This is page 683 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 30 Mar 2019. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

683 VAXSPJALD -- VÁFALLR.

wax-light, taper, Fb. ii. 390, K.Þ.K. 52. vax-spjald, n. a wax-tablet, for writing, Lat. cera, Bs. i. 848; fá mér nú vaxspjöld mín, give me my wax-tablets! (of Sturla the historian), Sturl. iii. 307; lét Þorgils rita á vaxspjaldi ok sendi konungi, 131. vax-tollr, m. a tithe in wax, payable to a church; af þrem bæjum hálfan v., Vm. 35: = the mod. ljóstollr. vax-verð, n. the price of wax, D.N. iv. 77.

VAXA, pres. vex, pl. vöxum; pret. óx, pl. óxu, mod. uxu; subj. eyxi or yxi, which is the mod. form; imperat. vax; part. vaxinn: with the v, vóx, vóxu, vyxi: with suff. neg. vax-at-tu, wax thou not, Edda (in a verse): [Ulf. wahsian, wobs, = GREEK; A.S. weaxan; Hel. and O.H.G. wahsan; Engl. wax; Germ. wachsen; Dutch wassen; Dan. voxe; Swed. wäxa; cp. Gr. GREEK; Lat. augere; and Icel. auka, q.v.]

B. To wax, grow, of grass, plants, trees, wool, as also of men, animals; munu ósánir akrar vaxa, Vsp. 61; vegr vex hrísi ok há grasi, Hm. 120, Gm. 17; stóð um vaxinn mistil-teinn, Vsp. 36; þar sem þessi tré uxu, Al. 173; hann heyrir þat er gras vex á jörðu eða ull á sauðum, Edda 17; þar eru eyru sæmst er óxu, see eyra; þá nam at vaxa álmr ítrborinn, Hkv. 1. 9; vex viðar-teinungr einn fyrir austan Valhöll, Edda 37; í syni mínum var-at ílls þegns efni vaxit, Stor. 11; hann nam at vaxa ok vel dafna, ... upp óx þar jarl á fletjum, Rm. 8, 19, 32; lékum leik margan ok í lundi óxum, Am. 68; þá nam ek vaxa ok vel hafask, Hm. 142; þá er hann óx upp, Eg. 702; óx (vóx Ed.) Óláfr þar upp, Fms. i. 96; hann var þá vaxinn mjök, 466; syni fulltíða ... dóttur ef hón er vaxin, Gþl. 432; enn vaxni maðr, Grág. (Kb.) ch. 91; hvernig óxu ættir saman þaðan, Edda 4. II. to wax, increase; óx svá mjök ríki Sverris konungs, Fms. viii. 105; honum vóx alldr, iv. 32; hann óx dag frá degi í góðum verkum, 686 B. 4; vóx hann ok þróaðisk, Fms. x. 230; at Guðs réttr ætti jafnan at vaxa en hvergi þverra, 271; óxu auðæfi þín, Hom. 151; vex minni manns, Rb. 352; Eiríks úvinsæld vóx því meirr, Fms. i. 22; þá tók enn at vaxa kláðinn, ii. 188; veðrit óx svá at hríð mikla görði, Nj. 267; vindrinn tók at vaxa, Fms. x. 136; vaxattu nú Vimr, of the river, Edda (in a verse); sol vex, Sks. 57; á vaxanda vári, 12 new Ed.; dagar vóxu, Lil. 10; þá vox orð af orði, Fms. vii. 269; hvars hatr vex, Hm.; þeir sá at vit hans óx ok eljun, Fms. ix. 244, v.l.; vaxanda vági, a waxing wave, Hm.; vaxandi tungl, a waxing moon. 2. of fame, report; þótti Þórgeirr mjök hafa vaxit ok framit sik, Nj. 254; þykkjumk ek ekki af því vaxa þótt ek bíða heima þræla Haralds, Ld. 4; þótti hann mikit hafa vaxit af þessu verki, 150; Sigurðr konungr þótti vaxa mikit af þessi veizlu, Fms. iv. 83; lízt mér sem vant muni svá málinu at fylgja at öruggt sé at vit vaxim af, Glúm. 346; hvar viti ér þann konung er meirr hafi vaxit á einum morni, O.H.L.; mun þar vaxa sæmd þín við, Nj. 47; sem minnkaðisk vár sæmd heldr enn yxi, Fms. x. 7; vex hverr af gengi, a saying, Sighvat. 3. in the phrase, e-m vex e-t í augu; ... at minnr vaxi fyrir augum at ráða stórt, Fms. vi. 399; minnr myndi Þjóstólfi í augu vaxa, at drepa Atla, Nj. 58; at slíkir láti sér eigi allt í augu vaxa, Fms. xi. 96; lát þér þat ekki í augu vaxa, Nj. 13. III. part. vaxinn, grown, of land; hólmi reyri vaxinn, Fms. i. 71; dalr viði vaxinn, viii. 110; land skógi vaxit, Fb. i. 431; í þann tíð vas Ísland viði vaxit miðli fjalls ok fjöru, Íb. 4; þar skal engi dómr vera er engi er vaxit, Grág. (Kb.) ii. 86. 2. grown, shapen; fígura vaxin sem spjót, Ann. 560; Noregr er vaxinn með þrem oddum, Fms. x. 272; hagl svá vaxit sem frauka rigndi, Al. 169; gull-ker vaxin á þá mynd sem, Stj. 437; svá vaxinn hringr sem, Mar.; at svá vöxnu máli, Fms. vii. 141, xi. 37 (mála-vöxtr), Anecd. 70; svá er við vaxit, matters stand so, Fms. vi. 234; nú veit ek ef svá væri útanlands við vaxit, at ..., x. 244, Nj. 186; eigi er svá við vaxit, that is not the case, Fms. vi. 234, Nj. 180, v.l.; svá er til vaxit, id., Hom. (St.); maðr vel vaxinn, well-grown, handsome, Fms. vii. 102; harð-vaxinn, fagr-vaxinn, þykk-vaxinn, há-vaxinn, ítr-vaxinn.

