This is page 532 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 30 Mar 2019. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

532 SÍÐRAÐR -- SJALDAN.

en í harðræðum, Nj. 263, Fb. ii. 38; engu síðr, no less, Fms. vi. 92; miklu síðr, viii. 21; en at síðr vóru menn sjálfráði fyrir honum, at..., it was so far from it, that even ... (cp. Dan. end-sige, changing ð into g), Ó.H. 34; er þér at síðr fært með þessi orðsendingu, at ek hygg at..., 53; eigi at síðr, not the less; þeir héldu fram ferð sinni eigi at síðr, all the same, Fms. i. 228; eigi héldu Væringjar at síðr til bardaga, Fb. ii. 381; eigi því síðr, not the less, Stj. 158; þykki þér athygli vert, bóndi, hvar krákan flýgr? -- Eigi er þat síðr, segir bóndi, not the less! (i.e. yes) said the man, Fms. vi. 446. 2. as a conjunction, lest; síðr þú Ásum öfund um gjaldir, Ls. 12; síðr oss Loki kveði lusta-stöfum, 10; síðr þitt (þic ?) um heilli halir, lest men bewitch thee, Hm. 130. II. superl. sízt, the least; er oss gegnir sízt, Fms. viii. 21; sem sízt, not in the least, Eluc. 122 (Ed.), passim.

síðraðr, m. some part of a ship's tackling; qs. sæ-þráðr(?), sea-thread, a line; bæta eyri fyrir síðrað hvern, N.G.L. i. 100.

síð-skínandi, part. late shining, poët, of the sun, Skv. 2. 23.

sífra, u, f. [for. word], a cipher, Alg. 358.

SÍGA, pres. síg, sígr; pret. seig, seigt (seigst), seig; pret. sé, Karl. 523, l. 8, Fb. i. 227, l. 12, Nj. 21; pl. sigu; subj. sigi; part. siginn: [A.S. and Hel. sîgan] :-- to sink down, being let down by a rope or by any slow motion; lélu þeir síga festi ofan í gröfina, they lowered a rope down into the pit, Eg. 234; Ó.H. 152; létu þeir þá síga skipin ofan fyrir hellinn með reipum (in the verse, skip sigu í reipum). Fms. vii. 82; hón lætr hann síga í festi ofan fyrir múrinn, Stj. 470; haim lét stein í festar-augat, ok lét svá síga ofan at vatninu, Grett. 141; létu þá svá síga ofan á sjáinn ór borginni, Orkn. 312. 2. to slide, but of a slow, heavy motion; er betri sígandi arðr en svífandi, Bs. i. 139; höfðu út sigit iðrin í þat sárit er Jómarr hafði veitt, the entrails had slipped out through the wound, Orkn. 458; þar var fjöl ein sigin ofan, Fms. ix. 308; hann lét síga brýnnar ofan fyrir augun, Edda; var þá sigit blóð fyrir augn þeim, Hrafn. 21; sigu saman augun þá er dauðinn for á hann, Fms. xi. 150; seig þá skipit aptr millum skipanna, Grett. 82; þá er orrostan sé saman, Fb. i. 227 (Orkn. 30); hvárigir láta undan síga sín skip, Fms. x. 131; láta síga út skipin frá bryggjum, viii. 95; láta síga aptr til sömu hafnar, i. 303; láta síga á hömlu, 172; þeir létu síga fylkingar sínar ofan með ánni, vi. 406; sígr þá saman orrosta, Hkr. i. 51; þat var síðarla dags er orrosta seig saman, iii. 125; síga saman fylkingar, Stj. 598; láta síga til samþykkis við e-n, to let it slide towards an agreement, let things drift towards it, Sturl. i. 201; létum síga sáttmál okkur, we came to terms, Skv. 3. 39. 3. spec. phrases; seig á hann svefn, Fms. iii. 48; þá seig á hann svefn ok þó lauss, Ó.H. 195; konungi þótti í svefninum síga á sik svá sem nokkurr úmegins-þungi, Fms. iii. 51; þá sé á hann úmáttr, Karl. 523; sé sorti mikill fyrir augu þeim, Nj. 21. II. reflex. to let oneself sink; lætr hann sígask ór trénu, be let himself drop from the tree, Edda. 45, see the corresponding verse in the Haustlöng; láta sígask af garði, Fms. vi. 368; hann var kominn upp á garðinn, ok lét sígask of inn, hauled himself down, id.; hann lét sígask fast á stólinn, Edda 61; lætr hann sígask niðr af hestinum, he let himself drop from the horse, Ísl. ii. 150; nokkurir menn létu sígask sárir, dropped wounded, Bs. i. 528; sígask lét nú einn hér úti (one dropped), Fb. iii. 450; hans menn létu sígask ofan með díkinu, Fms. vi. 406, viii. 162, v.l.; láta undan sígask, Eg. 287, Fms. xi. 131. 2. part., get ek at héðan af fari þeim heldr síganda, it will go downwards with them, Grett. 176 new Ed.

