This is page 619 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 30 Mar 2019. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

SÆFARI -- SÖG. 619

sæ-fari, a, m. a sea-farer: as adjective = sæhafi, Landn. 129, v.l.: for the sæfa in Orkn. 406 (v.l.). Grett. 88 A, read sæfara (sæ..a) UNCERTAIN. sæ-fiskr, m. a sea-fish, Karl. 476. sæ-færr, adj. sea-worthy, Fms. iv. 246, Landn. 107: of weather, fit for sea-faring, veðr hvasst ok eigi sæfært, Eg. 482; hvern dag er sjófært var, Gísl. 47. sæ-föng, n. pl. stores from the sea; úáran, biluðu mönnum sáð ok sæföng, Bs. i. 137. sæ-garpr, m. a great sea-champion, Fb. iii. 446, Bárð. 169. sæ-hafi or sæ-hafa, adj. sea-tossed, driven out of one's course; in the phrase, verða s., hann var s. til Hvítramanna-lands, Landn. 129, Bs. i. 675, Orkn. 406, Grág. i. 93, 217, ii. 410; kemr á andviðri ok verða þeir sæhafa at dalnum, Fbr. 68 (new Ed. 36 l.c. line 15 has wrongly 'sækja'), Grett. 17 new Ed. Sæ-hrimnir, m. the name of the mythical boar whose flesh the heroes in Walhalla feed on, Gm., Edda. sæ-karl, m. a sea-carle, raftsman, Skálda 163. sæ-konungr, m., q.v. sæ-kykvendi, m. a sea-beast, Ver. 2, Skálda 170, Rb. 104. sæ-kyrra, u, f. a sea-calm, smooth sea, Orkn. 164. sæ-lið, n. service at sea, Ld. 142. sæ-lægja, u, f. a mist on the sea; þoka ok sælægjur, Orkn. 358. sæ-lægr, adj. lying on the sea, an epithet of a sea-mist; s. mjörkvi, Fms. vi. 261, viii. 178 (spelt sjálægr). sæ-naut, n. a sea-cow (fabulous); þjórr, ok var sænauta litr á hornunum, Vápn. 21, see Ísl. Þjóðs. i. 134. 135. sæ-nár, m., Grág. ii. 131, see nár. sæ-sjúkr, adj. sea-sick, Fb. iii. 427. sæ-tré, n. pl., poët, sea-trees, i.e. ships; hér eru vit Sigurðr á sætrjám, Skv. 2. 17; hann lá úti á sætrjám vetr ok varmt sumar, Fas. ii. 242. &FINGER; For the compds in sjá- and sjó- see pp. 534, 535.

sær, sæ, sætt, adj. [sjá], seen, in the compds, auð-sær, ein-sær, clear, evident.

SÆRA, ð, [sár; Dan. saare], to wound, Grág. i. 92, 442, ii. 11, Nj. 18, passim; særa e-n sári, to inflict a wound, Grág. ii. 35; særa e-n holundar-sári, Nj.; hana skyldi s. til barnsins, of hysterotomy, Fas. i. 118. II. recipr. to wound one another; nú drepask menn eðr særask eðr vegask, Grág. ii. 92. 2. pass. to be wounded, Fms. viii. 248 (særðusk for urðu sárir).

SÆRA (i.e. sœra), ð, [sverja, sór], to conjure; ek særi þik fyrir þann Guð er ..., Fas. ii. 547; ek særi þik fyrir alla krapta Krists, ... at, Nj. 176; sœri ek fyrir goð vár þessa riddara, 623. 31; pat bar eigi Kristnum mönnum, at s. Guð til nökkurs vitnis-burðar, of an ordeal, Fms. x. 547; hann sœrði hann í nafni Guðs at bíða sín, Barl. 135; ek særi yðr, minn herra, fyrir nafn várs herra Jesú Krists, Bs. i. 192.

særi (i.e. sœri), n. pl. oaths, swearing; heit ok særi, Fms. i. 205; vinna s., vi. 94; at kaupi þeirra vóru sterk vitni ok mörg særi, Edda 26; goðinn sór sœrin, Skálda 162; færa fram sværi (sic), N.G.L. i. 4; eiðar, orð ok sœri, Vsp. 30; heilug sœri, Bret. 40; var þat sœrum bundit, 82; hygg þú heldr á þinn eið | og óbrigðanleg særi, a hymn.

særi, n. [sár], a sore, boil; olboga-særi, a sore on the elbow.

særing, f. a wounding, Stj. 46, 88.

sœring, f. an exorcism, H.E. ii. 52.

særr (i.e. sœrr), adj. to be taken, of an oath; hann sór þeim eið, ok sagði þó at eigi mundi vel særr vera, it was not quite a fair oath, Fms. ix. 344; ú-sœrr eiðr, Sks. 80 new Ed., N.G.L. i. 17: the saying, lítið er í eiði ú-sært, see eiðr; heið-særr :-- so in the mod. phrase, mér er sá eiðr sær, I will swear to it that it is so :-- of the time when an oath can be taken, sœrr dagr, Gþl. 379, K.Á. 186.

