This is page 507 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 30 Mar 2019. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

ROD -- IIÖND. 507

RÖD, f., gen. raðar, pl. raðar, Höfuðl.; later raðir; [cp. Ulf. raþio = GREEK, garaþjan = GREEK; Dan. rad; provinc. Norse rad; Lat. ratio] :-- a row, series; báðar raðir, of numbers, MS. 544. 6; svú var skipat mönnum á þinginu, at raðir vóru settar í kring, Fas. iii. 292; geirvangs raðar, ranks of shields, Höfuðl.: freq. in mod. usage, húsa-röð a row of houses; bæja-röð; ganga á röðina, to go down the row, from one to the next in turn. II. a bank, ridge, edge; ok orpinn haugr; á röðinni út við sjá (cp. á raðar broddi, Ýt. 23), on the sea-bank, Hkr. i. 59; ofan at röðinni, D.N. i. 595: and so in mod. usage, e.g. the edge of a board or deal.

RÖDD, f., gen. raddar, dat. röddu and rödd, pl. raddir; [Ulf. razda = GREEK and GREEK; O.H.G. rarta; A.S. reord; the Norse is an assimilated form; rödd and kvöddusk are made to rhyme in Hkr. i, in a verse of the 10th century] :-- the voice; raddir ok orð, Stj. 67; hljóð þat er rödd heitir ... en annat er eigi er rödd, ... rödd er hljóð, Skálda 174; hverrar raddar, Sks. 635; þeir mæltu einni röddu, 656 A. ii. 5; manns rödd, the human voice, 655 xxii. B. 2; með skjálfandi röddu, Fms. viii. 8; kalla kaldri röddu, Akv. 2; kalla hárri röddu, Matth. xxvii. 46, Luke xxiii. 46; stilla röddu, Vkv. 15; ein rödd úr skýinu sagði, Matth. xvii. 5; rödd hrópanda í eyðimörku, John i. 23; röddin niðr af himni, Matth. iii. 17; engla raddir, angels' voices; -- with the notion of music, Skálda; af bar söngr hans ok rödd af öðrum mönnum, Bs. i. 127; fögr rödd, sætlig hljóð raddanna, 240 :-- reina rödd, Hkv. Hjörv.; dýrs rödd, Barl. 56; fugls rödd, Fms. vi. 445. COMPDS: raddar-grein, f. distinction of sound, articulation, Stj. 80. raddar-stafr, m., gramm. a vowel, Skálda (Thorodd) 161. raddar-tól, n. pl. the organs of speech, Skálda 176, 177, Lil.

-röðr, m. in the latter part of pr. names, [Goth, and old Scandin. -rid, in Wodu-rid], Guð-röðr, Sig-röðr (whence by metathesis Sigurðr), Hún-röðr.

röðull, m., dat. röðli, poët. :-- a halo, glory; verðr hann kórónaðr með gulligum röðli, Sks. 39; skínandi röðull, 41 :-- the sun, Lex. Poët. passim: as also the compd álf-röðull :-- röðlar, pl. = the saints; lesi bjartar þeir bækr ok röðla, Merl. II. an edge or crest, of a hill, cliff, or the like, freq. in mod. usage-; brekku-röðull, fjalls-r., the crest of a hill, fell.

röf, f. amber, Edda i. 408; see raf.

RÖGG, f., gen. röggvar, pl. röggvar; [Engl. rug; Swed. ragg, rugg = coarse hair, goat's hair] :-- a tuft, shagginess, of the fur of a cloak; á þá mynd sem loðkápa þ;á er önnur rögg fellr ofan fyrir aðra, en þessar röggvar vóru af skeljum, Mag. 63; varar-feldr, þrettán röggvar um þveran feld, thirteen strips across the cloak, Grág. i. 500; sáttu eigi at feldar-röggvarnar hrærðusk er hann hló, Lv. 55; er ýmist kallat á feldinum röggvar eða lagðr, Krók. 64. The great number of strips to a cloak may refer to the ancient Teutonic custom of having their cloaks furred with patches and stripes of various skins; eligunt feras et detracta velamina spargunt maculis pellibusque belluarum, Tacit. röggvar-feldr, m. [provinc. Norse rugge-feld], a tufted cloak, Grett. 81.

rögg, f., in the popular phrase, sýna rögg af sér, to exert oneself, work hard; it is a corruption from rök in röksamr, sounded röggsamr.

röggvaðr, part. furred, tufted, of a cloak, Sks. 228, v.l.

RÖGN, n. pl. the gods = regin, q.v.; ramaukin rögn, Vellekla; rögn ok Óðin, Hallfr.; Hróptr rögna, Hm,; rögna kind, Hdl.: and in compds, rögna-konr, the kinsman of the gods, Vellekla; ragna-sjöt, the seat of the gods, i.e. heaven; ragna-rök, the world's doom, spell of the gods, see below. II. in pr. names, Rögn-valdr, etc.; and of women, Ragn-eiðr, Ragn-hildr; see regin.

