This is page 692 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 30 Mar 2019. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

692 VEKKA -- VELJA.

rís þú upp, 623. 14. 2. vekja upp, þeir vöktu þá upp konung, Eg. 282; hann vakði upp alla heima-menn sína, Nj. 35: metaph., hann vakti upp tvá boða mikla, Fms. x. 324 (of a wizard): to raise a ghost, vekja troll upp, N.G.L. i. 19 (see troll); v. upp draug, Ísl. Þjóðs. (uppvakningr). II. metaph. to stir, rouse; gör þú eigi þat, son minn, at þú vekir þá er þeir hafa áðr frá horfit, Nj. 115; ek vakða opt reiði þina, 623. 27; ilmr þinn vakði fýsn mína, 28; þá tók ek at vekja kláða á fæti honum, Fms. x. 331. 2. to cause, begin; vekja víg, N.G.L. ii. 54; sigr-vænlig heill, er konungr hefir svá röskliga vakit víg fyrstr manna, Al. 37; hverr mun þá víg vekja nema þú ok þínir menn, Stj. 597; hann samnaði her miklum ok vakði styrjöld, 623. 25; eigi vil ek vekja láta ór mínum flokki orða-lag né áhlaup, Sturl. i. 157 C. 3. to start a question, hint at a thing, of a request; Egill vakði þat mál (started it) við Þórólf, Eg. 194; hann vekr þetta mál við konung, Fms. vi. 54; ok vökðu bónorðit, Nj. 17; v. til um e-t, Hárekr vekr til mjök opt við konunginn um stafnbúann, Fbr. 119; Sigtryggr konungr vakði þá til um eyrendi sitt við Sigurð jarl, Nj. 271; vekja þeir þá til við Gizur um bónorðit, id.; þá vakði Njáll til um bónorðit, 40; hann vakti til ok spurði, Fms. vii. 106; vekr Hákon jarl (til) við Eirik konung, at hann fái honum ..., x. 220.

B. [Perhaps a different word, akin to vekka, vekvi, q.v.; cp. also vök = a hole in the ice; the pres. vækkir, N.G.L. i. 352, favours this derivation] :-- to make to flow; vekja sér blóð, to make one's blood flow, open a vein, let blood; þeir vöktu sér blóð í lófum, Fas. ii. 445; Eystein setti dreyrrauðan svá at honum mátti nær einum fingri dreyra vekja, Fms. vii. 145; nú vekja þeir sér blóð ok láta renna saman dreyra sinn, Gísl. 11; (vökva þeir sér blóð, 93, l.c.); en ef blóð vekkir með öfund í kirkju-garði, þá skal sá láta vigja kirkjugarð með sínu fé er blóð vakti, N.G.L. i. 387, 388; ef menn berjask í kirkjugarði ... sá er blóð vekkir (vækkir), ... sá skal víging kaupa er blóð vakti, 352.

vekka, u, f. = vökvi, a fluid, moisture, Hom. 68; kviðr tekr við vekku sem sær við vötnum, Eluc. 61.

veklingr, m. a weakling, in a dubious passage, vinr Veðorms veklinga tøs, a friend of W., the helper of the weak, Ad.

vekra, ð, [vakr], to freshen up, rouse; þetta er nú vekrir hug margra góðra manna, O.H.L. 86; vekra sporið, to quicken the pace.

vekrð, f. an ambling pace, from vakr, q.v., of a horse.

vekt, f. [for. word, as shewn by the kt; vætt, q.v., is the genuine Norse form; Germ. ge-wicht; Dan. vægt], weight, N.G.L. ii. 482.

vekta, t, to weigh against; svo mikit sem vektir e-u, D.N. v. 342.

vekvi = vökvi, q.v.

