This is page 625 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 30 Mar 2019. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

TALNABAND -- TASVIGR. 625

at tölum at réttar eru talðar, Grág. i. 327. 2. an account; kost á kona at beiða talna búanda sinn um fjárfar á milli þeirra, Grág. i. 336; hans tala skal standa á fé sjálfs, K.Þ.K. 146: calculation, tölur eru tvennar, Rb. 2. 3. a bead, of pearl or glass; gler-t., D.N., and in mod. usage, so called from the practice of telling beads while the Pater Noster was said; tölur með raf, iii. 260. COMPDS: talna-band, n. a row of beads, a rosary, D.N. and in mod. usage. talna-fræði, f. arithmetic, (mod.) tölu-eyrir, m. an ounce's worth on the standard of quantity (not of weight), N.G.L. i. 244. tölu-maðr, m. a teller; nú eru eigi tölu-menn til, N.G.L. i. 49, 350. tolu-mark, n. a mark in counting, Rb. 564. tölu-snjallr, adj. eloquent, Róm. 325. tölu-sveinn, m. chatterbox, a nickname, Sturl. tölu-verðr, adj. worth counting, considerable, Sturl. iii. 145.

TALA, að, [Swed. tala; Dan. tale; A.S. tale, talian; cp. telja], to talk; tölum þetta eigi lengr, Ísl. ii. 237; mun ek þetta mál tala við föður minu, talk it over with him, Lv. 22; síðan töluðu þeir leyniliga ráða-görð sína, Nj. 5; tala hljótt, 140; tala hátt ok hvellt, Fms. i. 215; Njáll talar (says), at mönnum væri mál at lýsa sökum sínum, Nj. 149; síðan töluðu þeir mart, 3; þeir bræðr töluðu, Glúmr ok Þórarinn, 22; töluðu þeir Ketill allan dag, 146. 2. to speak, make a speech; talaði konungr fyrir liðinu ok mælti svá, Ó.H. 204; talaði sitt eyrendi hvárr þeirra, Nj. 188; tala langt örendi ok snjallt, Fms. x. 163; er hann hafði talat snjallt örendi ... þóat bændr talaði snjallt, þá brásk þat þó jafnan yfir er konungr talaði, 322; þetta þarf eigi optarr at tala, to discuss; tala af hendi e-s, to speak in one's behalf, i. 21. 3. to record; ok er ekki um hans ferðir at tala fyrr enn hann kemr heim, Nj. 215: = telja, tala trú fyrir mönnum, Fms. x. 17; er þau mál vóru fram talað (i.e. töluð), Sks. 642, (rare.) II. with prepp.; tala um e-t, to talk about; hann talaði þar um mörgum fögrum orðum, Nj. 255; tala þeir um málit, ok þykkir þeim eigi einn veg báðum, 139; þeir töluðu mart um draum þenna, 280; þá skal Kári um tala. 139; leita um sættir ok varð saman talat, agreed, Bs. i. 547 :-- tala eptir við e-n, Dipl. v. 14; tala eptir víg, = mæla eptir víg, Dropl. 10 :-- tala til e-s, to talk to one, Nj. 3; of a thing, þeir bræðr töluðu til (entreated) at Kári mundi fara til Grjótár, 139; finnsk honum fátt um, ok talar ekki til þessa gripar, makes no remarks. Fas. i. 317; þeir kváðusk mikit eiga at Þráni nær sem þeir talaði til (laid claim to it), Nj. 139 :-- tala við e-n, to speak to, address, Nú talar Flósi við menn sína, 197; Njáll talaði við Höskuld, 139, 148; Hafr sat í miðri búðinni ok talaði við mann. 182; tala við e-n um e-t, Fms. x. 12; tala þeim orðum við konung, id. III. reflex., okkr hefir talask svá til, we have agreed. 2. recipr., þeir töluðusk mart við, Nj. 222; töluðusk þeir við, sagði Ölvir at ..., Eg. 62. 3. part. talað, spoken; ú-talað, unspoken; van-talað, var-talað, of-talað.

talaðr, part. spoken; vitrastr ok fegrst talaðr, Edda 15; lítt talaðr á þingum, Fms. vii. 102; snjallr í máli ok talaðr vel á þingum, ix. 534; fámáligr optast, eigi talaðr á þingum, glaðr við öl, málreitinn í kyrð ok blíðmæltr, vi. 438; fámálugr ok ekki talaðr á þingum, Orkn. 184; talaðr vel, djúpráðr, Fagrsk. 32; fá-talaðr, of few words.