Rögnir, m., and Rögnuðr, a name of the chief deity = Odin, Lex. Poët., Edda (Gl.); reið Rögnis, the wain of R., of the constellation ursa major(?), also called the wain of Odin, Sdm 15 :-- land-r. = a king, poët.

RÖK, n. pl. [O.H.G. rahha = sentence, judgment; the word is prob. akin to rakna, rak-, rekja, réttr] :-- a reason, ground, origin; segja nokkur rök frá Dróttins-degi, Leiðarv. 5; nú skal tína nokkut um rök tiðanna, 625. 164; af þessum rökum hófsk sjá hátíð, Hom. 132; enn eru regulares, er upp hefjask af enum sömum rökum, Rb. 124; ek skal víss verða af hverjum rökum úrar-horn er upp runnit, Fas. iii. 633; nú skal segja af hverjum rökum heiðnir menn héldu Jól sín, Fb. i. 564, Hom. (St.); nú eru þessi rök til, hví Guð vildi, Mar.; Dróttinn sýndi þeim flest rök sinnar dýrðar á þessum degi, Hom. (St.); fvrra dag sögðum vér nakkvat frá tvennum rökum hátíðar þeirrar, id. 2. a wonder, sign, marvel; vér vitum at hann (Christ) var borinn með myklum rökum, en þó var hann með meirum tákmun skírðr, Hom. 56; önnur rök þau sem Guðspjöll segja, 686 B. 14; spá-sögur ok þau rök er hann (Christ) sýndi í heimi, 625. 163; forn rök, great things of yore; var haldit fyrir speki ok spádóm flest þat er hón (the prophetess) sagði af fornum rökum, Fb. i. 77; firrisk æ forn rök fírar, i.e. let bygones be bygones, Ls. 25; stór rök, mighty things; stór verða rök, rignir bióði, Merl. 2. 31; sjá þessi rök þrennar aldir, 2. 77; ráða mörg rök, to foretell many events, 1. 2 :-- alda rök, the beginning, the creation of the world, Edda i. 36; but also of the end of the world, dooms-day, Vþm. 39; þjóða rök, the origin, creation of mankind; sv;á þundr um reis (not reist?) fyrir þjóða rök, thus Th. arose ere the memory of man, Hm. 146; tíva rök, the life and doings of the gods, Vþm. 38, 40, 42. 3. the old phrase, ragna rök, the history of the gods and the world, but esp. with reference to the last act, the last judgment, doom's-day, weird of gods and the world; feigum munni mælta ek mína forna stafi ok um ragna rök, with 'fey' mouth I spake my old saws of the life and fate of the gods, Vþm. 55; eru þat svik ein er ek sjá þykkjumk eða ragna rök, ríða menn dauðir, is what I behold a delusion or is it the last day, do dead men ride? Hkv. 2. 38, 39; unz ragna rök rjúfendr koma, Vtkv. 14; fram sé ek lengra um ragna rök röm, Vsp. 40; görðisk (= görðusk) rök ragna, it was as if the world's end was at hand, Am. 22, -- thus always in old poems, with the sole exception of Ls. 39, see rökr.

rökkja, pret. rak, an obsolete strong verb; [Engl. reach; Ivar Aasen rökkja; provinc. Swed. räkkja; Dan. række] :-- to suffice, D.N. iv. 457, 564; meðan eigi rak lausa penninga til, i. 723. In mod. usage Icel. say, það hrökkr ekki til, confounding this word with hrökkva, which seems to be a different word.

rökn, n. pl. beasts of burthen, as also steeds; rökn bitluð, Hkv. i. 50; kjalar rökn, rasta rökn, the keel-steeds, sea-steeds, i.e. ships, Edda (Ht.), Fms. i. (in a verse); borð-rökn, haf-r., sund-r., = ships, Lex. Poët.