VEL, adv. (compar. betr, superl. bezt, see betr, p. 6l), in some, esp. Norse, vellums spelt val, Stj.; val stilltr, Bs. i. 90; lifa val, 91; jamval, 92; lærðr val, 94, etc.; val búin, Fms. ii. 187: [Ulf. waila = GREEK; A.S. wel, etc.] :-- well; eygðr vel, Nj. 39; hærðr vel, id.; stilltr vel, 30; vel stilltr, vel auðigr, hár vel litt, vel vígr, 38; hringr góðr ok vel görr, 225; vel smíðaðr, Orkn. 310; vel í vexti, well-grown, well-shapen, Eg. 305; hár mikit ok fór vel, Nj.; vel at sér, fine, Korm. 142 (see 'at,' C. IV. 5, p. 27, col. 2); vel borinn, well-born, of good family, Fms. xi. 80; harðla vel, well indeed, Finnb. 270; vera vel til e-s, to be kind to, Nj. 73; verða vel ásáttir, Grág. (Kb.) i. 83; þakka e-t vel, to give good thanks, thank very much, Ísl. ii. 231; heilsaði hann honum vel, to greet well, Eg. 408; þótt hans væri eigi vel leitað, Fms. v. 252; líka vel, to like well, Eg. 7; hversu vel mér sýnisk þeirra athæfi, how well I like it, Fms. x. 296; mér gefr vel at skilja, I understand quite well, i. 141; taka vel við e-m, to receive well, xi. 11; gör svá vel, 'do so well,' please to do; görðu svá vel, at þú halt sætt þessa, Nj. 111; görit nú svá vel, þiggit mitt heilræði, Fms. vii. 157; görit svá vel, látið oss eigi ..., Al. 106, 120; þá er vel, ef ..., it is well done, if ..., N.G.L. i. 18. II. intensive; vel flestir, the most part, Bs. i. 685; vita vel mart, very many things, Hom. 53: with a notion of overdone, vel mikill, Eg.; vel full-mikill, rather great, Hým. 16; hundrað manna eða vel svá, a hundred, or full that, Eg. 319; í mánaði eru vikur vel svá fjórar, Rb. 6; vel tuttugu menn, twenty and upwards, Ld. 320; vel tvau hundruð skipa, vel þrjú hundruð, Fms. vii. 151, ix. 313; vel tuttugu vættir, Dipl. v. 18. 2. rather; handöx vel mikil, rather big, Eg. 769; hafr einn vel góðr, Hkr. i. 192; vel vegnar fimm merkr, largely measured, Fms. vii. 146. III. as interjection, já, já, vel, vel! Bs. i. 421; vel ek! well I! Vkv. 27.

VÉL and véli, n. [Gr. GREEK; Lat. ad-&u-long;l-ari, Bugge], the tail of a bird; kom sverðit á vélit, Fas. i. 488, freq. in mod. usage.

VÉL and væl, f., both forms are used in vellums, but are difficult to distinguish, e and ? UNCERTAIN (e, æ) being often written alike; él vélum rhyme in a verse of Hallfred :-- an artifice, craft, device; við vélar, with artifice, contrivance, Hým. 21; með list eðr vél, Sks. 82; með list ok væl, Edda i. 110; hann hafði vælar til allra hluta, 104; görva vélar til e-s, Hým. 6; hann vissi sér engrar vælar ván, Fms. ii. 202, v.l.; gefa svá sigr sem Óðinn gaf með vjælum (sic) en engu valdi, 154: hverja væl sem Þórir görir honum, i. 189; þeir skyldu freista nokkvorra væla, Edda i. 220. 2. an engine, machine; göra vél, Vkv. 20; væl til at taka fiska með, an engine to catch fish, i.e. a net, Edda i. 182; þeirri vél er menn kalla veðr. the engine that is called a battering-ram, Sks. 89 new Ed.; til þessar vélar, 88; víg-vél. II. a wile, device, trick; draga vél at e-m, Skv. 1. 33, Nj. 17; beita e-n vélum, 40; allar þær velar, UNCERTAIN Og. 18; Kristr görir eigi vél, ok eigi verðr hann véltr er á hann trúir, Blas. 46; hefir hann á hverjum manni vélar lengi haft, Lv. 44; ef maðr feldr sér til vélar við konu eða ferr í kvenklæði, ok varðar þat fjörbaugs-garð, Grág. i. 338. 2. plur. frauds, tricks; fullr lygi ok væla, 656 C. 14; skaltú neita Djöfli ok öllum hans verkum ok vælum, Fms. i. 300; Djöfulsins vælum, Post. (Uuger) 92. COMPDS: véla-boð, n. a fraudulent offer, cheating, N.G.L. i. 95. véla-kaup, n. a fraudulent bargain, job, Gþl. 254. véla-lauss, adj. guileless, Nj. 24. véla-sókn, f. a fraudulent prosecution, Gþl. 489. véla-verk, n. a bad trick, N.G.L. i. 94.

véla and væla, t, to defraud, trick; íllt er vin véla, Am. 90; véla hann í nökkvi, Grág. ii. 22; ok vill hann svá véla hinn, ... ok á sá sök er hann vildi véla, i. 362; nú eru vit vælt, Eg. 605; ef goð yður mætti eigi vélt verða, Blas. 46; eigi verðr hann véltr, id.; segir þik vældan af villu þeirri, es þú göfgar Christum, Clem. 147; konur véltar með brögðum ok legorðum, Sks. 77 new Ed.; væla frá honum sverðit, to get the sword from him (by cheating), Fms. v. 111. II. væla um e-t, to deal, manage (cp. tæla); sá hlutr er um at væla, Lv. 15; víg Þorkels ok um hvat væla var, Gísl. 57; er þat grunr at þér eigit þar um konungborinn mann at væla sem Norðbrikt er, Fms. vi. 144; dýr grimm eða torveldlig um at véla, Sks. 20 new Ed.; hefða ek einn saman vélt um mitt ráð, 507 B; eða þurfir þú um þín vanda-mál at væla, Bær. 81; ok vældu þar um margir, 14; skal sá bóndi sem þar býr á næstum eignum væla um lík, K.Á. 66; fékk hón ráð til at véla um hann, Bær. 14; þótt ek véla um mína kosti, Eg. 66, Fms. viii. 339 (v.l.), 440; at hvárir vældi um sína kosti, 339; væla heima um sína kosti, Sks. 266. III. recipr., skyldi þeir vælask um báðir samt, have to deal with one another, Sturl. ii. 143. 2. part., vælandi goðanna (of Loki), Edda i. 268.

