This is page 620 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 30 Mar 2019. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

620 SÖGGR -- SÖKUNAUTR.

söggr, adj. [saggi], dank, wet.

sögli, f., in sann-sögli, q.v.

SÖGN, f., pl. sagnir, [Dan. sagn; see segja and saga], a saw, tale, report; at sögn Ara prests ins fróða, Fms. i. 55; brá flestum sú sögn (news) í brún, vi. 226; nauðga e-m til sagna, to force one to confess, by tortures, Fbr. 46; pína til sagna, id., Fms. vi. 14: gramm., Skálda 174, 178, 180. II. a host, men, poët., Edda (Gl.); sagna segendum, Haustl.; skipa-sögn, a ship's crew, Fms. vi. (in a verse); skip-sögn, q.v.; sjau fylla sögn, seven make a crew, Edda. COMPDS: sagna-maðr (q.v.), m. an historian, Sturl. i. 9; inn vísi s. Josephus, Stj., Mar. sagna-skemtan, f. an entertainment of story-telling, Sturl. i. 25, Þorf. Karl. ch. 7.

sögu-, in compds, see saga.

-sögull, adj. [segja], in sann-sögull, q.v.

sög-vísi, f. tattling, Sks. 25 A.

SÖK, f., gen. sakar, dat. sök, and older saku, which occurs on Runic stones; pl. sakar, later sakir; a gen. sing. söku or saku (from saka, u, f.) remains in the compds söku-dólgr, söku-nautr: [Ulf. sakjo = GREEK; A.S. sacu; Engl. sake; Germ. sache; Dan. sag; Swed. sak.]