-vaxta, see in gjaf-vaxta.

vaxtar-, gen., see vöxtr, growth.

vaxt-samr, adj. fruitful, Al. 41.

VAZTIR, f. pl., i.e. vatztir, not vastir, for vazta rhymes with baztan, Edda; in sing, vözt, Edda (Gl.) i. 574: [from vatr = vatn] :-- a fishing-bank, = mið; á þær vaztir (thus Cod. Reg., vastir Worm.) er hann var vanr at sitja, Edda i. 168; sitja á vöztum ok hafa vað fyrir borði, N.G.L. i. 65; finna hval á vöztum, 60; þenna dag var Ingjaldr róinn á vastir (late vellum), Gísl. 48; vazta (gen. pl.) undirkúla, Edda i. 350 (cp. the verse); hrein-vaztir, poët, the reindeer's abode, mountain, Skálda (in a verse).

VÁ (vó, vo), f. n., gen. vár, 655 i. 2; [A.S. wâ;; Engl. woe :-- woe, calamity, danger; þat er lítil vá, 'tis no great harm, Hkv. a. 3, Hkr. i. 114 (in a verse); þú vaktir vá mikla, thou workest mickle woe, Am. 77; vá víkinga, the woe of vikings, Fms. xi. (in a verse); in prose only used in phrases or sayings, ok sofi yðr þó eigi öll vá héraðs-mönnum, Eb. 160: e-m bregðr vá fyrir grön, a woe passes by one's beard, to suffer a shock or a sudden fright; brá þeim vá fyrir grön er þeir sá Birkibeina, Fms. viii. 350, v.l.; þá er oðrum vá fyrir dyrum er óðrum er inn komin, woe is it at one's own door when it had entered the neighbour's house, = Lat. tua res agitur..., Grett. 113 A; allit., vá ok vesöld, woe and misery, Stj. 40. Barl. 36, 61, 125; getnir til vár ok vesaldar, 655 i. 2;, see vár-kunn, vár-kynna. II. in some of the compds (see below), vá- may be a contraction of var- or van-, as in vá-ljúgr, vá-sjaldan, vá-lítill, vú-skeyttr.

vá, f. = vrá, a cabin, nook, Hm. 25, Skv. 3. 29, Eb. 73 new Ed.

vá, ð, to blame; with gen., ókynnis þess vár (pres.) þik engi maðr, at þú gangir snemma at sofa, Hm. (a GREEK unless Ls. 52 be a parallel passage).

vá-beiða, u, f., found in but two instances, and possibly only a corruption of vádáði, [cp. A.S. weâ-dæð], an evil-boding monster; görit svá vel, skerit vábeiðu þessa (v.l. troll þetta), Eb. 116 new Ed., where it is spelt with y, but wrongly, as is seen from the parallel passage in a vellum of Eg. (in a verse), where the word also occurs.

vá-brestr, m. a 'woe-crash,' a sudden crash or sound in the earth or in the air, thought to bode strange and evil tidings, Fbr. 147; cp. Glúm, ch. 21, Ann. 1238.

vá-böl, n. an affliction; í sóttum eðr öðrum vábölum, 655 xi. 1; af ymsum vábölum sem verða kann, dýrbiti eðr öðru, Ó.T. 26.