RÖKR, n., sounded rökkr (reykkr, Fms. iv. 70) with a double k; rokkr, Fb. i. 538; røckr, Ó.H. 28; in Edda the Ób. gives kk, the Kb. k, which is the better form, see Edda i. 186, foot-note 3: see also rökvit: - the twilight; rökr rökra, Hdl. 1; en við rökkr kom þar Þorfinnr Önundarson, Sturl. i. 156; um rökkr (røckr Cod.) eða um nætr, Ó.H. 28; þau tóku fæðslu bæði saman við rökr, Greg. 65: seldom of the morning twilight, as rennr dagr rökkrið þrýtr, Úlf. 9. 83: the twilight is in Icel. the time set apart for song and story-telling, as in the ditty, Árni Böðvarsson til sanns sýngr ljóð í rökrum | bezta skáld um bygðir lands, búandi á Ökrum. 2. the mythol. phrase, ragna rökr, the twilight of the gods, which occurs in the prose Edda (by Snorri),and has since been received into modern works, is no doubt merely a corruption from rök (q.v.), a word quite different from rökr; the corruption may have originated from Ls. 39 -- úlfgi hefir ok vel er í böndum skal bíða ragna rökrs, which resembles, Hjaðningar skolu svá bíða ragna rökrs, Edda i. 436: ragna-rökr is the form used throughout in the Edda, allt til ragna rökrs, 98; þar liggr hann til ragna rökrs, 114; hver tíðendi eru at segja frá um ragna rökr, 186; en þát er þeir göra langa frásögn of ragna rökr, þat er Trojumanna-orrosta, Edda (pref.); en við ragna rökr kom Miðgarðsormr, id.; frá fimbul-vetri ok ragna rökkrum, Edda (Ub.) ii. 290: the word occurs nowhere else in old writers.

rök-samliga, adv. on good authority, Rb. 84; þessi saga er svá er til komin r., on so good authority, so trustworthy, Fms. viii. 1.

rök-samligr, adj. reasonable, just, true; röksamlig ritning, Stj. 1; röksamleg bók, a true, learned book, 655 xxii. A. 2; röksamlig skilning, a true understanding, Mar.; röksamlig refsing, a just punishment, Fb. i. 409; r. í stjórn, just in government, Bs. ii. 3: freq. in mod. usage in the sense of conclusive, of an argument, authoritative, of a person.

rök-samr, adj. energetic, one who makes his authority felt; þegar Jón biskup var seztr at stóli, var hann þegar röksamr ok einbeittr í kirkjustjórninni, Ný Fél. vii. (pref.)

rök-semd, f. reason, authority; hann skynjaði brátt hvílíkrar röksemdar Brandr ábóti var, Bs. i. 681; fyrirbjóða af páfalegu valdi ok röksemd, K.Á. 228: móti röksemd ritninganna, against the authority of Scripture, 230; meiri er röksemd þessarar ritningar, en allr glöggleikr mannlegs skilnings, Stj. 12; hin fyrsta er drottnunar r., ... annat er upphafsins r.,20; bióðum vér með valdi ok r. þessa þings, H.E. 469; á mannligar bóklistir ok Guðligar röksemdir, theological learning, 585. 2. so also in mod. usage authority, energy in discharging one's duty.

rök-stólar, m. pl. a judgment-seat, Vsp.

rökva and rökkva, að, [Ulf. riquizjan - GREEK] :-- to grow dark, darken; eigi verðr þat allt at regni sem rökkr í lopti, Ísl. ii. 481 (out of a lost verse in Heiðarv. S.); rökr at regni miklu, it darkens for rain, Ó.H. (in a verse of A.D. 1030); ok nú rökr (rekr Kd.) at élinn annat sinn, Fms. xi. 137. II. of the twilight, to grow dark; er tekr at rökkva ok nátta, Sks. 50 new Ed.; er rökkr ok kveldar, v.l.; þegar er rökkva tók, Grett. 158 new Ed.; jafnan er rökkva tók á vetrum, Bs. i. (Laur. S.)

rökvið, n. [rökr; Ulf. riquiz = GREEK] twilight, but only used as a participle in the phrase það er rökvið; in other phrases rökkr is used; the forms also vary, rekvið, rökvið is the oldest, whence rökkið and mod. rökkvað; er rekvið var, Hkv. Hjörv. 35 (Cod. requiþ); þá var half-rokkit, Grett. 150 new Ed. in Cod. Upsal., but rökvað (l.c.) in the Edit. 1853; þá er hálf-rökkvat var, 79, but rökit, Cod. Upsal. l.c.; hvert kveld er hálf-rökkvat var, 141; um kveldit er rökkvat var, 183, but rokkit, Cod. Upsal. l.c.; þá var rökvið er þeir gengu ór kirkju, Sturl. ii. 224; föstu-kveldit var rökkvit nokkut, iii. 154; er hálf-rökvit var, Al. 54.

rölta, að, (rölt, n.), [Dan. vralte], to stray about restlessly.

RÖND, f., dat. röndn, pl. randir and rendr, Rm., Bs. i. 42; [Germ. and Scot. rand] :-- a rim, border, Skíða R. 103; á fornum skjöldum var títt at skrífa rönd þá er baugr var kallaðr, ok er við þann baug skildir kenndir, Edda 87; skjaldar rönd, Vkv. 31; rauðum skildi rönd var oacute;r gulli, Hkv. 1. 33; bíta í skjaldar rendr, Bs. i. 42. 2. hence in poetry a shield;