This is page 524 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 30 Mar 2019. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

524 SESSMEIÐR -- SETJA.

153. sess-meiðr, m. the seat-beam, Akv, 14. Sess-rúmnir, m. the name of the palace of Freyja = 'large-seated,' Edda.

sessa, u, f. a seat in a ship (= rúm), the size of the ship was counted by the 'seats;' þat skip er með sessum má telja, N.G.L. i. 39; ok göra eigi skemra en sessum má telja, 99; tvítug-s., a twenty-oared ship, id.; þrettún-s., fimt;ui-s., sextuu-s. (q. v.), id. II. a cushion in a chuïch, Ám. 77. Dipl. iii. 4: in mod. usage, of a pad or cushion on a saddle. sessu-nautr, m. a bench-mate. Fms. ii. 147, vi. 241, Ó.H. 52.

sessi, a, m. a bench-mate, Edda 94 (in a verse), 108; sessar eða samsætis-menn, Sks. 366; tali hverr lágt við sinn sessa, 367; sessar manns beri vitni með honum, N.G.L. i. 68 :-- of oar-mates, bogi skal liggja við þóptu hverja, þann skulu sessar tveir fá ok streng á, Gþl. 100.

SET, n., lit. the seat; in ancient dwellings it appears to have meant the aisle or wing that ran along the hall on both sides, divided from the nave or middle hall by posts and a partition (set-stokkar and bríkr); the 'set' was the daily sitting-room, and here were the beds; innar gengr hann eptir höllinni, breið vóru set báðum megin ... fyrir stokkana, Konr.; þá snúa þau rekkjum sínum ok horfa þá um endilangt setið, Gísl. 106 (endilangt húsit, 22, l.c.); en um kveldit er menn fóru í rekkjur, þá bygðu sitt set hvárir, Sturl. i. 173; þeir Ingimundr hjuggu upp í setið þá er þeir kómu í skálann (during the night when all were in bed), ii. 73; höggvit er til okkar ofan ór setinu, iii. 174; síðan bjuggusk þeir til rekkna ok lögðusk niðr í seti þar við eldinn, Ó.H. 153; var búit um þá í setinu ok lögðusk þar til svefns, id.; ef hundr er bundinn í seti, þá skal hann eigi ná á stokk (i.e. setstokk) fram, at bíta menn er ganga á gólfi, Grág. ii. 119; Grettir sér nú hvar stóðu ullar-kambar í setinu, Grett. 24 new Ed.: the phrases 'innar af seti' and 'útar af seti' are not quite clear, perh. the former means towards the nave or central hall, the latter towards the aisle or outer chambers; thus, innar frá seti, Sturl. ii. 67; ek hefi búit, góða sæng útan af seti, Dropl. 28; hann hvíldi í lokrekkju innar af seti, Ísl. ii. 262; hinu iðra setinu, Fb. ii. 297; dyrr vóru fram ór skotinu at setum innan-verðum, gékk Egill fram í setið, ok lagði hann niðr í setið, Eg. 397. seta-skáli, a, m. a sitting-room, Eb. 274.

seta, n, f. a sitting; nú varð setan löng, Fms. vii. 126: a remaining, staying, þótti þeim seta hans þar úvarlig svá nærri Ljótólfi, Sd. 182; þótti þeim seta sín íll ok úfrelsi, Ó.H. 141: hvat merkir seta sjá, what means this sitting still? Fb. ii. 122; nátt-setur, a sitting up at night, Fms. vii. 126. 2. a seat; hann var hár í setunni ( = hár í sessi), Fms. viii. 447; í innstu setu, ... í yztu setu, Fb. i. 416 :-- as a law term, bjóða búum í setu, to call on the neighbours to take their seats, Nj. 87; vóru dómendr komnir í setur sínar, Grág. i. 68; þeir menn er þar eigu setur, 5: a sitting, of a judge, seta hans er dæming um fólksins verðleik, Skálda 211. 3. a body of men assembled for defence as a garrison; seta eru sextán, sixteen make a seta, Edda 108; nú hefir Barði skipat liði sínu í setu, Ísl. ii. 355; eptir þat höfðu hvárir-tveggju setu, after that both kept men assembled, as in open hostility, Landn. 104, Gullþ. 6l; senda þeir mann til Egilstaða, at seta mikil væri at Hofi, Vápn 24; þá kom Brandr biskup vestan ok fýsti þá at hafa eigi setur. Sturl. i. 170; höfðu þeir setu fjölmenna, Grett. 120, Eb. 22, 108. COMPDS: setu-efni, n. opportunity for resting; eigi er nú s., Boll. 358, Fms. viii. 40, Karl. 181. setu-garðr, m. a country-seat, manor, Safn i. 270. setu-grið, n. pl. an abode; Glúmr bauð honum með sér s., Glúm. 359: rest, sagt hefir þú oss þá sögu er oss mun eigi s. bjóða, Nj. 203. setu-hús, n. a sitting-room, N.G.L. ii. 139 (Jb. 181). setu-menn, m. pl. the people of the house, K.Þ.K. 136; skemma er Þorkell var vanr at sofa í ok s. hans, Fbr. 136: in sing., hér vilda ek vera í vetr, en görask eigi setumaðr með öllu, not as a settled inmate, Fas. ii. 346. setu-pallr, m. a sitting-floor, Hom. 95. setu-prestr, m. a domestic chaplain, Vm. 66, 136, D.I. i. 266, 270. setu-rúm, n. a sitting-room, Ísl. ii. 147: a room, space, þeir skulu allir inni vera, ef þeir hafa s., if they can find room, N.G.L. i. 47.