VÁÐ, vóð, voð, f.; [A.S. wæd; remains in Engl. widow's weeds] :-- a piece of stuff, cloth, as it leaves the loom; sat þar kona sveigði rokk, breiddi faðm bjó til váðar, Rm. 16; segl hvítt sem snjór af Háleyskum váðum, Fagrsk. ch. 102; ef segl er eigi fengit, skal gjalda sex aura ... en ef einnar váðar missir (i.e. one breadth of the sail is missing, if it be short by one váð), þá er maðr sekr sex aurum, N.G.L. i. 199; cp. hafnar-váð, a common cloth; álna hafnar-váðar, Vm. 103; þetta á kirkja í lausa gózi, kýr sex ok sex hundruð í hafnar-váðum, Pm. 57; þrjá-tigi hundruð vöru ok hafnar-váða, Dipl. ii. 6, iii. 8; gefa úmaganum tólf álnir hafnar váðar á hverjum misserum til klæða sér, Vm. 117, D.N. ii. 225, iii. 451, Munk. 66; also called hafnar vaðmál, D.N. i. 134, Grág.; vöru-váð and sölu-váð, a common cloth in trade, see vara, sala. II. metaph. a fishing-net is called váð; veiða, draga váð at hváru landi, Grág. ii. 349 (Jb. 305); as also in mod. usage; this may be the 'wad' in the Scottish ballad cited s.v. aflausn; in the Icel. reference, Fbr. 154, 'vað' may be = váð: in poets also of the sail, greiða náir glygg váð ... hríð féll í bug váða ... váð blés, Lex. Poët.; cp. váð-hæfr. III. a 'weed,' cloth, cut and sewn; váðir mínar gaf ek tveimr trémönnum, Hm. 48; kven-váðir, a woman's weeds, Þkv.; matar ok váða er manni þörf, Hm. 3: allit., vápn eða váðir, Grág. ii. 8; vápnum ok váðum skolu vinir gleðjask, Hm. 40: poët., Högna váð, Héðins váð, váðir Váfaðar, the weed of H., etc., i.e. armour, the coat of mail, Lex. Poët.; her-váðir, id.; heiðingja váðir, 'wolf's weed,' i.e. wolf's hair, Akv. 8; hvíta-váðir, see hvítr.

B. COMPDS: váð-áss, m. a pole to hang clothes on, Hrafn. 20. váð-beðr, m. a case of cloth; skinnbeðir, hægindi váðbeðr, Dipl. iii. 4. váð-feldr, part. soft, of raiment. váða-gangr, m. the casting a net, D.N. iii. 1108. váð-hæfr, adj. fit for sail; váðhæft-veðr, a favourable wind; hvessti svá at varla var váðhæft á konungs skipi, Fms. ix. 387. váð-ker, n. a tub in which clothes are stamped or trodden, Fas. ii. 34. váð-mál, see vaðmál. váð-meiðr, m. = váðáss, Glúm. 390, Rd. 296. váðar-varp, n. the casting a net, D.N. v. 971. váð-verk, n. cloth-making, Eb. 258. váð-virkja, t, to wind up, end, finish, metaph. from the loom, Krók. 63.

VÁÐI, a, m. (vóði, voði), [prop. derivative from vá; Dan. vaade] :-- a danger, peril, of extreme sudden danger; stýra til váða, Ó.H. 136, Fms. vii. 145; mér þykkir við váða búit, ef vér verðum rangsáttir, Ó.H. 92; heldr við váða, 168, Fms. ii. 116; þat var við váða sjálvan, vii. 64. 2. a dangerous object; vápn eðr annarr váði, Grág. ii. 117, Sks. 299; orms váði, poët. 'snake-bale,' i.e. the winter, Edda (Ht.); vitnis váði, the Wolf's foe, i.e. Odin, (in a verse); lindar váði, 'lime-scathe,' i.e. fire, Fm. 43. COMPDS: váða-blót, n. a pernicious sacrifice, 645. 75. váða-eldr, m. an accidental fire, Gþl. 377, Jb. 255. váða-hark, n. a terrible noise, Bárð. 175, váða-kuldi, a, m. perilous cold, of mortification from cold, Bs. i. 444. váða-laust, adj. n. without danger, H.E. i. 242. váða-ligr, adj. scatheful, perilous, Stj. 77, 212. váða-samligr, adj. perilous, pernicious, Fms. ii. 240. váð-veifliga = váveifliga, Bjarn. 48. váða-verk, n. a law term, an accidental deed, of an unintentional harm inflicted, Ölk. 36; engi skolu váðaverk vera, Grág. ii. 64; a chapter on váðaverk, N.G.L. ii. 59. váð-vænligr, adj. perilous, Fms. x. 274, Sks. 47. váð-vænn, adj. fraught with peril, Fms. ix. 263, v.l.; var váðvænt at upp mundi reka, Bs. i. 320; strauma váð-væna, dangerous currents, Orkn. 406.

VÁFA, váfi, váfði; ófir = váfir, Pd. 3; (later vófa, mod. vofa) :-- to swing, vibrate to and fro; belgr váfir, Hm. 135; ef ek sé á tré uppi váfa virgil-ná, 158; ván mín váfir, my hope wavers, Fms. vii. 115 (in a verse); sá váfði milli himins ok jarðar, Post.: still used in the phrase, e-t vofir yfir, is imminent, of danger; cp. þó man ek yðr þat er yfir ófir, þegjum nú, segja, then I will tell thee what is impending, though now I am silent, Pd. 3.

váfa, u, f. a ghost, spectre, shade, Grett. 112 A; very freq. in mod. usage, but sounded vofa, Ísl. Þjóðs.

vá-fallr, adj. making a dangerous fall, tottering. Eg. (in a verse).