This is page 546 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 30 Mar 2019. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

546 SKILABOÐ -- SKILJA.

konunginum einn fríðan hest, ok kom sá vel til skila, Bs. i. 710; þar sem þryti silfr skyldi borðbúnaðinn fyrir gefa, svá at allir hefði góð skil, so that all should have their due, Fms. x. 147; hann átti engan erfingja þann er skil væri at, he had no trusty heir, Sturl. i. 45. 3. as a law term, pleading, public speaking; leysa öll lögmælt skil, Grág. i. 28, Nj. 232. 4. a despatch, message. COMPDS: skila-boð, n. pl. a message. skila-dómr, m. a Norse law term, a private court of adjustment, like the Icel. görð, q.v.; cp. mod. Germ. 'schieds'-richter, N.G.L. i. 87; halda skiladómi fyrir kaupi sínu, Gþl. 496 (Js. 119), Dipl. ii. 12; halda s. fyrir jörðina (acc.), iii. 11; halda skiladómi fyrir, ok njóta vátta sinna, at hann tók fyrri, Gþl. 335; halda (landi) til skiladóms, Dipl. ii. 6. skila-dottir, f. = skilgetin dóttir, D.N. skila-lítill, adj. = skillítill, Sturl. i. 56. skila-maðr, m. a trusty man, Sks. 20, Rd. 260, Gþl. 25; ó-skila maðr, an untrustworthy man.

skila, að, to perform a duty; fylgd ok vörðr skal boðinn vera snimma dags, ok skilaðr í seinsta lagi þann tíma sem konungr gengr til borðs, N.G.L. ii. 414; at ekki sé eptir ú-skilat eðr úgört, Hom. 84. 2. skila e-u, to bring back, return a thing; hann skilaði aptr yxnunum, Rd. 257; at þú skilir aptr stóðhrossunum, Vápn. 19; fé skilisk eptir fyrra skil-orði, Gþl. 311: to deliver a message, skila e-u, því ana ek at s. til þín, at..., id. II. = skilja, to decide; til viðr-tals um þá hluti er eigi vóru enn skilaðir þeirra í milli, Bs. i. 773; þeir áttu eigi um at skila málit, Nj. 87; meðan þau vóru eigi andliga skiluð, Hom. 79; ok öllu því máli var þá skilat er áðr hafði í milli farit, Eg. 346; enda eigi þeir um einn hlut at skila, Grág. (Kb.) i. 68. 2. to expound, give reason for, explain; vilda ek at þú skilaðir þessa ræðu, Sks. 327 B; at þér skilit þetta meðr nökkurum orðum, 685 B (or from skilja); enda skil ek eigi áðr enn ek heyri þetta görr skilat fyrir mér, 36; at sjálf decreta skili þat síðan, hversu ..., Anecd. 18.

skil-borinn, part. lawfully-born, born in wedlock, Fms. i. 193.

skil-dagi, a, m. a condition, stipulation, terms, Nj. 81, Ó.H. 47, 98, Gþl. 494, Fms. i. 22, 80, vi. 293, vii. 92, 147, Vm. 129, K.Á. 224, passim. 2. a term, Icel. Almanack, 10th and 14th May, 1872.

skildingr, m. = skillingr, D.N., in deeds of the 14th century. 2. in mod. usage, of a small coin.

skildi-vöndr, m. a reed-wand, Fb. i. 405 (in a verse).

skil-fengin, part. f. lawfully wedded; móðir s., Gþl. 215, 232; s. kona, N.G.L. i. 151; s. barn = skilgetið barn, Rétt. 44; dróttningar skilfenginnar, Fms. vii. 306.

skilfingr, m. [either from skelfa= the shaker, or, it may be, akin to Germ. schilf = a reed] :-- the name of a mythical royal familv, a prince, lord, Edda, Lex. Poët.; dauða skilfingr, the prince of Death, Niðrst. 6.

skil-getinn, part. lawfully begotten, born in wedlock; s. sonr, dóttir, arfi, Nj. 154, Orkn. 318, Fms. ix. 242, 328, Vm. 131 :-- s. móðir, = skilfengin, N.G.L. ii. 75. v.l. 17.

skil-góðr, adj. trustworthy, worthy; s. bóndi, Magn. 536, Sturl. i. 8; framkvæmdar-maðr ok s., 38; skilgóðir menn, Eb. 264.

skil-greiði, a, m. promptness, = greiðskapr, Nj. 18, v.l.

skiling, f. a disposition, Skálda 197.

skilinn, adj. [skilja; Scot. skeely], distinct; skilin orð, clear, distinct words, Hm. 135; tala hátt ok snjallt ok skilit, Konr. 56; svá skýrt ok skilit, Bs. ii. 16; til þess at þá verði skilnari frásögnin, Róm. 108; snjallr ok skilinn í öllu framferði, Mar.

SKILJA, pres. skil, skill, Grág.; pret. skilði, skildi; part. skiliðr, and later, skildr and skilinn; neut. skilið and skilt: [the original sense, viz. to cut, Lat. secare, appears in Goth. skilja = a butcher; A.S. scylan = to separate.