A. A charge, then the offence charged, guilt, crime, like Lat. crimen; göra sakar á hendr sér, to incur charges, Ld. 44; sannr at sök, guilty, Nj. 87, Grág. i. 75; sök er sönn, a true charge, 294; sakar allar skulu liggja niðri meðal okkar, Grág. i. 362; svæfa sakar, Gm. 15; semr hann dóma ok sakar leggr, Vsp. 64; ef sakar görask þær skal fé bæta, Ísl. ii. 380; bæta sakir þær allar með fé er görzk höfðu í þeim málum, Eg. 98; nú er sagt hvaðan sakar görðusk, Hkv.; veiztú hverjar sakir ek á við konung þenna? ... hann hefir drepit föður minn, Fas. ii. 532; þeim megin siglu er menn eigu síðr sakir við menn, Grág. ii. 137; gefa e-m upp sakir, to remit a charge, Ld. 44; or, gefa e-m sakir, id., Fms. x. 326; gefa e-m sök (sakar) á e-u, to make a charge against one, Landn. 145; gefa e-m e-t að sök, id., Fms. i. 37; bera sakar á e-n, to bring a charge against, Hkr. i. 168; eiga sakar við e-n, to have a charge against a person; færask undan sökum, to plead not guilty, Fms. xi. 251; verjask sök, id., Grág. i. 38; lúka sökum með sér, to settle the charges brought by one against the other, 361; líta á sakar úreiðr, Fms. i. 15; vera bundinn í sökum við e-n, to stand committed, Eg. 589, Fms. i. 61. 2. the offence charged; falla í sök, to fall into crime, Sks. 575; fyrir sakir (for wrongs committed) skyldi niðr falla þriðjungr gjalda, Fms. ix. 227; dauða verðr fyrir sökina, Sks. 575 B; fyrir-gef oss várar sakar (our trespasses), Hom. 158; fyrir hví var hann píndr, eða hvat sök görði hann? Bs. i. 9. II. a law phrase, a plaint, suit, action in court; ef hann á sök at sækja, þá er ..., Grág. i. 64; sakar-aðili, a plaintiff, Grág. passim; eiga sök í dómi, i. 74; sækjandi ok sakar verjandi, 17; á sá sök er ..., he owns the case, i.e. is the right plaintiff, 38; fara með sök, to conduct a suit, 37, Nj. 86; færa fram sök, Grág. i. 83; segja fram sök, 39, 43, Nj. 36, 87, 110, 187; sök fyrnisk, is prescribed, Grág. i. 381; í salti liggr sök ef sækendr duga, see salt; göra tvær sakar ór vígi ok fram hlaupi, ii. 35; hafa sök at sækja, or, hafa sök at verja, i. 37, 76; hafa sök á hendi e-m, 75; hluta sakir, 74, 104; lýsa sakar, 19, Nj. 110; lýsa sök á hönd e-m, 18, 19, 110; selja e-m sök á hendr e-m, at þú mættir hvárki sækja þína sök né annarra, 99; sækja svá sök sína, Grág. i. 75; hafa sök at sækja, etc.; verja sök, 298; eiga sök á e-u, to have a suit against one, of the injured person; hvat hafðir þú til gört áðr? -- þat er hann átti enga sök á, what hast thou done? -- That for which he had no ground for complaint, i.e. which did not concern him, Nj. 130; eg á sjálfr sök á því, that is my own affair; dómar fara út til saka, the courts are sitting to hear the pleadings, 295; því at eins verðr sökin (the action) við hann, ef ..., 405; bjóða sök á þingi, N.G.L. i. 20; sökin Tyrfings, the case of T., Nj. 100, 101; þriggja þinga sök, a case lasting three sessions, Grág. i. 441, ii. 233; tólf aura, sex aura, merkr, þriggja marka sök, an action for three marks, N.G.L. i. 81, 82, Grág. i. 405, ii. 113; víg-sök, a case of manslaughter; fjörbaugs-sök, skóggangs-sök, a case, action of outlawry, passim; borgit málinu ok svá sökinni, the case and the suit, Nj. 36. 2. spec., persecution; sök eða vörn, Grág. i. 17, (rare, see sókn); at sökum öllum ok svá at vörnum, 104. 3. phrases; hafa ekki at sök, to no effect; hann kvað sér þó þungt, at nokkut mundi at sök hafa, Eb. 53 new Ed.; tók Þóroddr at vanda um kvámur hans, ok hafði ekki (not eigi) at sök, 50 new Ed.; ok hafði ekki vætta at sök, Fms. viii. 18; hann eggjar lið sitt ok hafði gott at sök, Flóv. 44. III. a 'sake,' cause; eru fleiri vinda sakir, are there more causes of the winds? Rb. 440; þótti konungi sakir til þótt hann hefði eigi komit, Fms. xi. 13; hann skal segja hvat at sökum er, what is the reason, cause? Grág. i. 310; sú var sök til þess, at ..., Fms. i. 153; brýnar sakar, Al. 7; fyrir hverja sök, for the sake of what? wherefore? Fms. i. 81; af sök nökkurar óvináttu, for the sake of, because of, Hom. 20. 2. adverbial phrases; fyrir sakar (sakir) e-s, for the sake of, because of; fyrir sakir orma, Al. 1; beztr kostr fyrir sakir frænda ..., Glúm. 348; er þér þat sjálf-rátt fyrir sakir höfðing-skapar þíns, Nj. 266; fyrir tignar sakir várrar ok lands siðar, 6; fyrir styrks sakar ok megins, Eg. 107; fyrir úrækðar sakar, ... fyrir veðrs sakar, K.Þ.K.; fyrir ástar sakir, Nj. 3: leaving out 'fyrir,' whereby sakar (acc.) becomes quite a preposition; sakir harma várra, Lv. 67; sakar refsingar ok ástar sakar við hina, Sks. 666 B; sakir þess at hann var ekki skáld, Fb. i. 215; sakir (þess) at hann var gamall, Fas. iii. 260: acc., fyrir þínar sakir, Nj. 140; fyrir várar sakir, Fms. vii. 190; um sakar e-s, id.; um konu sakar, Grág. ii. 62; of óra sök, Skv. 3. 49: temp., um nökkorra nátta sakir, for a few nights, Fms. i. 213; of stundar sakir, for a while, Nj. 139, Al. 99, Fms. xi. 107; um viku sakir, a week's respite, Eg.; um hríðar sakar, a while, Mar., Al. 83; gefa mat um máls sakir, for one meal, Vm. 16; um sinn sakir, for this once, Ld. 184, 196, 310, Þórð. 36 new Ed. :-- dat. plur. sökum, placed after a genitive, in which case even indeclinable fem. nouns for the sake of euphony assume a final s; af hennar sökum, for her sake, Ver. 44; af frændsemis sökum, Grág. ii. 72; af hræsnis sökum, Hom. 23; at sinn sakum, for this once, Sks. 483 B; fyrir þeim sökum, on that account, Grág. i. 48; fyrir veðrs sökum, K.Þ.K.; fyrir aldrs sökum, for old sake, Fms. xi. 50; fyrir veilendi sökum, Grág. i. 41; fyrir fáfræðis sökum ok úgá, Bs. i. 137; fyrir mínum sökum, for my sake, Þorst. St. 54; at hann mundi eigi mega vera einn konungr fyrir Áka sökum, Fms. xi. 46; sökum snjóvar, Lv. 25; fylgir þar enn sökum þess því goðorði alþingis-helgun, Landn. 336 (Append.), and passim.