talandi, f. (or m.), elocution.

tal-byrðingr, n. = taflbyrðingr, a reckoning table containing the solar, lunar, and paschal cycles, published as an appendix to the Rb.

tal-hlýðinn, adj. listening to talk, credulous, easily swayed (not in a good sense), Nj. 102,, Bjarn. 21, Eg. 254.

tali, a, m. a teller, counter, in ár-tali.

talna-, see tala.

tal-víss, adj. wise in numbers, Rb. 448.

tamning, f. [temja], a taming, breaking, Sks. 79, Al. 119.

TAMR, töm, tamt, adj.; [A.S. tam; Engl. tame; O.H.G. zam, etc.; see temja] :-- used in Icel. mostly in the sense of ready; þat varð tamast sem í æskunni hafði numit, Grett. 150; allskonar leikar er tíðir ok tamir vóru, Karl. 482; emk-at ek tamr at samna skrökvi, Ó.H. (in a verse); víg-tamr, val-tamr, Veg-tamr, gang-tamr, ready for, used to..., Lex. Poët. 2. = tamiðr, tame, of a colt; ílla tamr, Hm. 89; ú-tamr, untamed, wild. tams-vöndr, m. a taming-wand, Skm. 26.

tandr, m., gen. tandrs = tandri, Rekst., (of a sword.)

tandra, að, fengu þeir varla tandrat ljósit, Orkn. 208 (tendrat, v.l.), cp. Vísnabók, 1748, p. 49.

tand-rauðr, adj. 'fire-red, ' of gold, Hær. 6, Mag. 13, Clar.

TANDRI, a, m. [Ivar Aasen tandre, frisk som 'tandre' = fresh as fire; cp. Germ. zünden; A.S. tyndre; Engl. tinder] :-- fire, only in poetry, Edda (Gl.); a nickname, D.N. tandra-sel, a local name in western Icel.

TANGI, a, m. [A.S. tange; North. E. tang], a spit of land, a point projecting into the sea or river (but tunga when two rivers meet); á tanganum nessins, Eb. 12; er skipit kom fram fyrir tangann, Ísl. ii. 99; eyrar-tangi, see eyrr: in Icel. local names. 2. the pointed end by which the blade is driven into the handle; sverðit brast í tanganum, Valla L. 213; lagði hón klæði um tangann ok togaði, of a knife, Bs. i. 385.

tangr, n., in the phrase, hvorki tangr né tegund, not a whit.

TANN, m., see tönn.

tanna, að, [tönn], to dent, Korm. (in a verse.)

-tanna, u, f., -tanni, a, m., and -tannr, m. toothed; in compds, Grottin-tanna, sliðrug-tanni: Tanni, a pr. name, Landn.; Hildi-tannr, a nickname.

tanna-, gen. pl., in compds, see tönn.

tannari, a, m. a tusk-chisel; hann hafði í hendi kníf, ok hélt á tannara, ok renndi þar af spánu nökkora, Ó.H. 197; ein sylfskeið ok einn tannari, D.N. ii. 627.

tann-bagall, m. a crozier of walrus-tusk, Dipl. iii. 4, v. 18.

tann-belti, n. a belt of walrus-tusk (worn by a seiðkona), Þorf. Karl. 384.

tann-berr, adj. 'tooth-bare,' with prominent teeth, Ld. 272.

tann-buðkr, m. a box of walrus-tusk, Ám. 102, Pm. 17.

tann-fé, n. a 'tooth-fee' a gift to an infant when it cuts its first tooth, a custom still observed in Icel., and mentioned in Gm. 5; ek skal í dag heimta tannfé þitt at Sveini konungi, Fb. i. 481; þessi þræll hafði Hákoni verit gefinn at tannfé, Fms. i. 210; þenna grip gaf faðir minn mér at tannfé, Ld. 72; þat sem þau höfðu gefit Ásmundi syni þeirra í tannfé, D.N. ii. 364.

tann-fjöld, f. the row of teeth, Ad. 9.

tann-garðr, m. 'tooth-fence,' 'tooth-wall,' the row of teeth = Gr. GREEK, Nj. 39, Skálda 170, Dropl. 25.