A. To part, separate, divide; Tanais skilr heims-þriðjunga, Al. 131; sú er nú kölluð Jökulsá ok skilr lands-fjórðunga, Landn. 251; Gautelfr skilr Noregs-konungs ríki ok Svía-konungs, Rb. 330 :-- to break off, break up, þessi sótt mun skilja vára samvistu, Ld. 286; mun sá einn hlutr vera at s. mun með okkr, Nj. 112; mun þat s. með okkr, Fs. 16: segja Rúti at betra mun at s. ykkr, of fighters, Nj. 32; Höskuldr skildi þær, Ld. 36; þá er barsmíð skilið, Grág. ii. 114; s. ræðu, s. talit, to break off the conversation, Ld. 36, Fms. ii. 262, Nj. 48, Bjarn. 22; s. boðinu (dat.), Gísl. 116, is prob. an error; skilja hjúskap, to divorce, K.Á. 6; váru skilið ráð þeirra Sigríðar, Fms. x. 219; skilr hann flokk sinn, then he divided his band, viii. 59; þá skildi ekki nema hel, vii. 233. 2. with prepp.: s. frá, to separate, Fms. xi. 350, Blas. 42; frá skildr, excepted, Dipl. v. 22, K.Á. 182; frá skiliðr, Grág. i. 16; skilja mik frá trú, Blas. 42; at engu frá skildu, nothing excepted. Dipl. v. 22; eiðar frá skildir, K.Á. 182; sá maðr er nú var frá skiliðr, Grág;. i. 16, 17 :-- s. sundr, to put asunder, Nj. 42 :-- s. við, to part with, put away; s. við konu, s. við bónda, 686 B. 14, Þórð. 46 new Ed.; at ek vilja s. við félaga minn, Grág. i. 326; ok sé hann skildr við (have forfeited) ábúð jarðar, Gþl 337 :-- s. eptir, to leave behind, Mag.: passim in mod. usage, eg skildi það eptir heima. 3. to part company, leave; svá skildu vér næstum, at..., Nj. 49; eptir þat skildu þeir, 98; skildu þeir með mikilli vináttu, 138; hefir þú mér heitið, at vit skyldim aldri s., 201. 4. impers. one parts; hence followed by acc., one parts a thing, i.e. it branches off, is separated; þar skilr Spán inn Kristna ok Spán inn heiðna, Fms. vii. 80; þar er leiðir skildi (where the roads parted) þá skildi ok slóðna, there the tracks too parted, Eg. 579; mundi skilja vegu þeirra, their ways would diverge, 126; með þessu skilr skipti þeirra, thus ended their dealings, Ísl. ii. 274; er þat nú bezt at skili með oss, Finnb. 334; skilr þá með þeim, Nj. 112. β. it differs; at mikit (acc.) skili hamingju okkra, there is a wide difference between, Eg. 719; hvat skilr þær ástgjafar, 656 A. i. 12; þvíat mennina skildi, Sks. 733 B. γ. it falls out, comes to a difference; even with a double acc. of person and of thing, e-n skilr á um e-t; þá skildi aldri á orð (acc.) né verk, Nj. 147; ef þá skill á, Grág. ii. 70; þeir skyldu sik láta á, skilja um einhvern hlut, Ld. 60; þeir urðu missáttir, ok skildi þá (á) um eignina á Auslrátt, Fms. ix. 458; skildi þá ekki (acc.) á ek Rúnólf, they and R. disagreed in nought, Nj. 178; hver-vitna þess er menn skilr á um sætr, N.G.L. i. 42; nú skilr menn á (um) markteig, id.; ef menn skilr á (um) merki, id.; hann (acc.) hafði skilt á við gesti jarls, Fms. ix. 449; ek vil at þú látir þik á skilja við einhvern húskarl minn, Rd. 318; ef skrár skilr á, if the scrolls differ, Grág. i. 7.

