This is page 519 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 30 Mar 2019. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

SEGJA -- SEIÐE. 519

til Haralds, Fms. vii. 167; hvat hark var þat? -- Honum var sagt, 168; svá hafa spakir menn sagt, Ib. 6; svá sagði Þorkell oss, 5; svá sagði Teitr oss, id.; svá sagði oss Úlfhéðinn Gunnarsson, 9; þenna atburð sagði Teitr oss, at því es Kristni kom á Ísland, 13; en Hallr sagði oss svá, 15; svá sagði hann oss, id.; en honum sagði Þórarinn bróðir hans, 16; es sannliga es sagt, at fyrst færi til Íslands, 4; hvatki er missagt es í fræðum þessum (pref.); þar sagði hann eigi koma dag á vetr, Landn. (pref.); svá segja vitrir menn, ... en svá er sagt, 25; svá sagði Sæmundr prestr enn fróði, 27; er svá sagt, at honum hafi flestir hlutir höfðingligast gefnir verit, Nj. 254: of inscriptions, writing, segja þær (the Runes) formála þenna allan, Eg. 390; segja bækr, at ..., 625. 88; skal sú skrá hafa sitt mál, er lengra segir, Grág. i. 7: segja leið, to tell the way, to guide, esp. on the sea, to pilot, Fms. xi. 123, Eg. 359 (leið-sögn, leiðsögu-maðr) :-- to tell, bid, far þú ok seg Agli, at þeir búisk þaðan fimmtán, Nj. 94; hann sendi húskarl at segja Steinari, at hann færði bústað sinn, to tell S. to change his abode, Eg. 749; segðu honum að koma, tell him to come! 2. with prepp.; segja eptir e-m, to tell tales of one, inform against, Al. 125; hann sagði eptir mér, segðu ekki eptir mér! -- s. frá e-u (frá-sögn), to tell, relate, Nj. 96; þar er hón nú, Unnr, er ek sagða þér frá, U., of whom I told thee, 3; eigi má ofsögum segja frá vitsmunum þínum, Ld. 132: s. fyrir, to dictate, Fms. vii. 226, Fb. iii. 533, Nj. 256: to foretel, Rb. 332; s. fyrir úorðna hluti, Fms. i. 76, viii. 5: segja fyrir skipi, to bid Godspeed to a ship (on her first voyage), ix. 480: to prescribe, Ld. 54; þeir sigldu um nóttina, en hann sagði fyrir (piloted) með viti ok gæfu, Bs. i. 562: s. manni fyrir jörðu, to give notice as to the redemption of an estate, Gþl. 295-297, 301 sqq. :-- segja til, to give up; s. til nafns sins, to give one's name (on being asked), Hbl.; hvat er nafn höfðingja yðvars? Rútr segir til sin. R. told his name (said, my name is R.) Nj. 8; sagði Örnólfr til svá-felldra itaka, Dipl. i. 1; skal ek hér fá þér sæmd ok virðing, þá er þú kannt mér sjálfr til s. . Eg. 312. 3. impers. it is told: hér hefsk Landnáma-bok, ok segir í hinum fyrsta kapitula, hversn, Landn. 24: hér segir frá Birni bunu, 39; segir nokkut af hans orrostum, Fms. viii. 3; sem segir í sögu hans, i. 4 (see saga); sem áðr sagði, ... sem sagði fyrr, as was told before, x. 382, 410. II. to say, pronounce, declare; eg seg þat Guði, I declare to God (in an oath, cp. Engl. 'so help me, God'), Grág. i. 64, 134; ok segi ek þat Æsi, Glúm. 388. 2. so in the law phrases, segja sik í þing, lög, and the like, to declare oneself in a community, to enter a community under the law; as also, segja sik ór þingi, lögum, to declare oneself out of, to withdraw from, a community, Grág. and the Sagas passim; segja skilit við konu, to declare oneself separated from, to divorce one's wife, Nj. 50; segja þing laust, to declare a meeting at an end, Grág, i. 116 :-- segja lög, to say the law, used of the speaker's (lögsögu-maðr) decisions; syni Erlings segi ek engi lög, i.e. I give no sentence for him, Fms. ix. 331: iron., sögðu sverð þeirra ein lög öllum Svíum, ii. 315; s. prófan (á) málum, K.Á. 216; s. dóm, to give sentence. 3. with prepp.; s. e-n af e-n, to 'declare a person off a thing,' i.e. take it from him; hann sagði Vastes af drottningar-dómi ok öllu því ríki, Sks. 462; þá er hann þegar sagðr af lærðra manna tign, 694; skipta svá miklum ríkdómi, ok segja hann af einhverjum ok til annars, i.e. to take it from one and give it to another, Fms. ix. 330; þann dag segja lög mann at aptni af griði, Grág. i. 146; s. e-n afhendan, to declare a person off one's hands, give him up, Fs. 34 :-- s. e-t á, to announce:þú skalt segja á reiði mína, Nj. 216; s. á úsátt sína, 256; bæta at þeim hluta sem lög segði á hann, as the law declared, imposed, Fms. x. 152: -- s. aptr, to break up, dissolve; s. friði aptr, N.G.L. i. 103 :-- segja sundr = segja aptr, s. sundr griðum, frændsemi, Fms. ix. 276, x. 133, Fas. ii. 136 :-- s. fram, to say, pronounce, esp. of pleading, to read; s. fram sök and the like, Grág., Nj. passim :-- s. fyrir, see l. 2 :-- s. upp, to pronounce; er hann hafði þenna kost upp sagðan, Fms. xi. 284: segja upp görð, dóm, sætt, to pronounce sentence, as a judge or umpire, Grág., Nj. Band. 12, passim; s. upp lög, to proclaim the law from the law-hill (the act was called upp-saga), Ib. 17, Bs. i. 25; at hann segði upp lögin, Nj. 164: s. e-n upp, to give one up, Sturl. iii. 181 C: segja e-u upp, to declare at an end; segja upp friði, griðum, Fms. x. 133; segja upp þjónustu við e-n, to leave one's service, Hkr. iii. 68. to speak, talk; skaut konungr á erendi, talaði hátt ok hvellt ok segir svá -- þat er ..., Fms. i. 215; 'þenna kost viljum vér,' segir Skapti, Nj. 150; 'frauva,' segir hann, 'þat er satt er þú mælir,' Fms. x. 421. 2. in a dialogue: segir hann, segir hón, says he, says she, etc.; 'Kenni ek víst,' segir Otkell, -- 'Hverr á,' segir Skamkell; 'Melkólfr þræll,' segir Otkell, -- 'Kenna skulu þá fleiri,' segir Skamkell, 'en vit tveir,' 75; Gunnarr mælti -- 'Veiztú hvat þér mun verða at bana?' -- 'veit ek,' segir Njáll, -- 'Hvat?' segir Gunnarr; -- ' jþat sem allir munn sízt ætla/ segir Njáll, 85; and so in countless instances. IV. to signify, mean; þetta segir svá, Fms. viii. 239; 'fiat voluntas tua,' þat segir svá, 'verði þinn vili,' Hom. 157.