B. COMPDS: sakar-aðili, a, m. the chief party in a suit, Grág. i. 144, 355, ii. 405, Nj. 239; see aðili (p. 3, col. 2). sakar-áberi, a, m. a plaintiff, accuser, Sks. 644, Gþl. 22, saka-bætr, f. pl. = sakbætr, Fs. 34. saka-dólgr, m. = sökudólgr, Fs. 63, Fbr. 102 new Ed. sakar-eyrir, m. = sakeyrir (q.v.), Fms. vii. 300, Gþl. 159. sakar-ferli, n. pl. = sakferli, q.v.; kæra mál ok s., Stj. 164. saka-fullr, adj. guilty, Fms. viii. 326, Sks. 341. sakar-gipt, f. a 'charge-giving,' charge, Fms. vi. 163, vii. 293, K.Á. 174, Nj. 11. saka-lauss, adj. 'sackless,' guiltless, = saklauss (q.v.), Sks. 337; þat vilda ek at þú tækir sættir ok sjálfdæmi sakalaust (dropping the prosecution?), Lv. 30. saka-maðr, m. a man qualified as an attorney; vænn maðr, görr at sér ok s. mikill, a great litigant, Ld. 124: a man under charge, Lat. reus, Bs. i. 727: a guilty man, criminal, (mod.) sakar-spell, n. 'suit-spoil,' mispleading, by which a suit may be spoiled or lost, Grág. i. 40, Nj. 235. sakar-staðr, m. an offence, transgression; hann kvaðsk vilja góðu við hann skipta ok upp gefa sakar-staðinn, Finnb. 346; Áskéll görði Mýlaugi við jafn-mikinn ok tólf aura silfrs fyrir sakar-staði (where sakastaðr is almost identical with lögmáls-staðr); féllu hálfar bætr niðr fyrir sakastaði, þá er hann þótti á eiga, Nj. 166. sakar-taka, u, f. the taking up a suit. sakartöku-váttr, m. a witness in sakartaka, Nj. 234. sakartöku-vætti, n. a witness to a sakartaka, Nj. 36. sakar-vandræði, n. pl. litigation, Edda 18. sakar-vörn, f. = sakvörn (q.v.), Sks. 510, 542, 546.

sökk, n. pl. a sinking; láta skip liggja fimm nætr í sökk (in a sinking state) þá, skulu þeir upp ausa, N.G.L. i. 102. 2. [Ulf. saggqs = GREEK; Engl. sink], a hollow, a pit; sökk síðra brúna, the pits under the brows, i.e. the eye-sockets, Ad. 8; sökk-dalir Surts, the pit-dales of S., deep abysses, Ht. sökk-Mímir, the giant of the deep, Gm., (see Mímir.)

SÖKKVA, pres. sökk; pret. sökk, sökkt (sökkst), sökk; plur. sukku; subj. sykki; imperat. sökk, sökktu; part. sokkinn: [Ulf. siggqan = GREEK; A.S. sincan; Engl. sink; Germ. sinken; Dan. synke] :-- to sink; hann sökk niðr, sank down, Landn. 44, v.l.; sökk niðr hestr hans, Fms. ii. 202; sökk hón niðr með öllum farminum, Nj. 19; exin sökkr, Fær. 49.

sökkva, ð and t, a causal to the preceding, [Ulf. saggqian; Dan. sænke] :-- to make to sink, sink, with dat., Fms. vi. 286, Blas. 48; ok sökðu þar niðr kistunni, Ó.H. 226; brutu á raufar ok söktu niðr, Eg. 125, (cp. Dan. bore i sænk); bar ek á sæ út ok sökða með grjóti, 656 B. 1; sökkva í fötu (dat.), to sink a pail into the well or brook, for fetching water; gékk Gunnlaugr til lækjar ok sökti í hjálminum, Ísl. ii. 269, v.l.; Egill tók hjálminn ok sökkvir (sökkr Ed.) niðr í kjölinn, ok drakk þrjá drykki mikla, Fms. xi. 233. II. reflex. to sink oneself; nú mun hón sökvask (seycquaz Ed.), Vsp. fine; sökstú (imperat. seycstu Ed.) nú gýgjar kyn, Helr. 14; hann sökðisk í hafit, Edda (pref.) i. 226; hann skaut, kom á hvalinn, ok sökðisk, Korm. 164; svá sem vagn snýsk á himni ok sökkvisk (söksk Ed.) eigi, Magn. 470, cp. Od. v. 275.

Sökkva-bekkr, m. the 'sink-bench,' deep seat, the mythol. seat of Freyja, Gm., Edda.

sökótt, n. adj., in the phrase, eiga sökótt, to have many enemies, Lv. 36, Eb. 54, Korm. 150, Fms. vi. 112; þykki mér vera mega, at sökótt verði nú í dag, v. 258.

sök-tal, n. = saktal (q.v.), N.G.L. i. 187, Fb. i. 562.

söku-dólgr, m. an enemy lying under penalty; biskup segir öllum sökudólgum sínum, at ..., Bs. i. 771 (of a person under ban); sá maðr er Ingólfr heitir, hann er sakadólgr (sic) minn, Fs. 63; sökudólgar (the murderers) hygg ek síðla muni kallaðir frá kvölum, Sól. 24; mun þat ekki upp tekit af sökudólgum mínum, Nj. 257.

söku-nautr, m. = sökudólgr; s. várr (= Lat. reus) býðr okkr Guðmund til görðar, Ölk. 35; svá sem vér fyrir-gefum várum sökunautum, Hom. 158 (Lord's Prayer); skal hann bjóða skapdróttni hans til með váttum ok bjóða eigi sökunautum hans, N.G.L. i. 33.