SÍK, mod. síki, n. a ditch, trench; í ár, lækjar-ósa eðr í sík, Eg. 185; fyrir enda síkisins, Fas. ii. 284; sík er vatn, Edda 126 (síks in the verse); þá reið Þórðr í síki eitt, Sturl. iii. 21; þeir færðu eykina í síki þat sem suðr er frá Grund, Sd. 141.

síkr, m. [Ivar Aasen sik; Swed. sik, små-sik] :-- corregonus lavaretus, a kind of salmon, Edda (GL), Lex. Poët.; hence sík-tól, plur. from tál, in the verse in Kristni S., = the 'sík-treachcry' = the bait; halda sík-tólum í boðnar smiðju = to take the bait into the mouth, cp. gína flugu in the next verse.

síl, mod. síli, n. [perh. akin to sili, seil, from its slim shape] :-- a kind of herring, corregonus albula, Fr.; síla-fullr, filled with síl, of a sea-gull, Fs. (in a verse): freq. in mod. usage, where síli is used of any fish of the herring kind, horn-síl, geir-síl, q.v. síla-varp, n. a net for síl, D.N. ii. 762.

SÍLD, f., pl. síldr, Lex. Poët., but síldar, N.G.L. i. 254; [Dan. sild] :-- herring (i.e. in shoals of herrings, but síli of a single herring), clupea harengus; gékk síld upp um allt land, Fms. i. 92, Pr. 431; ausa síld or netjum, N.G.L. i. 254; síldar þær er á liggja, id.; þá kom ok þar um vár við útver nokkur broddr af síld, hann reri þannug sem síldin var rekin ... hann keypti síldina til borðs sér, Hkr. i. 185; meisa-síld, barrelled herring. COMPDS: síldar-ferja, u, f. a herring-boat, Fms. ii. 3. síld-fiski, f. herring-fishery, N.G.L. i. 254, Gþl. 422, 423, 460, Eg. 4, 68, Fms. iii. 18. sílda-kaup, n. a purchase of síld, Fb. i. 301. síld-reki, a, m. a 'herring-driver,' a kind of whale, Gþl. 460. síld-ver, n. a place for herring-fishing, Eg. 42; bjarkeyjar réttr er á fisknesi hverju ok í síldveri ok í kaupförum, N.G.L. i. 312.

sílungr, see silungr.

síl-vetni, n. still water, a fish-pond(?); svá at áin varð í auga-bragði sem blíðasta sílvetni, Thom. 303.

SÍMA, n., pl. simu, Hkv. 1. 3, Skv. 2. 14, D.N. ii. 1035, declined like auga; the gen. plur. (símna) does not occur, [popular Norse and Dan. sîme] :-- a rope, cord; þær ór sandi síma (simo or símu ?) undu, Hbl. 18; þær um greiddu gullin símo, Hkv. l.c.; örlög-símo, Skv. l.c.; þeir er á lögðu byr-síma (acc. sing.) ok mik bundu, Vkv. 12; silki-síma, Lex. Poët.: in compds, hár-síma (Dan. haar-sime), a ribbon for the hair, Ragn S. (in a verse); lík-síma (q.v.), a leech-line; byr-síma, Vkv. l.c. (uncertain what kind of cord); brúna-síma = hársíma, Lex. Poët.; álm-síma, poët. a bow-string, Eg. (in a verse); varr-síma, 'water-cord,' the wake formed by a ship: cp. also gör-semi, q.v.

sím-bundinn, part. bound with cords, Fms. vii. 216 (of a ship fastened with cordage instead of nails).

síment, n. [for. word], cement, Fms. vi. 153.

SÍN, gen. of the reflex. pron. = Lat. sui; hann lét díkit gæta sín, Eg. 531; hefna sín, to revenge oneself, Grág. ii. 7; eiga sín í at hefna, tala sín á milli, Eg. 541; fara heim til sín, to go home; at sín, at one's own house, Edda (Ht.); sjálfs sín, oneself; sjálfra sín (gen. pl.); and so in many instances.

sín-girnask, t, dep. to covet, Sks. 532.

sín-girni, f. covetousness, Hom. 17, 27 (= Lat. avaritia), Sks. 669.

sín-gjarn, adj., prop. 'selfish,' 'self-seeking,' avaricious, covetous, Rd. 232, Hkr. iii. 361, Bs. ii. 160, Barl. 136; ðu síngjarn = Lat. O avare I Hom. 15.

sínka, u, f. [no doubt derived from sinn = síngjarn], greed, avarice, Sks. 451, 585, 665: stinginess, 440, and so in mod. usage.

sínk-gjarn, adj. = síngjarn, Barl. 136.

sínkr, adj. stingy, so in mod. usage, but in old writers perhaps covetous; s. ok fégjarn, Sks. 701, Fms. vii. 239; þeir vóru menn sínkir, i. 50.