vélan or vælan, f. a wailing, Fb. ii. 408.

vel-borinn, part. well-born, noble, Am. 21, H.E. ii. 74.

vel-burðigr, adj. = velborinn, Mar.

VELDI, n. [ = vald, q.v.; Dan. vælde], power; veldi er þat en eigi fé, K.Þ.K. 142; með miklu veldi, Fms. x. 11; hafa veldi yfir e-u, Blas. 48; veldi ríkis míns, 623. 59; gefit mér at móti veldi svá mikit, 656 C. 12; veldi stafs, value, Skákla. 2. an empire; tekið alla konunga af nafni ok veldi, Eg. 268; Grikkja konungs veldi, A.A. 286; biskups-veldi, í annars konungs veldi, Grág. i. 180; Dana-veldi = Denmark; Noregs-veldi = Norway; Skota-veldi = Scotland, Orkn. (in a verse); Svía-veldi = Sweden. COMPDS: veldis-engill, m. an archangel, Hom. 133, Greg. 35. veldis-hringr, m. the ring or halo round the head of a saint, Mar., Fms. v. 340. veldis-sproti, a, m. a sceptre. veldis-stóll = veldissæti. veldis-sæti, n. a throne, Stj. veldis-vöndr, m. a sceptre, Stj. 395.

vel-farandi, part., drekka velfaranda, to drink a farewell cup, Fms. iii. 191.

vel-ferð, f. well-doing, Fb. i. 434: v. til lífs ok sálu, Bs. i. 790.

vel-ferðugr, adj. well-behaving, righteous, Stj. 141, Bs. i. 264.

vél-fimi, f. = vélfinni, Fas. iii. 90.

vél-finni, f. an artifice, Stj. 177, 178, Fms. xi. 74 (Ed. vélfimni).

vel-för, f., in velfarar-minni = velfarandi, Eg. 213. velfara-öl, n. a parting banquet, D.N. iii. 954.

velgja, u, f. lukewarmness. 2. medic, nausea; það er, velgja í mér.

velgja, ð, [válgr], to warm; velgja mjolk, to warm milk; ætla ek at hann (the porridge) sé full-velgdr, Fas. iii. 389; v. upp, to warm up.

vel-görð, f. a well-doing, benefit.

vel-görningr, m. = velgörð, Nj. 123, Fær. 63, Stj. 151.

véli, n. = vél, a bird's tail, see vél. véli-fjöðr, f. a tail-feather, Fms. viii. 10.

vélindi, n., mod. vælindi, the gullet, Skálda 169, and in mod. usage. vélendis-gangr, m. belching, a disease, Sturl. i. 20.

vélindi, n. pl. [vél], tricks, Fas. iii. 391.

vélinn, adj. wily, 656 B. 2: vælinn, adj. id., Anecd. 88.

VELJA, pres. vel; pret. valði, valdi; subj. velði; part. valiðr, valdr, valinn; [Ulf. waljan = GREEK; O.H.G. weljan; Germ. wählen; Dan. vælge; Swed. välja; Old Engl. wale; cp. val-] :-- to choose, elect, pick out; at ér velit þat er yðr gegnir, 623. 30; ok er gott um at velja, Nj. 3; velja um tvá kosti, Gísl. 16; konungr valði mjök menn með sér í hirð at afli ok hreysti, Fms. i. 43; þeir feðgar völðu mjök menn at afli til fylgðar við sik, Eg. 84; þeir bræðr völðu sér lið, 119; þeir höfðu valið lið, picked troops, Nj. 24; valiðs meistara, Post. (Unger) 108; velja við til, Grág. ii. 356; ef eigi er rjóðrum högginn skógrinn ok er valiðr, 294; valiðr til e-s, Fs. 71; rita tal allra valdra manna, Hom. 36. 2. to pick out, Lat. promere; kuml konunga ór kerum valði, Gh. 7; hverr vildi mér hnossir v., Gkv. 2. 20; valði Sigríðr vinum sínum gjafar, S. made gifts to her friends, Ó.H. 124; velr hón honum mörg hæðilig orð, Ld. 48; v. mönnum neisulig orð, Ísl. ii. 384; v. e-m hörð orð, Fb. ii. 376. II. reflex., þeir sjau völðusk til, ok gengu, came forward, picked themselves out, Fms.