B. Reflex. to declare of oneself; hann sagðisk þá vaka, he said that he was awake, Nj. 153; sagðisk Haraldr vilja leggja við hann vináttu, Fms. i. 53; þeir sem sögðusk segja fyrir úvorðna hluti, 76; at þú sér annarr en þú segisk, Fas. ii. 544, freq. esp. in mod. usage, for the old writers in this case prefer kveðsk, káðusk (from kveða). II. as a law phrase, þú segsk í þing með Áskatli goða, Nj. 231; maðr skal segjask í þing með goða þeim er hann vill, Grág. i. 159; nefndu hvárir vátta, Kristnir menn ok heiðnir, ok sögðusk hvárir ór lögum annarra, Nj. 164 (Id. 11, Bs. i. 22); hón sagðisk í ætt sína, she told her origin, i.e. she was exactly like her parents, Njarð. 382: impers. phrase, e-m segisk svá, one's tale runs so; honum sagðisk svá til, his story runs; or, honum segist vel, he speaks well; honum sagðist vél í dag, he preached well to-day! það segist á e-u, there is a penalty on it, 'tis not allowed; láta sér segjask. to let oneself be spoken to, be reasonable, Am. 29, and in mod. usage. III. part., sönnu sagðr, convicted of, Sdm. 25; Jupiter vill vita hvárt hann er sönnu sagðr, if the charge is true, Bret. 12: gerund., in the saying, segjanda er allt vin sínum, all can be said to a friend, one can open one's, heart to him. Eg. 330. IV. pass. it is said; svá segisk, at ..., Fms. i. 98; þessi kvikendi segjask augnafull umhverfis, Hom. 48; hann segisk (is said to be, Lat. dicitur) skapaðr ór jörðn, Eluc. 21; segist í hverri viku sálu-messa, Dipl. i. 8; Zabulon, þat má hér segjast bygging, Stj.; ef nokkut riptist eðr af segðist, Dipl. iii. 11; segist þetta með öngu móti aptr, cannot be refuted, Fms. ix. 476, Hom. 154; af sögðum bæjum, aforesaid, Vm. 84; fyrr-sagðr, aforesaid; but this passive is unclassical, being taken from the Latin, and rare even in mod. usage. V. segendr, part. pl. (seggendr, with a double g. Haustl.), sayers, reporters; sjáendr eða segendr, Grág. ii. 88. segjands-saga, u, f. a hearsay tale; skoluð ér hér vera ok sjá þau tíðendi er hér görask, er yðr þá eigi segjanz-saga til, þvíat ér skolut frá segja ok yrkja um síðan, Ó.H. 206; hence the mod. það er segin saga, a told tale, a thing of course [cp. Fr. ca va sans dire].