SÆTA, t, [sitja, sat, sátu], to sit in ambush for, waylay; with dat., var þeim sætt við sætr nokkur, vóru þar drepnir sumir, Fms. viii. 380; at þér sætið þeim á Eiða-skógi, Eg. 576; hann ætlar at s. yðr (waylay you) þá er þér farit sunnan, 261; s. honum ef hann færi austan, Orkn. 406; hann sætti þar skipum ok rænti, Hkr. iii. 336; sæta því er Áki færi aptr, ... ok taka hann af lífi, Fms. xi. 46; þessu sætir Sturlaugr ok höggr, Fas. iii. 331; s. áverkum við e-n, Orkn. 408, Fbr. 29; s. uppgöngum við Birkibeina, Fms. viii. 73; s. fláráðum við e-n, Boll. 348; s. leyni-brögðum, Fms. v. 257. 2. to undergo, expose oneself to; sæta fjándskap af e-m, Sks. 268; s. mótgang eðr fjándskap af e-m, Fms. vii. 280; s. af mér reiði ok refsingum, i. 282, Eg. 89; er sá heimskr er sætir því (waits for), at annarr göri eptir hans daga, Hom. 153. 3. to amount to; þat sætti vetrum eigi allfám, Eg. 512; þat er nauðsynjum sætti, Hom. 129; gripum er honum þætti görsemum sæta, Landn. 331 (Mantissa); geta þess er mér þykkir mestum tíðindum sæta, Fms. vii. 240; þau áhlaup er geig sætti, 656 B. 1; var á henni hugar-ótti ok kvíði svá at meinum sætti, in an alarming degree, Fms. vi. 353; hví mundi þat sæta, what is the reason ? Nj. 67; hann spurði hví (dat.) þat sætti, asked how it came about? what was the reason? Fms. i. 302, vii. 353; hann vildi vita hverju um sætti, er jarl hafði ekki komit, xi. 11; hvat sætir þyss þeim ok hlaupum? Gísl. 143; þessi tvau orðin er sæta (which regard) sannindum ok réttindum, Band. 18 new Ed. II. sæta hey, to stack hay, put it into ricks (sæti).

sæta, u, f. a kind of bondwoman; tvær eru hans enar beztu ambáttir, sæta ok deigja, N.G.L. i. 70, 234; sæta heitir sú kona, er búandi hennar er af landi farinn, Edda 108. 2. in poetry, a woman (generally), Lex. Poët.; sætan átti sjúkan mann, sér kaus dauða ef lifði hann, a ditty; heima-s., a marriageable girl staying at home. II. a midden, dung-hill; jam-mikit sem hann taddi sér með sætu hans, N.G.L. ii. 113.

sæta (i.e. sœta), t, to sweeten, MS. 23. 28.

sæti, n. a seat; sitja í því sæti, Edda 12; vísa e-m til sætis, Eg. 29; halda máttu þessu sæti, Nj. 6; leiða e-n til sætis, Fms. vii. 315, ix. 250; þat sæti (i.e. the throne) ætlaði sér hverr sona hans, i. 7; hof þat er sæti þeirra standa í, Edda; há-sæti, a high seat: eccl. a see, chair, postulligt, pávaligt s., H.E. i. 503, Dipl. v. 4; sam-s. COMPDS: sætis-pallr, m. a seat-bench, N.G.L. ii. (Hirðskrá). sætis-stóll, m. a chair of state, Stj. 550. II. hay-ricks; keyra naut ór sæti sínu, Fms. vi. 104; stór-s., Eb. 224.

sæti, f. (sæta, u, f., 656 A. 12), sweetness, 673 A. 2; sæti mín, my sweet! Fms. xi. 424: in addressing, sæti minn, Bs. ii. 133.

sæti-ligr, adj., in ú-sætiligr, q.v.

sætindi, n. pl. sweetmeats.

sæt-leikr (-leiki), m. sweetness, Stj. 60, 310, Sks. 107, Magn. 486, Fms. x. 288, Eluc. 54.

sæt-liga, adv. sweetly, Stj. 1, 70, passim.

sæt-ligr, adj. sweet, 655 v. 2.

SÆTR (i.e. sœtr), adj., compar. sætri, Hom. 4; but sætari, Bs. i. 277, l. 25; superl. sætastr: [Ulf. suts; A.S. swête; Engl. sweet; O.H.G. suozi; Germ. süss; Dan. söd; Swed. söt; Gr. GREEK] :-- sweet; sætt epli, MS. 4. 9; sætan ilm, Fms. i. 228; sætt vatn, Stat. 251: metaph., sætt mál, Fms. v. 239; svíða sætar ástir, Flóv. 41; sætar syndir verða at sárum bótum, Sól.; þótti mér slökt et sætasta ljós augna minna, Nj. 187; sætr svefn, a sweet sleep; the phrase, sofa sætan, to sleep sweetly; engan máttu þeir sætan sofa, Sól. 13; ok biðja sætan sofa, Sdm. 34 (Bugge's emend, for sælan of the MS.), cp. the Germ. schlafen sie wohl!

sætr, n. pl. mountain pastures, see setr B (p. 525).