tann-gnjóstr and tann-grisnir, m. 'tooth-gnasher,' the name of the goat, Edda; as a nickname, Korm.

tann-hjölt, n. pl. a hilt of walrus-tusk, of a sword, Fms. vii. 69. tann-hjaltaðr, part. walrus-tooth-hilted, Fms. vii. 69.

tann-hold, n. the tooth-flesh, gums.

tann-kröm, f. teething pains, of infants, Fél.

tann-lauss, adj. toothless, K.Þ.K. 28, Barl. 15.

tann-leysi, n. loss of teeth.

tann-pína, u, f. tooth-ache.

tann-refill, m. a 'tusk-chisel,' Þjal. 8 (cp. blóð-refill).

tann-sárr, adj. tooth-sore, from having one's teeth drawn (metaph.), Lv. 95, Fms. vii. 261, viii. 415, Stj. 544.

tann-skafl, m., see skafl.

tann-skári, a, m. = tann-refill, as a nickname: in a local phrase, tannskara-staðir, Orkn.

tann-skeptr, adj. with handle of walrus-tusk, Fas. ii. 357.

tann-skrín, n. walrus-tusk shrine, Vm. 105.

tann-spjöld, n. walrus-tusk tablet, Bs. i. 874.

tann-tafl, n. pieces of walrus-tusk, of chess, Krók. 54; t. með taflborði, D.N. ii. 255.

tann-vara, u, f. 'tusk-ware,' i.e. walrus-tusks as an article of trade, Rétt. 47, Fb. iii. 445, cp. Sks. 127.

tann-veggr, m. a(?), A.A. 270.

tann-æta, u, f. decay in the teeth.

TAPA, að, [Swed. tapa; Dan. tabe] :-- to lose, with dat.; eigi hefir þú tapat örlyndinni, Bs. i. 53; þar tapaði hón kambi sínum, Ld. 10; tapa lífi ok sæmd, Bær. 14; tapa sama sínum, MS. 4. 10. 2. to destroy, kill; tapa mínu lífi, to put one to death, Fms. viii. 240; biðr hann tapa piltinum. Fs. 145, Merl. 1. 28; tapa sveininum ok drepa hann, Mar.; tapa sér sjálfum, Barl. 123. II. reflex. to be lost, Fb. ii. 391; töpuðusk þau heit öll, came to nought, Fms. v. 113: to perish, Clem. 26. 2. part. tapaðr, lost = Lat. perditus, Barl. 133; fortapaðr, forlorn, N.T.

tapan (mod. töpun), f. loss: tjón ok t., Stj.: perdition, Fms. ii. 48, passim in mod. usage.

tapar-öx, f. [from the A.S. taper-æx], a small tapering axe or halberd of English workmanship, Lv. 6. Nj. 32, 179, Sturl. iii. 125, Fs. 68, 69.

tapit, n. [for. word], a carpet, tapestry, D.N.

tappa, að, [Engl. tap; Germ. zapfen], to tap, draw, from a cask; t. mungát, Rétt. 2. 10; t. ok drekka, Norske Saml. v. 159.

tappi, a, m. a tap, in a cask, bottle.

tappr, m. a tapster, Rétt. 13. 3; bjór-tappr.

tapsa, að, to tap; rétti lambit fót sinn ok tapsaði honum, Clem. 46. 2. in mod. usage, to read hurriedly; þú mátt ekki t.

tapsi, a, m. a nickname, Bs.

tara, u, f. [perh. a for. word], poët, war, fight, battle, Edda (Gl.)

tarfr, m. [Lat. taurus], a bull, Edda (Gl.); leiða kú undir tarf.

targa, u, f. [perh. a for. word; A.S. and Fr. targe], a target, small round shield, occurring in Kormak and Hkm. 6 (poets of the middle of the 10th century), Nj. 144; törgu-buklari or törgu-skjöldr, a target-shield, 143; himin-t., the 'heaven-target,' i.e. the sun, Þd.

tarna, interj. this, there; tarna er fallegt! tarna eru ljót læti! tarna er ljóta vorið, Jónas.

tarra, að, to stretch, spread out; breiða pell á alla borgar-veggi, ok törrudu fyrir þeim gulli ok görsimum, Fas. i. 274.

tas-, [etymol. uncertain]: in compds, tas-brenndr, part. quite burnt, duly cleansed, of silver, Norske Saml. v, 150, a GREEK. tas-vígr,