B. seta = saeta (q.v.), a kind of bondwoman, N.G.L. i. 70.

set-berg, n. [cp, the Cumbrian Saddleback], a seat-formed or saddle-formed rock or crag, Gs. 11, Edda 34 (from the points of Thor's hammer); sitja setbergs (= á setbergi), Edda (in a verse). II. in local names in Icel., Set-berg, in western Icel. These fells were looked on as the mountain-seats of tutelary giants (land-vættir), cp. 'vivo sedilia saxo' in Virgil.

set-geiri, a, m. a 'seat-goar,' a piece let into a pair of breeches; í brókum með setgeira í, Ld. 136; hann skar rauf á setgeiranum, Fms. vii. 202. set-geira-brækr, f. pl. breeches with goars in the seat, Ld. 136.

set-hús, n. = seta skáli, N.G.L. ii. 139, v.l. 6; called sœde-hus in Lister in Norway, Fr.

SETJA, set, setti, sett; a causal to sitja, q.v.; [Ulf. satjan, ga-satjan, = GREEK, GREEK; Engl. to set; Dan. sætte; Swed. sätta.]

A. To seat, set, place, put; hann setti sveininn í kné konungi, Fms. i. 16; hón var í haug sett, Ld. 20; bar hann inn ok setti hann í sæti, Nj. 179; hann setti hann í næsta sér, 46; setti hann í hásæti hjá sér, 282; setja höfuðit aptr á bolinn, Fms. x. 213; setja á sik hjálm, Nj. 42, 144; var settr undir hann stóll, 269; s. forsæti með endi-löngum bekkjum, 220; setja inn, to put in; s. inn fénað, svín, hross, to pen them, take them in, Gþl. 386, Grág. i. 436: to put in prison, Fms, x. 49; s. í fjötra, bönd, to 'set in the stocks,' put in fetters, ii. 173, x. 301; hann hafði sett spjótið (stuck it) í völlinn hjá sér, Nj. 58; s. hest fyrir sleða, Landn. 94; s. e-n til bókar, to set one to book, set one to learn, Fms. vii. 199, viii. 9; s. til ríkis, to set one to reign, Eg. 366; hann setti sonu sína hina ellri til lands, Orkn. 4 old Ed.; s. á skrá, to enter, set in a scroll, Stj.; setja inn, to insert, Bs. i. 280 :-- þar var fimmtar-dómr settr, Nj. 241; þar er dómrinn var settr, Eg. 340; setja tjöld, to set up tents, Fms. xi. 85; s. herbúðir, id.; s. gamma sinn annan veg brekkunnar, 38, 79; s. grundvöll til kirkju, to lay the foundation of, 33; s. e-m borð, Nj. 220; setja e-m gísla, to give hostages, Fms. xi. 392. 2. special usages, to drive; hann setti öxina í höfuð honum, Nj. 53; þau setja þegar af þeim nýrun, they bite them clean off, Stj. 94. 3. intrans. to set off; hann lagði halann á bak sér ok setti í burtu, Fb. i. 565; enn úhreini andi greip grís, ok setti braut síðan, Greg. 56: s. undan, to escape, Nj. 136, Fms. ii. 325; s. undan e-m, s. undan á-gangi e-s, to make one's escape, Al. 99, Fms, vi. 379. 4. with prepp.; setja af, to depose, see above :-- s. e-n aptr, to repel, hold back, check, Hkr. i. 20, Fms. xi. 81, Nj. 123, Stj. 21 :-- setja at, to set against, attack; mun ek s. at hinni rauðu töflunni, of a move in chess, Fas. ii. 67 :-- setja á, to put up; s. á langar tölur, Sturl. i. 105; s. e-t á sig, to mark, notice; svá var á sett, at Böðvarr, 32: setja á vetr, of livestock in the autumn = Germ. anbinden :-- s. eptir, to leave behind, Eg. 368, Fms. ix. 43 :-- setja e-ð fyrir sig, to set a thing before one, i.e. be sad and depressed on account of it :-- setja fram, to put forward, produce, Mar. (fram-setja): setja fyrir, to set before, as a thing ordered; eptir fyrir settri skipan, Sks. 37; setja nei fyrir e-t, to deny, refuse, Fms. ii. 131, ix. 242; setja e-m e-t fyrir, to set as a task to one; hann (the teacher) setti mér þetta fyrir :-- setja niðr, to set down, quash; þeir settu Þorgeir niðr á Ánabrekku, put him there, Eg. 237; cp. niðr-setningr, in mod. usage s. niðr ómaga, to distribute the paupers among the households in a parish: s. niðr lík, to lay a corpse in earth, H.E. i. 491, Fms. iv. 110; s. upp óp, gnegg, Hrafn. 