SÆTT, f. [as to the etymology sátt or sætt is the same word as A.S. saht = peace; cp. Lat. sancio; it must not be confounded with Germ. sachte, whence Dan. sagte, a Low Germ. form answering to Engl. soft] :-- a reconciliation, an agreement; for the references see sátt: also for compds in sættar- see sátt B (p. 518, col. 1).

Sætt, f. Sidon in Palestine, Fms. vii.

sætt, n. adj. [sitja], what one can sit under, endurable; stóð hann upp ok mælti, setið er nú meðan sætt er, we have sat as long as we could bear, Eb. 280, Bs. ii. 224; víst líkar mér ílla, ok er eigi um slíkt sætt, it is not to be endured, Bjarn.

sætta, t, [sátt], to reconcile, make peace among; s. mennina, sætta þá, Nj. 149, Landn. 105, Fms. i. 36, 48, vi. 337, x. 266, passim; sætta e-n við e-n, to reconcile to another, Eg. 226. II. reflex., sættask við e-n, Fms. vi. 286; láta sem þú vildir sættask, Háv. 57; at sækja eðr sættask, either to prosecute or to come to terms, Grág. i. 226; hann hafði sætzk á vígit, Nj. 57; svá at þú sættisk á þat, Ld. 50. 2. recipr. to come to terms, agree; þeir sættusk, Fms. i. 13, 57; sættask á mál, Nj. 22; þeir höfðu sætzk í konungs dóm, á öll mál sín, Fms. x. 8; er þeir sjálfir mundu á sættask, Sturl. iii. 246.

sættir, m. a peace-maker, reconciler; engi var hann s. manna (manna sættir C), Sturl. ii. 39; er Týr ekki kallaðr s. manna, Edda 17; garðr er granna sættir, a law saying, N.G.L. i. 40.

sævar-, see sær.

söðla, að, to saddle, Nj. 20, Eg. 396; hestr söðlaðr, Ísl. ii. 333, Hkr. ii. 77. 2. the phrase, söðla því á ofan, to add one (affront) to another; hann söðlar því á ofan, at hann kvað vísu þessa til Þórðar, Bjarn. 26; s. glæp á úhapp, Sturl. iii. 116, Bs. i. 329.

söðlari, a, m. a saddler, N.G.L. ii.

SÖÐULL, m., dat. söðli, [A.S. sadol, sadel; Engl. saddle; Germ. sattel; Dan. saddel; this word cannot belong to the vernacular Teut., but is borrowed from Lat. sedile, as appears from the unchanged medial d, for sitja would require an Engl.-Icel. t, Germ. z (sötull, satzel)] :-- a saddle; the word occurs in such old poems as the Vkv. 7, Akv. 4, Og. 3; leggja söðul á hest, Eg. 719; bera söðla í haga, Nj. 33; saðul, Sks. 403; steindr söðull, a stained saddle, Ld. 272; trog-söðull, q.v.; stand-s., q.v.: in mod. usage söðull is a lady's saddle or pillion (formed like an arm-chair), hnakkr a man's saddle. COMPDS: söðul-bakaðr, part. 'saddle-backed,' hollow-backed, of a horse, when the back sinks in instead of being straight. söðul-bogi, a, m. the saddle-bow, Sks. 406. söðla-búr, n. a saddle-room, Sturl. ii. 250. söðul-fjöl, f. the saddle-board, the side board of an Icel, lady's saddle, which is made like a chair, Sturl. iii. 295, Nj. 205. söðul-gjörð, f. a saddle-girth, Lv. 92, Mag. 8. söðul-hringja, u, f. a saddle-buckle, Fas. i. 319. söðul-ker, n. a saddle-bottle, Sks. 725 B. söðul-klæði, n. a saddle-cloth, Akv. 7, Sks. 725. Söðul-kolla, u, f. the name of a mare. Söðulkollu-vísur, f. pl. the name of some verses, Grett. söðul-nefjaðr, adj. bottle-nosed. söðul-reiði, n. saddle-harness, Nj. 33, K.Á. 166, Sks. 403, Gísl. 103. söðul-reim, f. a saddle-strap, Sturl. 1. 177. söðul-treyja, u, f. a saddle-tree; í hann lagði tennr upp á söðultreyjuna, Fms. iv. 58; see trog-söðull.

söfn, m. = svefn, q.v.

SÖG, f., gen. sagar, pl. sagar, [saga; A.S. saga; Engl. saw; Dan. sav] :-- a saw, passim in mod. usage. saga-tenn, f. pl. saw-teeth. Stj. 77.