This is page 701 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 30 Mar 2019. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

VETRARFAR -- VIÐ. 701

D.N. vi. 143, Icel. Almanack. vetrar-far, n. the course of winter; sagði hón (the Sibyl) mönnum forlög sín ok vetrar-far ok aðra hluti, Fas. ii. 506; blótuðu þeir þá til friðar ok vetrarfars góðs, Fms. iv. 235. vetrar-höll, f. the winter hall, D.N. ii. 409. vetrar-langt, n. adj. the winter long, Fms. vii. 25. vetrar-megn, n. the depth of winter;þá var vetrarmegn ok treystisk hann eigi á haf at halda, Eb. 6. vetrar-messa, u, f. 'winter-mass' = Oct. 14, D.N. vetrar-myki, f. winter-muck, manure, Gþl. 342. vetrar-nauð, f. 'winter-need,' a severe winter, Ísl. ii. 155, Lv. 206. vetrar-nótt, f. a winter's night; þar skaltú sofa í ina fyrstu v., Fms. xi. 4. vetrar-ríki, n. = vetrarnauð, a severe winter, Eb. 290, Fbr. 41, v.l. vetrar-rúgr, m. winter rye, Gþl. 343. vetra-stefna, u, f. a winter term; nú vill hann til vetrar-stefnu jörð selja, fimmtán vetr, N.G.L. i. 92. vetra-tal, n. a number of winters, Rb. 508: years, fyrr rosknir at afli en vetra tali, Fms. i. 30, x. 230, 419. vetrar-tíð, f. winter-tide, Bb. 3. 34. vetrar-tími, a, m. winter-time, Stj. 69, 97, Bs. i. 324. vetrar-tungl, n. the winter moon, the moon when winter sets in, Icel. Almanack (Nov. 1, 1872).

B. REAL COMPDS: vetr-beit, f. 'winter-bite,' winter pasture, Vm. 18. vetr-björg, f. winter-provender, Sturl. i. 173 C. vetr-gamall, adj. a winter old, i.e. a year old, Fms. i. 185, Grág. i. 236, Ld. 108: of sheep, Grág. i. 503. vetr-gata, u, f. a winter-road, Eg. 742 A. vetr-gemlingr, m. a 'winter-gimmel,' sheep a winter old, Grág. ii. 247. vetr-gestr, m. a winter-guest, Eg. 167, Ísl, ii. 391. vetr-grið, n. a winter-stay; hafa eitt v. báðir, Eg. 252; bjóða e-m v., id. vetr-hagi, a, m. a winter-pasture, Grág. ii. 325, Jb. 298. vetr-hluti, a, m. the winter part, Vm. 52. vetr-hringr, m. = vetrarbraut, the 'winter-ring' the milky-way, Pr. 478. vetr-hús, n. pl. winter-houses; at vetrhúsum eðr í seli, Ld. 138, Fs. 105: opp. to setr, Gþl. 438. vetr-liði, a, m. one wbo has past a winter, esp. a 'winter-old' bear, Edda i. 590, Grett.: also freq. as a pr. name, Landn. (mod. Norse Vetle); cp. Sumar-liði. vetr-ligr, adj. wintry, Sks. 39, Róm. 259. vetr-lægr, adj. lying up in harbour for the winter (Fr.) vetr-messa, u, f. the 14th of Oct. = vetrarmessa, Pm. 90. vetr-nætr, f. pl. the winter nights, the three days which begin the winter season, (in Icel. Almanack, 1872, the 24th till the 26th of October are the 'vetrnætr'): gener. the season when winter begins, fyrir vetrnætr, eptir vetrnætr, at vetrnöttum, etc., Grág. ii. 216, 220; for the feasts and sacrifices at that time (called vetrnátta blót), see Fms. i. 35, ii. 34, Gísl. 18, Eb. ch. 37; vetrnátta-helgr, the first Sunday in the winter-season, Sturl. iii. 167; vetrnátta skeið, the season when winter sets in; um vetrnátta skeið, Ld. 186, Gísl. 96. Fms. iii. 24, xi. 108 (cp. sumar-nætr). vetr-rúgr, m. winter-rye, Gþl. 343 A. vetr-seta, u, f. winter-quarters, Landn. 228, 310, Fms. ii. 29, Orkn. 112. vetr-seti, a, m. a 'winter-sitter' guest, D.N. i. 122. vetr-taka, u, f., in vetrtöku-maðr = vetrgestr, Grett. 100: vetrtaks-maðr, id., Rd. 286, Fbr. 89. vetr-vist, f. a winter-abode, winter quarters, Eg. 470, Landn. 218 (v.l.), Grág. i. 156, 158, Ó.H. 42.

vetra, að, to become winter; líðr fram haustinu, tekr at vetra, the winter began to set in, it became wintry, Fms. viii. 435 (v.l.), Finnb. 310; rak á hríðir ek vetraði, Orkn. 190.