Síra, m. indecl.; though so spelt, it is by old people in Icel. sounded sera, commonly, however, and less correctly séra, [a Romance word borrowed from the French] :-- sirrah (a word now only used contemptuously), sir, master; the word is in Art. S. used as an address to a knight, Síra Ivent, etc.; but this saga is a translation from the French. In Norway and Icel. the word appears at the end of the 13th century (Arna S., Hák. S. Gamla, Ann. after 1260, Laur. S.), and is then used of priests only, as it is in Icel. at the present day a recognised title of a priest, and with the Christian name only, so that a clergyman is never named without this title, -- Síra Hallgrímr, Síra Þorkell; thus in the ditty, Síra Ólafr á Söndum, | sálina og vísur kvað; Síra Hallgrímr hagr | á hróðrar smíðið var; hann Síra Joacute;n, etc.; cp. Old Engl. sir, used of priests, with the Christian name only, as Sir Hugh, etc., in Shakespeare.

sírna, u, f. lethargy. sírnu-ligr, adj. sleepy, Björn; hence prob. sírnir, m`. the name of a giant, Edda, Ísl. ii. (in a verse).

sí-valr, adj. [prop. the same as the early Dan. si-wal, early Swed. sifwal, si-hwalf; the word is therefore not from völr, but either from hválf (q.v.) or better from hverfa, by turning r into l, answering to O.H.G. sina-hwerpal, sin-werbal] :-- round, of a stock, steeple, or the like; sívalr stokkr, Stj. 251; s. fiskr, opp. to flatr fiskr, Vm. 91: = ball-formed, jarðar mynd er sívallt, ... sívallt yfirbragð vatns ok sjóvar, Rb. 466 (but rarely). síval-vaxinn, part. round of growth; lágr maðr ok s., Sturl. iii. 114.

sízt, adv. (siz, sítz), since; síz Hákon fór með heiðin goð, Hkm.; síz, Gm. 48; sítz, Am. 52, Stor. 19; sízt Gunnarr lézk, Nj. 142; síz ek tók at erfð, Grág. ii. 204; sítz Haraldr gráfeldr féll, Fms. x. 387; sítz Magnúss féll, 407; sítz hann kom í land, 398; sítsz þeir bræðr höfðu í Noreg sótt, 382; þeir höfðu ekki etið sízt laugar-dag, ix. 406, v.l.; sízt í hanzka-þumlungi hnúkðir þú, Ls. 60; sízt þik geldu, Hkv. 1. 39; sízt vér misstum skipa várra, Fms. viii. 181, v.l.; sítz þeir Magnúss ok Erlingr gáfu honum þat upp, Pref. xxi. 2. followed by an acc.; sízt mína sonu dauða, since my sons' death, Vkv. 29.

sjafni, a, m. [akin to sefi], mind, love, affection, poët., Edda.

sjaldan, adv., compar. sjaldnar, sjaldnast (but sjaldar, Barl. 96, 100); in mod. proncd. skjaldan, with a non-radical k: [A.S. seldan; Engl. seldom; Germ. selten; Dan. sjelden] :-- seldom; mjök s., Am. 78; sem sjaldnar kann henda, Fas. i. 158; þá væri hann sjaldar á tali við þik, Barl. 96; miklu sjaldar enn hann vildi, 1OO; ef prestr syngr þar sjaldnar, K.Þ.K.; sjaldnar verðr sá heim sóttr er fám görir gott, Bs. ii. 98; meira vírðisk þat er sjaldnar verðr = 'omne ignotum pro mirifico.' Hom. (St.); það er nýtt sem skjaldan skeðr, a saying (mod.); sem sjaldnast, Hom. (St.); tvá daga í viku it sjaldnasta, at least, Vm. 94; it sjaldnasta á tólf mánudum, at seldomest once a twelvemonth, Bs. i. 168; ó-sjaldan, not seldom, Vsp. 26. 2. with the notion of never, not; hann s. sitr er hann slíkt of fregn, Vsp. 30; s. verðr víti vörum, Hm. 6; s. hittir leiðr í lið, 65; s. sút ala, 47; s. bautasteinar ..., 71; heldr var ek hæg sjaldan, Am. 95; sjaldan hefi ek aðra haft at skildi fyrir mér, Nj. 8; s. fór svá þá er vel vildi, Ld. 290; sjaldnar myndim vér þess iðrask, þó at vér mæltim fleira en færa, one would seldom have to repent having said too little rather than too much, Hrafn. 9; hafðu þat fram s., never put that forth, Am. 38.