This is page 526 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 30 Mar 2019. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

526 SIÐBLENDINN -- SIFSKAPR.

siðaðisk, Fms. x. 192; at þá mundi allir siðask af honum, Sks. 279. 2. part. siðaðr, mannered; sem þingit er betr stillt ok siðat, Gþl.; hafi þit verit vel siðaðir menn, Eg. 95; hann var maðr trúfastr ok vel siðaðr, 770; Þorkell máni, er einn heiðinna manna hefir verit bezt siðaðr, Landn. 38; hann var með honum vel siðaðr, Fms. vii. 16, Sks. 57 new Ed.; ílla siðaðr, ó-siðaðr, ill-mannered, unmannerly.

sið-blendinn (sið-blendni, f.), adj. sociable; vera s. við menn, to mix with other people, Háv. 54.

sið-bót, f. reformation of life or religion, Greg. 22; mart var þat annat sem þeir (the bishops) settu ok sömdu á sínum dögum til siðbótar lands-mönnum, Bs. i. 73; ok vóru þar frammi höfð erendi erkibiskups ok þær siðbætr er hann hafði boðit, 684; talaði konungr marga hluti til siðbótar þeim mönnum er þar vóru saman komnir, Fms. ii. 134; til siðbótnr honum ok skilningar, Bs. i. 431.

sið-ferði, n. conduct of life, morality; gott s., Fms. x. 295; stilltr í öllu s., Magn. 436. 2. often with reference to religion; samþykkja þeirra siðferði, Bs. i. 38, 39; at s. Kristinna manna sé betra en várt, Fms. i. 40: of convent life, taka e-n í sitt s., Stat. 245, H.E. i. 476; kaupa með penningum heilagt s., 230.

sið-ferðugr, adj. of good morals, Stj. 158.

sið-forn, adj. old-fashioned in manners, Jd. 6.

sið-fróðr, adj. = siðprúðr, Sks. 371, Lex. Poët.

sið-góðr, adj. of good morals, well-mannered; fyrir kaupmönnum ok öðru siðgóðu fólki, and other good, honest people, Fms. vii. 16, xi. 259; sem þeir Kristnir menn er í siðbezta lagi eru, Landn. 38.

sið-gæði, f. (n.?), good breeding; mannvit ok s., Sks. 431, 435.

sið-gætni, f. observance of good manners, Sks. 431.

sið-lauss, adj. without manners, unmannerly, ill-bred; s. sveinn, Hkv. 1. 42, Sks. 246; siðlaust fólk, 351.

sið-látliga, adv. (-ligr, adj.); lifa s., to live a pure life, Bs. i. 102.

sið-látr, adj. well-mannered, of pure life, Skálda 208, N.G.L. ii. 421; góðir menn ok siðlátir, Edda 43, Ó.H. 44; s. ok bænrækinn, 189.

sið-leysa (sið-lausa), u, f. want of manners, immorality, lawlessness; úvenjur ok siðleysnr, Fms. xi. 296; þótti mönnum mikit um siðlausu þá er konungr görði, Ó.H. 85; siðleysur vándra manna, Bs. i. 105: ill-breeding, Sks. 280 B.

sið-liga, adv. morally, cleanly; lifa s., Hom. 53: nicely, göngum nú s., Fms. vi. 203.

sið-ligr, adj. well-bred, Sks. 1; mikill maðr ok s., Fms. x. 205; siðligt athæfi, 296.

sið-læti, n. good manners, morality, good behaviour, = siðferði, Mar.; þá lærða menn er miðr gættu siðlætis, Bs. i. 102, Greg. 41: with reference to religion, Kristiligt s., Fms. ii. 200, Bs. i. 42.

sið-mannligr, adj. well-bred; af þingi reið með Guðmundi Sörli, enn siðmannlegsti maðr, Lv. 13.

sið-næmr, adj. quick to acquire good manners, Sks. 264: as an epithet to a king, gallant, Ó.H. (in a verse).

sið-prúðr (sið-prýði, f.), adj. gentle, well-mannered, Sks. 245.