vetrungr, m. an animal one winter old, yearling, esp. a calf, Edda i. 486; vetrungs eldi, Ám. 110.

vett, vettna, = see vættr.

vett-fangr or vett-vangr, see vættvangr.

vettir, m. [vöttr], a nickname, Fms. ix. 56.

vettki, see vætr, vættki.

vett-rim, see vættrim, Korm. 88.

vettugi, see vættugi.

vett-vangr, see vættvangr.

vetving = vættvangr(?); ok var herranum at komit at hann möndi tekinn verða, ok dvalði hann dauða í vetvingum, he was on the point of being taken, but escaped death for the present, Mart. 123.

vexa, t, I. [vax], to wax, to smear with wax; vexa vel blæju, Am. 101; vexa kyrtil sinn, Fms. xi. 420; vextr dúkr. II. [vaxa], to wax, grow; impers., en brim vexti, Fms. vi. (in a verse).

veykr, adj. weak, and veykja, u, f. to weaken; see veikr, veikja.

VIÐ, f., gen. sing. viðjar, pl. viðjar, [Dan. vidje; Engl. withy; akin is víðir, q.v.] :-- a withy or with; síðan var viðin (a withy halter) dregin á hals honum, Fms. vii. 13 (see v.l.); þarmarnir urðu at viðu (sic) sterkri, Fas. iii. 34; ef röng eða viðjar slitna, Jb. 398; var enginn saumr í, en viðjar fyrir kné, of a boat, Fms. vii. 216; höggva tré til viðja, K.Þ.K. 88; viðjar af gulli ok silfri, on a dog, Hkr. i. 136, Fas. iii. 45; tún-svín þat er hringr, knappr eða við sé í rana, Grág. ii. 232; stjórn-við, the 'rudder-withy,' the strap in which the paddle-like rudder moved, like the GREEK in Act. Apost. xxvii. 40.

VIÐ, pron. pers. dual (= vit), we two (see ek C); this spelling, which is also that of the oldest vellums, answers to the mod. pronunciation, passim: in mod. usage it has quite taken the place of the old plur. vér.

VIÐ, prep., also used ellipt. without its case, or simply as an adverb; við is a curtailed form of viðr, which latter form remains in a few compds, even in mod. usage, thus, viðr-eign, viðr-kenna, viðr-nefni, viðr-lífi, viðr-væri; when found singly, við is the common form in Icel.; but as in MSS. it is commonly abbreviated, v. UNCERTAIN the two forms are hardly distinguishable; við, however, is received as the usual form, viðr being more freq. in Norse vellums, and in some later Icel. vellums imitating the Norse spelling: [Goth. wiþra = GREEK; A.S. wider; cp. Scot. wither-shins; O.H.G. widar; Germ. wieder; but Engl. with; Dan. ved; Swed. wäd] :-- against, towards, etc.

WITH DAT.

A. Against, denoting a leaning or resting on, striking against, or the like; hann hjó hann upp við garðinum, smote him standing against the wall, Nj. 120; stinga höndum við berginu, Symb. 59; ganga við brekkunni, up-hill, against the hill, cp. Lat. adversus montem, Valla L. 212; skjóta við honum skildinum, Fms. i. 44; ljósta skildi við kesjunni, Eg. 378; hann spyrndi við svá fast ... spyrna við grunni, Edda 36; kasta sér niðr við vellinum, Nj. 58; leggja e-n við velli, Boll. 344; slá honum niðr við steininum, dashed his head against the stone, Finnb. 292; hann drap hann við borðinu, Korm. 236; hjó af honum höfuð við stokkinum, Fas. ii. 285; ok lagði (þá) við stokki, Am. 73; hús liggja við velli, lie down in ruins, Fms. iii. 144; er hinn efri kjöptr við himni enn hinn neðri við jörðu, the upper jaw touching the heaven, the lower the earth, Edda 41; skera af sér strenginn við öxinni, rubbing it against the axe, Nj. 136; vóru segl hans at sjá við hafi, the sails were seen out at sea, far in the offing, Fas. ii. 403. II. against, towards, of direction; gapa við tunglinu, Fas. iii. 622; horfa við e-m, to look towards, face, Eg. 293; horfa baki við e-m, Hkr. iii. 384; líta við e-m, Nj. 132, Fms. i. 125, vii. 314; horfa vid landi, A.A. 24; snúa baki við e-m, Fas. i. 296; snúask við e-m, Hkr. ii. 120. III. along with, with, denoting company; hann hafði við sér harpara einn, Str. 57; hann hafði marga smiðu við sér, Fms. ix. 377; fór Margaðr ok Guthormr við honum, Hkr. iii. 113; at Ástríðr mundi vera við feðr sínum, i. 188; er hér ok Sigurðr við jarli, Fms. ix. 327; hann var þar upp fæddr við henni, x. 421; bjóðum vér þér við Hákoni þangat, ix. 252; ferr heim við sínum mönnum, Rd. 312; fór hann við liði sínu, Hkr. iii. 44; við hundrað skipum, Fas. i. 461; gengr síðan í sæti sín við oðrum mönnum, Fms. x. 17; bað biskup ríða við sér (= með sér), 6. 2. with, of an instrument; jarl hljóp upp við sverði, Fms. ix. 340; sjau menn við vápnum, viii. 14; gengu tveir menn við merkjum, x. 15: the phrase, eiga, ala, geta barn við kouu, Grág., Fms. i. 113, iii. 110, Ld. 102, Eg. 31; merrin fékk við þeim hesti, Landn. 195. 3. spec. usages; við góðum vinskap, Boll. 362; halda vináttu við föstum trúnaði, Fms. ix. 375; at þær sagnir muni vera við sannindum, true, viii. 6; at berjask við honum eðr við honum lífit láta, ix. 332; fara við herskildi ... eyða land við eldi, x. 134; ausa e-t við moldu, Hkr. i. 220; skipuðu mörgum hlutum við (with, among) sínum mönnum, Fms. x. 91; gengu síðan í sæti sín við öðrum mönnum, among other men, 17; skreiðask fram við (= með) landinu, viii. 437. 4. = ok, with, together with; Þórr við Grimni = Th. and G., Hallfred; höfuð við hjarta, head and heart, Kormak.

