This is page 584 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 30 Mar 2019. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

58-1 SPORRAKKI -- SPURN.

28; s. moldveg, Og. 9; sem Absalon spornaði enn á eikinni, Stj. 534. 2 Sam. xvi. 14; en er hann spornar gálgann, Eb. 96, Trist. 3; hann vildi taka af mér hringinn en ek spornaði við, struggled against (= sperrast við), Fas. iii. 395: metaph. to withstand, eigi má við sköpum s., Fs. 26; kvað eigi mundu tjá við at s., 22.

spor-rakki, a, m. a slot-hound, Str. 3.

spor-rækt, n. adj. footstep-tracking; hafði fallit snjófölva svá at s. var, Ld. 204, Ann. 1362, p. 310.

spott, n. (spottr, m.; drag öngan spott at oss, Nj. 16; þeim þótti þetta spottr einn, Fms. viii. 437); [Dan. spot; Germ. spott] :-- 'sport,' mock, scoff, Fms. vi. 156; mart annat spott görðu þær Norðmönnum, 253; verða fyrir spotti, 209; spott ok háð, Nj. 66; með spotti, Fms. i. 15; hafa e-t at spotti, viii. 10; svara skætingu ok spotti, Glúm. 363.

SPOTTA, að. [Germ. spotten; Dan. spotte], to mock, make sport of;þó þeir spotti mik, Fms. vi. 208; eigi þarf at s. þetta svá, mjök, Ld. 216; mun þú vera spottaðr, duped, mocked, made sport of, Fms. vii. 153; þótti honum þeir hafa mjök spottað sik, er honum höfðu komit í þessa ferð, 212: spotta e-t af e-m, to cheat one of a thing; hafa þær hæðiliga spottað af mér mitt ríki, Bret. 164; s. at e-n, to make sport of, Nj. 95.

spottan, f. a mocking, Flóv. 30, Skálda 199.

spotti, a, m., spottr, Vm. 103, [Engl. spot], a bit, small piece; brátt mun hann beita upp land várt þegar er hann þykkisk nokkurn spotta í eiga. Fms. vi. 103; tak nú til þín þessa tíu spotta möttulsins, Stj. 576 (seissura of the Vulgate): freq. in mod. usage, band-spotti, a piece of string; reipis-s., ólar-s.: of distance, vegar-s.; fara lítinn spotta; or spotta-korn, n. a bit of the way.

spott-samligr, adj. (-liga, adv.), mocking. Barl. 197.

spott-samr, adj. mocking, sporting, Nj. 61, Bjarn. 3.

spozkr, adj. [Dan. spodsk], mocking, jeering.

SPÓI, a, m. [Swed. spof], a bird, a curlew, scolupax arquata L., Edda (Gl.), Grág. ii. 346; spóa-egg, vella einsog spói, freq. in mod. usage.

spóki, a, m. [Engl. spoke], a small spoke, piece of wood; dreng-spóki, a 'boy-spoke', an imp. Grönd.

spóla, u, f. a weaver's shuttle (in the mod. loom).

spónn, m. a spoon: see spánn. COMPDS: spón-blað, n. the bowl of a spoon. spóna-matr, m. 'spoon-meat.'

spraðka, að, to sprawl, Al. 179.

spraka, u, f. a little flounder.

spraka, að, to crackle; þá tók brauðit at spraka sem steinn í eldinum, Greg. 57.

spraki, a, m. a rumour, flying report, Fms. i. 187, viii. 365, 416. 2. [A.S. spræca], a speaker; in for-sprakki, a spokesman.

sprakki, a, m., qs. spraðki, [cp. Dan. sprade or sprade-basse = a dandy] :-- a 'spark,' poöt. a woman, Rm., Edda (Gl.), Lex. Poët., freq. in mod. lays, but not used in prose, spraka-leggr, n. a nickname, Ó.H.

sprang, n. lace-weaving; dúkr hálfr með sprang (lace), hálfr með glit (brocade), Pm. 123; dúkar tveir blámerktir, hinn þriði með sprang, 14, cp. D.N. v. 386. sprang-dúkr, m. = sprangaðr dúkr, Pm. 51.

spranga, að, to walk sprightly, Úlf. 11. 50; spratt hann upp frá spaðs rétt og sprangaði út á húsgang, Stef. Ól. 2. to braid lace; part., sprangaðr dúkr, laced, Ám. 46, Vm. 21; dúkr sprangaðr ok annarr glitaðr, 40; altaris-dúkr sprangaðr, 52; lectara-dúkr s., 119, D.N.

sprek, n. a stick; eldiviðar-stikum eðr sprekum, Stj. 264; smá-sprek, small sticks.