SIÐR, m., gen. siðar, dat. sið, pl. siðir, acc. siðu, mod. siði, [Ulf. sidus = GREEK; Hel. sidu; 0.H.G. situ; Germ. sitte; Dan. sæd; Swed. sed] :-- custom, habit, manner, Lat. mos, a word of importance and wide use; sjá, kanna annarra manna siðu, Sks. 17; sem þá var víða siðr til, Bs. i. 41; þat mun hér vera siðr, Eg. 110; sæmileikr hennar ok siðir, Str. 21; konnngliga siðu, kaupmanna siðu, lærðra manna siðu, ... siðu ok athæfi, Sks. 5; lands-siðr, the custom of the land; í fyrnskunni var sá siðr, at ..., N.G.L. ii. 416: conversation, falla í sið með mönnum, to live sociably, Þiðr. 149 (sið-blendinn). 2. conduct, moral life [Lat. mores]; góðir siðir, þat er upphaf allra góðra siða at elska Guð, N.G.L. ii. 419; hann tók at semja heima-manna siðu ok híbýla-háttu, Bs. i. 102; sjá ok nema góða siðu, 271; at hvergi hefði þeir séð fegri siðu, id.; siða-tjón, Sks. 352; ó-siðir, ill manners, a wicked life, Bs. i. 62, N.G.L. ii 419; það er ó-siðr, 'tis ill-breeding. 3. siðr (also in plur.) is the old and expressive word for religion, faith, as it appears in the life, laws, habits, and rites of a people; thus, inn Forni siðr, the ancient (heathen) faith; inn Nýi siðr, the new (Christian) faith; Kristinn siðr, the Christian religion; Heiðinn siðr, heathenism, etc.; snúa öllum til Kristins siðar, 655 iii. 3; eptir því sem mér skilsk, eru mjök sundrlausir siðir várir, Bs. i. 38; skurðgoða-blót ak allan heiðinn sið, 43; at þeir mætti sjá atferði siðar þess, er Kristnir menn höfðu, Ld. 174; er þat ok nær mínu hugborði, at þú, Kjartan, hafir betra sið þá er þú siglir af Noregi enn þá er þu komt hegat, 172; geldr at nýbreytni konungs, ok þessa ens nýja siðar er goðin hafa reiðsk ... hversu ertú fúss, frændi, at taka við trú þeirri er konungr býðr? -- Ekki em ek þess fúss, segir Bolli, þvíat mér lízt siðr þeirra veykligr mjök, 168, 170; kom þat ásamt með þeim, at níta sið þeim er konungr bauð, 166; Ólafr konungr boðaði siða-skipti þar í landi, Fms. ii. 26; þat spurðisk þar með at siða-skipti var orðit í Noregi, höfðu þeir kastað enum forna sið ... Ok ef þeir menn koma út hingat er þann sið bjóða, þá skal ek þat vel flytja, Nj. 156; þeir hafa Ebreska tíða-görð ok alla siðu, Symb. 57; þeir biskup fóru með nýjan sið, Fs. 76; nieð nýjum sið ok boðorðum. 91; siðar þess er várir foreldrar hata haft, O.H.L, 23; í fornum sið, in the olden times, in the heathen times: hann var göfgastr allra herkonunga ok bezt at sér í fornum sið, Fb. i. 349. The same term was afterwards used of the Reformation (the Reformed faith as opp. to the Roman Catholic faith), [cp. Germ. die alte Sitten]; féllu þeir helzt í sið með herra Gizuri biskupi, sira Gísli Jónsson ..., Bs. ii. 250; nokkuð ágrip um gömlu siðina, 247; hann tók af alla Pápista siðu, 249; vegna þeirra nýju siða, Safn i. 682. 4. a rite, ceremonial, esp. in plur.; brúðkaups-siðir, bridal ceremonies; kirkju-siðir. church rites; hirð-siðir, court ceremonies; borð-siðir, table ceremonies. COMPDS: siða-bót, f. = siðbót, Sturl. i. 126: mod. the Reformation, see above. siða-maðr, m. a well-bred man, Sks. 352 B: the master of a feast. siða-samr, adj. = siðsamr, Sks. 245. siða-skipti, n. pl. change of faith, Nj. 156, Ld. 128, Fms. ii. 26, xi. 12; see above. siða-vandr, adj. earnest as to other men's conduct, of a master, overseer. siða-vendni, f. the being siðavandr.

sið-samliga, adv. properly, decently, Bs. i.

sið-samligr, adj. well-bred, Lv. 13: becoming, Th. 1.

sið-samr, adj. well-conducted; hann bað sína menn vera hljóðláta ok siðsama á kveldum, Fs. 143; kyrrlátr ok s., Magn. 438; s. ok friðsamr, Fms. viii. 253; vera hæveskir ok siðsamir innan-hirðar, N.G.L. ii. 419; s. ok léttlátr, Sks. 19.

sið-semd, f. habits; þá s. sem þeir hefði um vápna-burð. Fms. xi. 162; með hvilíkum hætti eðr s., Stj. 298. 2. moral conduct, good manners, courtesy, decency; hafna ósiðum en taka siðsemd í staðinn, N.G.L. ii. 419; um siðsemdir (courtesy) ok hæversku, 416; siðsemdar búnaðr, Mar.; siðsemdar þjónosta, id.

sið-semi, f. = siðsemd, Fms. ii. 228, viii. 252, Greg. 41; ó-siðsemi.