B. Metaph. usages: I. [Old Engl. to skill], to distinguish, discern, understand; vóru svá skilið nöfn með þeim, Ísl. ii. 332; eru þeir hér svá, at þeir megi s. mál mitt (hear it), Eg. 735; spilltisk svá sýnin at eingi þeirra mátti s. hann, Hom. 120; s. ljós frá myrkum, Sks. 626 B; kunna drauma at skilja, to know how to 'skill' dreams, Fms. iv. 381: to understand, þat er at skilja (that is to say) á vára tunga, Anecd. 16, 18; konungr skildi at þetta var með spotti gört, Fms. i. 15; vér þykkjumk hitt s., at ..., Ld. 180; ef þat er rétt skilt, sem þar kveðr at, Grág. ii. 37; hón skildi þó raunar hvat hann mælti til hjálpar manninum, Fs. 76; kunnu vér alira þjóða tungur at mæla ok skilja, 656 A. ii. 10: very freq. in mod. usage, skilr þú þetta ? eg skil ekki hvat þú segir, það er ó-skiljandi. II. as a law term, to decide; skildi konungr erendi Sighvats svá, at ... . Fms. v. 180; þá er kviðir eigu at s. mál manna, Grág. i. 49; skulu heimilis-búar hans fimm skilja þat, hvárt ..., 58; allt þat sem lögbók skilr eigi, Gþl. 18; enir sömu búar skolu um þat skilja, Grág. i. 43; at þeir eru þess kviðar kvaddir er þeir eigu eigi um at s., 55; skulu vetfangs-búar s. um hvárt-tveggja, ii. 37; tólflar-kviðr átti um at s., Eb., Nj. 238. 2. to set apart, reserve; þat skil ek er ek vil, Nj. 55; þessu sem nú var skilt með þeim, Fms. xi. 100; nú hefir maðr kú skilt í skyld sína, Gþl. 503; þat var skilit í sætt vára, Nj. 257; þat var skilið í sæll þeirra Þóris föður míns ok Bjarnar, at ..., Eg. 345; var þat skilit til brigða um áðr-nefnt kaup, Dipl. iii. 10; hann skildi af sér (declined responsibility) um fyrnd á kirkju alla ábyrgð, iv. 4; þat er stórmæl ok skilit (express) boðorð, Anecd. 46; nema þat væri skilt (expressly reserved), Fms. x. 447: eiga skilit, to have reserved, stipulated; þat átta ek skilit við þik, at ..., ii. 93; sem Hrani átti skilt, iv. 31; at hann vill hafa gripina svá sem hann átti skilit, vi. 60: hence the mod. phrase, eg á það ekki skilið, 'tis not due to reserve this for me, i.e. I do not deserve it; hann á það skilið, it is owing to him, it serves him right :-- s. sér e-t, to reserve to oneself, Fas. i. 527, Fms. v. 293, ix. 323, Landn. 304; Njáll kveðsk þat vilja s. undir Höskuld, to make a reservation, reserve it for H., Nj. 149; þeir sem gáfu, skildu æfinlig forræði þeirra undir sik ok sína arfa, reserved it for themselves and their heirs, Bs. i. 689. 3. esp. with a prep.; s. á, fyrir, til, undan, to stipulate, reserve; vil ek s. á við þik einn hlut, Hrafn. 6; skaltú s. þat á við hann, Fms, x. 334 :-- s. fyrir, hversu var skilt fyrir félagi þeirra, Grág. i. 330; ok skili þeir þá fyrir þegar, 118; skal einn maðr s. fyrir (pronounce) en aðrir gjalda samkvæði á, i. 2; at svá fyrir-skildu (so stipulated), Dipl, v. 19; handa-band þeirra var svá fyrir skilit, iv. 9; þá skilði Sverrir konungr fyrir eidstafinum (dictated it), Fms. viii. 150; er hann hafði fyrir skilt heitinu, made (said) the vow, 55 :-- -þann hlut vilda ek til s., at vér værim austr hér. Nj. 149; þat vil ek þá s. til, segir Hallr, at ..., 156; þat vil ek ok til s. við ykkr bræðr jarla mína, at ..., Ó.H. 98; megu þeir eigi aðra göra sekð hans en til var skilit fyrir váttum, Grág. i. 118 :-- s. undir eið, to take an oath with reservation, Grág. i. 56, Sturl. i. 66 :-- s. undan, to reserve, make a reservation; s. undan goðorð, utanferðir, sektir, Ld. 308, Sturl. ii. 63.

C. Reflex. to separate, break up; skildisk þá ok riðlaðisk fylkingin, Fms. vii. 277; at þau væri skild, Grág. i. 307; vóru þau þá skilið, Nj. 268 :-- s. við e-n, to part from; sá er skiliðr við konuna, Grág. i. 33; segja skilið við, konu, bónda, to declare oneself separated from, Nj. 14, 50; ef kona skilsk við bónda sinn (divorces), 656 A. 15; hvar hann skildisk við Þórólf, Ld. 44: to forsake. Fms. i. 34, Nj. 250; s. við mál e-s, Ld. 308, Nj. 177; þeir er ekki vildu við skiljask (leave off) ok láta af heiðninni, Fms. iv. 144. 2. recipr. to part company; at vit skilimk í orrostu, Eg 293; þótt vit skilimk, Korm. 88; þeir skiljask fóstrar, Fms. xi. 99; skildusk þeir með blíðskap. feðgar, Eg. 790. β. to be divorced, Grág. i. 325, 326, K.Á. 116. II. impers., e-m skilsk e-t, 'it skills one', one perceives; honum hafði þat skilisk, Eg. 715; haun kenndi honum atferli -- Nú skaltú vita hvárt mér hafi skilisk, Ísl. ii. 206; konunginum skildusk vel orð jarls, Fms. xi. 13; má mér þat eigi skiljask, Sks. 61; hón lét sér þat ok vel skiljask, to make up one's mind to it, Hkr. ii. 88; Barði lætr sér skiljask at svá er, Ísl. ii. 327; þnú vill