spreka, að, [from Germ. sprechen]; spreka e-m til, to accost one.

spreklóttr, adj. speckled.

sprengi-kveld, n. 'bursting-eve,' i.e. Shrove Tuesday, from the habit of over-eating at that time, Icel. Almanack.

sprengja, ð, the causal of springa, [A.S. and Germ. sprengan; Dan. sprænge] :-- to make burst; öxi forna ok sprengda, Sturl. ii. 170; s. egg, to break an egg; s. ber, Stj. 200; s. augu úr hausi e-s, Landn. 51; s. hest, to ride a horse to death, Korm. 68, Ísl. ii. 331, Landn. 84, Karl. 308; ok vilit þér s. mik, to work one to death, Sturl. iii. 225.

sprengr, m. bursting; honum hélt við spreng (from exhaustion), Fas. iii. 411; fólkinu hélt við spreng (from heat), Sturl. iii. 223; ek hefi unnit hér til sprengs í sumar, worked me to death, Grett. 121 A.

SPRETTA, pres. sprett; pret. spratt, sprazt, spratt, pl. spruttu; subj. sprytti; part. sprottinn: [an iterative from springa; Swed. spritta; Engl. spirt; Germ. spritzen] :-- to spirt out, of water; þar sprettr einn brunnr, Ver. 2; spratt þar vatn upp, Edda (pref.); þar spratt upp brunnr, Fms. vii. 251; helli þeim sprettr vatn ór berginu, i. 232; veita vötnum þeim er spretta upp í engi manns, Grág. ii. 289; sá er næstr býr vötnum þeim í héraði, er upp spretta næst líki á fjalli, K.Þ.K. 34; spratt honum sveiti í enni, sweat burst out on his forehead, Nj. 68. 2. to start, spring; hann sprettr upp, starts to his feet, Fms. xi. 151, Bs. i. 420; Hrútr vildi upp s. ok fagna henni, Nj. 6; þeir spruttu upp með íllyrðum, 128; hann spratt upp skjótt ok hart, Eg. 717; s. á fætr 129; s. af baki, to spring off horseback, Ld. 220; s. ór snöru, to spring out of a snare, 623. 36; spratt upp lássinn, up sprang the latch, Gullþ. 27; þá sprettr tjaldskörin, Sturl. i. 117; ok sprettr þá láss af limum, Gg.; sprettr mér af fótum fjöturr, Hm.; spruttu honum fætr á jakanum, he slipped, Eb. 238; spratt henni fótr ok féll hón, Bs. i. 385; spratt upp fjándskapr, Sturl. ii. 57; spretta upp af honum einstaka mansöngs-vísur, Fbr. 69; spratt þat upp af heima-mönnum (it was rumoured), at ..., Dropl. 17. 3. to sprout, grow, of hair, grass, crops; hárið spratt á sauðum, Þryml. 8; honum var sprottið hár ór kolli, Fms. iii. 125; svá ungr at eigi mun grön sprottin, Sturl. iii. 129; honum var ekki grön sprottin, Ld. 272, v.l.; þá er blómin spruttu, Karl. 546; vel sprottið (illa sprottið) tún; sprottnar engjar, good, bad crops.

spretta, t, a causal to the preceding, to make spring up, unloose; s. gjörðum, to ungird, Ísl. ii. 339, 340; s. belti, Fms. iv. 31; hón spretti frá sér nisti, Bs. i. 337; s. af sér digrum fésjóð. Fms. viii. 141; s. frá loku, to unlock, 332; s. tjaldskörum, Fbr. 65, Fms. vi. 179, Bs. i. 420; sprettir hann upp speldi, Sturl. iii. 295; s. gildru um nætr, to unbend a trap, Gþl. 445. 2. to rip up, of a seam; hann spretti af annarri erminni, Fms. vi. 349; s. saum, to rip up a seam; s. upp fati, to rip up an old cloth; Þjálfi spretti á knífi sínum, Th. split the bone with his knife, Edda 28; ek lét spretta berkinum, I peeled off the bark, Al. 173.

spretti-tíðindi, n. pl. flying news, Fr.

sprettr, m. a 'spurt,' spring, bound, run; hlaupa í einum sprett, to run in one spurt: esp. of a horse, ríða í einum spretti, hleypa á sprett, harðr á spretti. sprett-harðr, adj. id.

spreyta, t, [spjátra], to make show, sport: spreytingr, m. prudery.

sprikla, að, to sprawl, = sprökla.