SEGL, n. [A.S. segel; Engl. sail; Germ. segel; Dan. seil] :-- a sail, Sj. 135; vinda, draga segl, to hoist sail, Hkv. 1. 29, Ó.H. 136, 137, 170; setja upp segl, Fms. ix. 10; taka til segls, Ó.H. 140; leggja ofan segl, 170; hella (to reef) segl, 182, Nj. 135, Fms. ix. 285, Fb. ii. 583; hleypa segli ór heflum, Ó.H. 182; hleypa ofan segli, id.; hlaða (to furl) seglum, Fms. viii. 135; nú lægir seglin þeirra, Ó.H. 182, passim. The ancients took pride in costly sails woven or embroidered with stripes and figures in various colours (vöndr, segl stafað vendi), stafat segl, Fms. i. 301; segl blá-stafat, x. 345; stöfuð segl með ymsum litum, xi. 437; seglin vóru stöfuð öll með blá ok rauðu ok grænu, Ó.H. 161; segl stafat vendi blám ok rauðum, Eg. 68, Ó.H. 113, 124; var seglit hvítt sem drift ok stafat rauðu ok blá með vendi, 170, Orkn. ch. 116, and passim: such sails were a fit gift to a king, see the narrative in Fms. vi, Har. S. harðr. ch. 100; at menn sendi konungi vingjafir, hauka, hesta, tjöld eðr segl, Ó.H. 126; hence the poets call the sail a 'tablet' (skript): poët. a ship is called segl-hundr, -marr, -vigg, sail-hound, sail-steed, Lex. Poët. COMPDS: segl-bót, f. sail-mending, Sks. 30. segl-búinn, part. sail-bound, Eg. 389, Eb. 140, Fms. vii. 68, ix. 439. segl-laun, n. pl. reward for a sail, Fms. vi. 358. segl-rá, f. a sail-yard, Fbr. 132. segl-reiði, a, m. sail-rigging, Sturl. i. 189, Edda i. 330. segl-tækr, adj. fit for sailing; veðr segltækt, Ó.H. 138, Fms. vii. 286. segl-viðr, n. a 'sail-tree,' of the yard, Skálda 162.

segull, m. a magnet. COMPDS: segul-berg, n. a magnetic mountain, Snót. segul-steinn, m. a lodestone.

seiða, d, [answering to síða, q.v.], to enchant by a spell; seiða seið, to work a spell. Gísl. 31; Gunnhildr lét þat seiða, at Egill skyldi aldri ró bíða. Eg. 403: s. til e-s, seiddi hón til þess í hallæri, at hvert sund var fullt af síld, Landn. 147; hann hefir látið s. til, at honum skal ekki vápn at bana verða nema hann, Nj. 44.

seið-berendr, m. pl. sorcerers, Hdl. 32.

seið-galdr, m. enchantment by spells, Róm. 383.

seið-hjallr, m. the scaffold on which the wizard or witch was seated and where the incantation was performed, Ld. 142, Fas. ii. 84, iii. 319.

seið-kona, u, f. a sorceress, witch, Hkr. i. 19; völva ok s., Fas. ii. 506.

seið-læti, n. pl. the sound heard during the incantation, prob. the screams, songs, and charms by which the seið was accompanied, Ld. 152; see varð-loka.

seið-maðr, m. an enchanter, wizard, Fms. i. 10, ii. 134, Fas. iii. 319, Bárð. 39 new Ed.

seið-magnan, f. the working a spell.

SEIÐR, m., gen. seiðar, dat. seiði; the fem, seið sina (sinn), Fms. ii. 136, and seiðit, Fas. iii. 319, are false forms :-- a spell, charm, enchantment, incantation, which in the heathen times was solemnly performed at night; the wizards or witches were seated with certain solemn rites on a scaffold (seiðhjallr), from which they chanted their spells and songs; the 'seidr' was performed either to work any kind of good or evil to another person, or to be a kind of oracle or fortune-telling, to foreshow future events, such as the life and fate of those present, the weather, or the like; of the evil kind is the charm in Gísl. l.c., Ld. 152; fá at seið, Hkr. i. 21; Ingjaldr ok völvan ætluðu til seiðar mikils um nóttina, Fas. ii. 507; Freyja kenndi fyrst með Ásum seið, 8; fremja seið, Þorf. Karl. 376; efla seið, Eg. 403, Fas. ii. 72; magna seið, Gísl. 116; konungr bað hann hætta seiði, Fms. i. 10: hón bað fá sér konur er kunnu fræði þat sem til seiðsins þarf, Þorf. Karl. 378; var þangat at heyra íll læti er þeir frömdu