siðugr, adj. well-bred, well-conducted; svá siðugr ok góðháttaðr sem hinn siðugasti spekingr, Bs. i. 38; vel siðugr, Sks. 279; spakr maðr ok s., Fms. xi. 97; ó-siðugr.

sið-vandi, a, m. a custom, habit, practice, Ísl. ii. 198, Nj. 51, Jb. 156, Fms. iv. 278. 2. = siðvendi, Lv. 49.

sið-vandr, adj. severe as to conduct, austere, serious, Sks. 370; var hann s. um allt fyrir þeirra hönd, Bs. i, Skálda 210.

sið-vani, a, m. = siðvandi, Pass. 22. 4.

sið-varr, adj. conscientious in one's life, Sks. 279.

sið-vendi, f. austerity, Sturl. i. 219, Sks. 497 B.

sið-venja, u, f. custom, practice, Eg. 34, Fs. 126, Hkr. i. 10, Fms. ix. 496, K.Á. 222. siðvenju-legr, adj. usual, Str. 15.

SIF, f., pl. sifjar; [Ulf. sibja. Gal. iv. s. Rom. ix. 4; A.S. and Scot. sib; Engl. gos-sip = god-sib; Hel. sibbia; O.H.G. sibba; Germ. sippe] :-- affinity. 2. in sing. the word is only used as a pr. name ot the goddess Sif, gen. sifjar (dat. sifju, Edda i. 340). Sif, the golden-haired goddess, wife of Thor, betokens mother earth with her golden sheaves of grain; she was the goddess of the sanctity of the family and wedlock, whence her name, see Edda and the old poems passim. 3. plur. 'sib', affinity, connection, by marriage; the word is used in ancient poems and in the law, and in compds; byggja sifjar, to marry; jafnnáit skal byggja sifjar ok frændsemi, Grág. i. 308; eigi skulu vera skyldri sifjar með þeim enn fimmta manni, i.e. no marriage nearer than the fifth degree, 310; sifjar (affinity) is opp. to frændsemi (blood relationship), flest stórmenni var bundit í frændsemi eða sifjum við hann, Fms. vii. 299, v.l.; spilla sifjum, to commit adultery; munu systrungar sifjum spilla, cousins will 'spoil the sib,' referring to adulterous intercourse with near relations in law, Vsp.; slíta sifjum = spilla sifjum, Merl. 154: again, þyrma sifjum, to hold the sifjar holy, Skv. 3. 28: hence sifja-slit and sifja-spell, n. pl. violation of the law of affinity, adultery; frændsemis-spell ok sifja-spell, Grág. i. 341, Sks. 338 B; þat eru sifjaslit en meiri, er maðr liggr með systrungum tveim, Grág. i. 358; í manndrápum ok í sifjasliti, Edda. The word sifjar also remains in bú-sifjar (q.v.), Landn. 147, Eg. 750, Fs. 31; guð-sifjar (q.v.), as also guð-sefi, guð-sifja (q.v.), a gossip, sponsor: in karl-sift, kvenn-sift, q.v.; cp. also barna sifjar, the bond or unity arising from having had children together, or = adoption(?), cp. Ulf. suniwe-sibja = GREEK, Gal. iv. 5, Ls. 16: lastly, the phrase, blanda sifjum, to blend sifjar together, to blend souls together(?), Hm. 125 (akin to sefi, q.v.)

sifi, a, m. a relation by marriage, affinis; sifja silfr, Sdm. 28 (Bugge); at álnum sifja, Ad.; but both passages are dubious; guð-sifi, a god-sib.

-sifja, að, in the compd af-sifja, q.v.

sifjaðr, part. bound in affinity; Óðni sifjaðr, Hým. 21; sitjaðan sjötum görvöllum, Hdl. 42: in the allit. sifjaðr and sakaðr (q.v.), Gþl. 67, 547; eiga skylt eðr sifjað við e-n, D.N. v. 360.

sifjugr, adj. = sitjaðr, Skv. 1. 50.

sifjungr, m. a relation by affinity, Edda (Gl.), Hkv. 2. 32: of a brother-in-law, Akv. 29, cp. also Am. 8l.

sif-kona, u, f. a woman related through affinity, opp. to frændkona; þá er maðr á frændkonu sína eðr sifkonu, Grág. i. 366; frændkonu sína eðr sifkonu at fimta manni, H.E. i. 245; til Ástríðar sifkonu sinnar, Fms. ix. 243.

sifr, m. a near relation, Edda ii. 496, hence in Úlf. 3. 34.

sif-skapr, m. affinity, as opp. to frændsemi, N.G.L. i. 148, 382, H.E. i. 481, MS. 671. 17: varla má þat vel allt saman vera sakir ok sifskapir.