SPRINGA, pres. spring; part. sprakk (Early Dan. sprank), sprakkt (sprakst), sprakk, pl. sprungu; subj. spryngi; imperat. spring; part. sprunginn: [common to all Teut. languages] :-- prop. to spring, leap, bound; this sense, however, is obsolete in the Icel. and only found in poets; hefðir egi mat nema á hræjum spryngir, unless thou springest on carrion, as a beast of prey, Hkv. 2. 31. II. to burst, split; steinar springa, Blas. 47; horuit sprakk í miðju, Eg. 212; kýlinu því er ek hugða fyrir löngu mynði s., Fms. vii. 121; sprakk fótrinn í nátt, of a boil, Hrafn. 15; eggið sprakk, the egg burst; rak hann niðr annat knó á arinhellu svá at sprakk mjök, Bs. i. 680; sprotinn kom á andlitið ok sprakk fyrir, struck him in the face so that the skin was grazed, Nj. 16; kom hamarinn í höfuð Þorvarði ok sprakk mjök fyrir en haussinn rifnaði, Sturl. ii. 38; ok springr fyrir undir, svá var höggit mikit, Fms. xi. 133; bold hans bólgnaði ok sprungu á sár, Mar. 2. to die from over-exertion, grief, or the like, Bs. i. 631; sumir sprungu með öllu ok dó úsárir, Fms. vi. 421; ok vóru þá sprungnir báðir, Eb. 178; eykirnir sprungu, Fms. x. 203, Gísl. 15, Karl. 310; annat mun þér verða enn þú springir af torfkasti, Sturl. iii. 225; Grímr var sprunginn af róðrinum, Fas. ii. 355; s. af harmi, Sæm. 158, Gkv. 1. 2; at hón hafi sprungit af stríði, Ld. 230; sprakk hón af harmi ok dó, Edda 38.

sprita, að, to sprawl; s. fótum, Þiðr. 94, v.l.

sprok, n. pl. [ Dan. sprog; Germ. sprache], foreign phrases, gibberish; útlend sprok, Eggert, (mod.) sprok-verskr, adj. mixing one's native language with foreign jargon.

sproti, a, m. [Germ. spross], a sprout, twig, stick, rod; vínviðis teinungar eða sprotar, Stj. 200; stangir eða sprota, N.G.L. i. 380; hann laust sprotanum á pallinn, Landn. 121; laust hann sveininn með sprota, Nj. 16; reiði-s., a rod of ire, Pass. 48; veldis-s., ríkis-s., a sceptre :-- the end-piece or clasp of a belt, Þiðr. 114 (beltis-sproti). sprota-barn, n. a 'rod-child,' Fas. ii. 328; ef átta vetra gamalt barn stelr eðr yngra, þat er s., berja skal þat ef vill, N.G.L. i. 325.

spróga, að, to amble of a horse; yfir um skóg at spróga, Fms. vi. (in a verse): Sprógr, m. an ambler, the name of a horse, Sturl.

spróg-setja, t, to stare at mockingly or critically; ambátt hann ein sprógsetti, Pass. 11. 4.

sprund, n. a woman, poët., Rm. 22, Edda 108, Hallfred (Fs. 114, v.l.), freq. in mod. lays.

sprunga, u, f. a chink, fissure; jökul-s., a crevice.

sprækr, adj. (spræk-ligr, adj., -liga, adv.), sprightly, sprouting; sveinninn var sprækr, Fms. ix. 241.

spræna, u, f. a spirt, sprout, spring, of water; lækjar-s.

spræna, d, to spirt, sprout; sprændi fram saurrinn, Stj. 383; skyrit sprændi ór honum, Lv. 64; blóð sprændi á brand, Lex. Poët.; und sprænir rauðum legi, Ó.H. (in a verse).

sprökla, að, spelt spraukla, mod. sprikla, [Dan. sprætte], to sprawl, kick with the feet; annarr sprauklar nú, Al. 41, Mag. 134; þeir létu smábörn sprækla á spjóta-oddum, Fms. x. 117: also of fishes, hann nær seiði ok kastar því spriklandi á land upp, Od. xii. 254.

spuni, a, m. [spinna], spinning.

spurall (spurull), adj. speering, asking many questions; vera glaðr ok spurall, Fms. iv. 82; görðisk hann spurall við þá menn er norðan kómu, viii. 15; hverr er sá maðr er svá er spurall? Finnb. 250.

spur-dagi, a, m. a speering, report, Sks. 86, Fms. x. 377; þann einn spurdaga höfum vér til þín, at ..., Ld. 22, Fas. i. 266; eigi munu menn til slíkra ferða spurdaga haft hafa, Orkn. 278.

spurn, f. a speering, report; hann hefir góða spurn af þér, Fms. ii. 262; hafa s, af e-u, Eg. 15; hann hafði s. af um farar Ásbjarnar, Ó.H. 115;