walking, rolling to and fro; nú er eg klæddr og kominn; á ról, Kristr Jesús veri mitt skjól, a ditty; nú eru þau öll (i.e. the bairns) á róli, einu fæst varla skóli, Espol. Arb. s.a. 1616.

róla, u, f. a swing, Dan. gynge; hanga í rólu.

ró-lauss, adj. restless, Sks. 235.

ró-liga, adv. quietly, 655 xiv. A. 2.

ró-ligr, adj. calm, quiet, [Germ. ruhig], Sks. 232.

ró-lyndr (ró-lyndi, f.), adj. calm of mind, Sturl. i. 8, ii. 185.

Róm, n., Róma, u, f., Róma-borg, f., but also spelt with u, Rúm, Rúma-borg, etc., Rome; the forms and spelling vary, Róma, indecl., Symb. 24, Fms. vi. 228; or Róm, n., Róms, gen., Sighvat; til Róms, Nj. 275, Bs. i. 900; Pétr ok Páll at Rómi hjálpi mér at dómi, a ditty. COMPDS: Róma-borg, f. the city of Rome, Eluc. 50, passim; Rómaborgar keisari, höfðingi, lýðr, the Roman emperor, king, people, Eluc. 50, Fms, vii. 86, 99, 221; Rómaborgar lög, kirkja, the Roman law, church, 645. 98, H.E. i 464; Rómaborgar ríki, the Roman empire, Bs. i. 71; but also Róma-skattr, m. Peter's pence, K.Á. 78, 94, 194, Vm. 89. Rúma-vegr, m. (Róms-vegr, Sighvat), a journey to Rome, pilgrimage, Orkn.,Fms. xi. 202.

róma, u, f. a weapon, clash, battle, only in poetry, see Lex. Poët.

róma, að; in the phrase, róma vel eðr ília, to utter assent or dissent by shouting, to applaud or the contrary; en er biskup hafði lokit sínu máli, rómuðu klerkar ok lýðr vel, Bs. i. 740, Fms. i. 208, 288, vii. 8; róma vel at e-u, xi. 270.

Róm-ferð, Rúm-ferð, Róm-fór, f. a pilgrimage to Rome, Fms. iii. 31, Hkr. ii. 24, Ísl. i. 329.

Róm-ferill, n. a pilgrim to Rome, Symb. 15, Fms. vi. 302.

Róm-lendr, adj. Roman(?), Rd. 232, (R. at kyni, but the reading seems to be corrupt.)

ROMR, m. the voice, the ring of the voice; skírt máltakit ok rómrinn svá mikill yfir málinn, at þóat hann þætti eigi hátt tala þá skildu allir þótt fjarri væri, Fms. viii. 447. 2. the shouting, cheering, at an