7: metaph. to stop, Fms. ix. 355, 452, xi. 260, Hkr. ii. 136, Eg 729: to dispose, s. niðr eptir reglu, Fms. xi. 428 :-- s. saman, to put together; s. bú saman, iii. 29, Ld. 10, s. saman kvið, kviðburð, Grág., Nj.: to compose, K.Á. 220, Fms. vii. 242; eptir bókum þeim er Snorri setti saman, Sturl. ii. 123; bók þessi heitir Edda, hana hefir saman setta Snori Sturluson, Edda ii. 250; hér er lukt þeim hlut bókar er Ólafr Þórðarson hefir saman sett, 427 :-- s. fram skip, to launch a ship, Eg. 160, Fms. ix. 478: s. út skip, to launch, 480, Gþl. 371 :-- s. upp skip, to draw her up ashore (as used to be done for the winter months), Hkr. i. 152, Fms. i. 62, ix. 478, Nj. 281, Eg. 180, Gþl. 371 (upp-sátr); þar fellr á er heitir Gufu-á, í hann setti Ketill upp skip sitt (laid her up in the river), Eg. 592; (in mod. usage setja (absol.) is to launch a boat); s. upp, to put up, erect, raise, Eg. 492, Fms. vii. 265., Ó.H. 170; s. upp segl, to hoist sail, 165, Fms. ix. 10; s. upp boga, Fas. ii. 543; hann lét s. upp skurðgoð, Ver. 41: s. út, to set out for sale, Bs. i. 636 :-- 5. við, to let, Bær. 6. II. metaph. usages, to make, establish; setja lög, lands-rétt (laga-setning), Kristinn-rétt setti hann við ráð Grímkels biskups, Ó.H. 44; lög þau er Hákon Aðalsteins-fóstri hafði sett í Þrándheimi, id.: svá settu þeir Ketill biskup ok Þorlákr biskup Kristinna laga þátt, K.Þ.K.; hann setti þat í lögum, at ..., Ó.H. 4; hann setti Gulaþings-lög með ráði Þorieifs spaka, hann setti ok Frostaþings-lög með ráði Sigurðar jarls, ... enn Heiðsefis-lög hafði fyrst sett Hálfdán Svarti, Fms. i. 23; á því þingi (in Nicea) var settr allr Kristinn-dómr, 625. 48; máldagi vel ok skynsamliga settr ok skipaðr, Dipl, i. 5; svá skulu hreppar settir, at hverr bóndi skal sitja it næsta öðrum, Grág. i. 443; setja frið um heim allan, setja frið millum landa, Rb. 412, Eg. 282; settum friði, Grág. ii. 167; s. grið, to make a truce, Nj. 248 (griða-setning); Julius setti misseris-tal, Rb. 412; setja á stofn, to start, begin, Fms. ii. 35: with dat. to settle, settu þeir þessu, Fms. ix. 452; s. þeim málum er konungar áttu um at dæma, Ld. 28; þeir (búar) áttu eigi at s. málinu, Nj. 87 :-- to appoint, hann setti Guthorm son sinn til landvarnar, Ó.H. 4, Fms. i. 24, 29, Eg. 272, 537, Nj. 129, Hom. 51, Dipl. v. 8; ef hann leysir þat svá af höndum sem hann er til settr, Grág. i. 497 :-- af-setja, to depose; setja e-n af kirkju, to put out of the church, excommunicate, Sturl. iii. 167; af setja e-n konungdómi, Stj.; s. e-n af ríki, af lífi, Hkr. i. 170; hann hefir af sett mik allri minni eign, Fms. i. 264, ii. 243 :-- to order, s. e-m skript, ii. 174; hann setti þeim þvílíkan markað, x. 237 :-- so in the law phrases, s. e-m dag, stefnu, stefnu-dag, fimmt, to fix a day for one to appear, etc., N.G.L. passim, Bs. i. 742; setja mál í dóm, Hrafn. 25 :-- to plan, contrive, setja ráð, ráða-görð, bragð, Fms. vii. 128, x. 305, 315, xi. 21, Nj. 106. 2. to allay; sá dauði mun setja mína, sút, Al. 110; setið svá fyrnsku yðra, H.E. i. 251: to settle, s. mál, Grág. i. 490; enda sé settar sakir þær allar eðr dæmdar, 116: to humble, ek skal s. þik ok semja dramb þitt, Fas. i. 38. 3. to set, inlay, by way of ornament; hann lét göra gullkaleik ok setja gimsteinum, Bs. i. 83; hjálm gimsteinum settan, Ld. 128, Fms. i. 15; slæður settar gull-knöppum, Eg. 516; segl sett pellum, Hkr. iii. 243; seglit var sett með fögrum skriptum, Fms. x. 77; skjöld settan járnslám, Fas. i. 415; brynja sett hringum, 215. III.