B. METAPH. USAGES: I. denoting barter, exchange, against, for (like Gr. GREEK); gefa gull við grjóti, Fas. iii. 45; selja við verði, Fms. i. 80; seldu mik við hleifi, Hm.; við litlu verði, Eg. 100; við fémútu, Nj. 215; meta e-t við silfri, Fms. x. 5; gefa margra manna líf við yðvarri þrályndi, iv. 194. 2. denoting remedy, against; beiti við bit-sóttum en við bölvi rúnar, Hm. 140; hjálpa e-m við e-u, to help against, passim. II. against, denoting contest, warding off, withstanding; hafa afla við e-m, Lv. 43; hafa liðs-afla, liðs-kost við e-m, Ld. 372, Hkr. i. 272: ellipt., hafa (viz. afi) við e-m, to be one's match, Lv. 109; þótti sem engi mundi hafa við þeim í vígi, Nj. 89; eg hefi ekki við þér, I cannot lift with (i.e. am no match for) thee; ábyrgjask e-t við e-u, Grág. ii. 216, 364; forða e-m við háska, Edda i. 116; halda þá við ágangi Hákonar, Fms. i. 224; varðveita e-n við e-u, Grág.; ekki hélzk við þeim, Eg. 125; rísa við e-m, Sturl. ii. 119; vera búinn, van-búinn við e-m, Ld. 324; sat hann þar við áhlaupum Dana, Fms. i. 28; vinna við sköpum, Fas. i. 199; sporna við e-u, göra við e-u, see göra, sporna; ef þat nemr við förinni, Ld. 70 (see nema A.I. 7, 8); mæla við e-u, Hkr. ii. 198; tölðu allir við förinni, Greg. 28; setja hug sinn við e-u, Fms. x. 232; kveða nei við e-u, Sturl. i. 27; drepa hendi við e-u, Hkr. ii. 164; reiðask við e-u, Nj. 182; e-m ríss hugr við e-u, Fas. i. 30; mér býðr við e-u, to loathe; sjá við e-u, to shun; varna við e-u, to beware of; vera hætt við e-u, in danger of, Ísl. ii. 262; ú-hætt við e-u, safe, Landn. 319. III. with verbs;liggja við e-u, to lie on the verge of; honum lá við falli, Fas. iii. 261; búið við skipbroti, Ísl. ii. 245; honum var við andhlaupi, Eg. 553; sjá, horfa, líta ... við e-u, to look towards; taka við e-u, to receive; búask við e-u, to prepare for, expect, Ld. 106; verða vel, ílla, við e-u, to behave well, ill, on some occasion; komask við veðri, see veðr. IV. ellipt. usages; þeir snerusk þá við, turned round, facing, Nj. 245; hón drap við hendi, Lv. 38; hann laust við atgeirinum, Nj. 84.; hann stakk við forkinum, Eg. 220; hann stakk við fótum, stopped, Finnb. 300; hrífa við, to catch hold, Bs. i. 197, 423, Gísl. 125; búask við, to make oneself ready; göra við, to resist; rísa við, to withstand, Fs.; at ek bjóða við tvenn verð, Ld. 146; hvatz hinn fiðr við, whatsoever he may object, Nj. 99; taka við, to begin where another stops; þú skalt gefa mér við (in return) verjuna, Fbr.