This is page 741 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 30 Mar 2019. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

ÞOKUFULLR -- ÞORI. 741

a grey-coloured ewe is in Icel. called þoka. COMPDS: þoku-fullr, adj. misty, Stj. 11. þoku-land, n. a fog-land, Fms. xi. (in a verse). þoku-laust, n. adj. without fog, clear, Sturl. ii. 108. þoku-maðr, m. a man of the mist who shuns the light, i.e. a bad man, Skálda (in a verse). þoku-myrkr, n. a mirky fog, Stj. 112, Fms. ii. 141. þoku-myrkvi, a, m. id., Fms. ii. 141. þoku-mystr, n. (an error for -myrkr, for mistr is spelt with i, not y?), fog-mist, Mar. 1051. þoku-samr, adj. foggy, Niðrst. 102. þoku-týsdagr, m. 'mist-Tuesday,' i.e. the second Tuesday after Easter, D.N. passim. þoku-vísur, the name of a poem, the Lay of the Mist, Fb. i. 212.

ÞOKA, að, to move, with dat.; Hrútr þokaði nú bústað sínum, Ld 66; skal hann eiga öngan kost at þoka (viz. garði) optar, to change abode again, N.G.L. i. 231: of a sitting person, en er bóndi sá þat, þokaði hann um manns-rúm, Vígl. 25; draugrinn hafði þokat at Þorsteini um þrjár setur, Fb. i. 417; þeir er næstir sátu urðu at þoka undan, to give way, give place to one, Fms. v. 315; þú skalt þoka fyrir konu þessi, Nj. 52; þokar Hörðr fyrir Hróari, Ísl. ii. 42; þokaði eldrinn hvergi um fram, þat er hann var þá kominn, Hom. 122; þokum at skóginum, sagði hann, Eg. 288; fram þoki herr, let the men move forwards, Ísl. ii. (in a verse); þoka aptr, to move back, Rb. 108; þoka sundr, to move asunder, be separated, Fas. ii. (in a verse); húskarlinn kvað vel þoka áleiðis um heilsu manna, it proceeded well, Vápn. 30; talði hón afleiðis þoka of kurteisi karlanna, it went backwards with the manhood of men, Bs. i. 340. 2. as a law term, to change, alter; eigi skal fornum samkvámu-málum þoka nema allir verði ásáttir þeir er í hrepp búa, Grág. i. 458; þat skal allt hafa sem stendr á skrá þeirri ... nema þokat sé síðan, 7; þoka e-u ór setningu, to displace, Rb. 562; Páskahald skal eigi þoka af Sunnudegi, 686 C. 2. II. reflex. to be displaced; ok þokask þá nokkuð steina-sörvit, Ísl. ii. 348; honum varð ekki þokat, he could not be moved; lítt þokaðisk á um mannfallit, it made little progress, Fas. ii. 328.

ÞOKKA, að, [akin to þekkja, þykkja, qq.v.], to be so and so disposed, to think of, like; ýmsa vega þokka menn þat, sumir segja at ..., men think variously of it, some say ..., Fms. i. 59; sé ek þat at konungr þokkar ekki mitt mál, he likes it not, vi. 243. 2. hvárra liðsmenn þokkuðu með símnn höfðingja, sided with, took his part, Fms. vi. 220; þokkar húskarlinn heldr með Birni, en Þorkell með Þórði, Bjarn. 42. II. reflex., e-m þokkask, to be liked; hann kemr sér í tal ok kunnleika við menn, ok þokkaðisk hann vel, he was well liked, Orkn. 262; biskup várr hefir oss því heitið, at vér skolum þá kennimenn hafa sem oss þokkask, þat er forn réttr, who are liked by us, whom we like, N.G.L. i. 416; vel þokkaðr af e-m, Fms. vii. 299; ílla þokkaðr, ill-liked; þær krásir verða svá hverjum þokkaðar sem hugr hans beiðir, 656 A. ii. 12.

þokkaðr, adj., in á-þokkaðr = áþekkr.

þokki, a, m. a thought, but only used with the notion of liking; lagði hvárt þeirra góðan þokka til annars, took a liking for one another, Ísl. ii. 205; Leifr lagði þokka á konu þá er Þórgunna hét, Þorf. Karl. 382; mér er þú vel í þokka, I like thee well, Fb. i. 529; e-m fellr e-ð vel í þokka, to like well; konungi féllsk vel í þokka til Þormóðar, Fbr. 2. a consent, good-will; hann tók ríki með alþyðu þokka of síðir, Fms. x. 401; þeir blótuðu börnum sínum til djöfla þokka, Rb. 388; hverfa eptir þokka e-s, 645. 77. 3. mood, disposition; áhyggju-þokki, an anxious mood; reiði-þokki, a wrathful mood; fegins-þokki, gladsome mood; hug-þokki, mind, disposition; ó-þokki, a loathing, dislike; skæðr þokki, an evil mood. II. = þykkja, with a notion of enmity; hann minnisk nú á þokka þann allan er görzk hafði milli þeirra bræðra, Fms. xi. 15. COMPDS: þokka-bót, f. reparation, redress, for a small offence, Gþl. 359, 521. þokka-góðr, adj. engaging, well-favoured, amiable. þokka-gæð, n. favour, grace, Hom. 143. þokka-kona, u, f. a mistress, paramour, Fb. iii. 237. þokka-ligr, adj. (-liga, adv.), [Dan. tækkelig], well-favoured, also clean,nice. þokka-maðr, m. a lover, Karl. 417. þokka-samr, adj. well-liked, popular, Fas. i. 315. þokka-sæld, f. popularity., Landn. 47. þokka-sæll, adj. in good favour, well-beloved, Eg. 256, Fms. i. 116, ix. 246, Ó.H. 71.

þokkr, adj. = þekkr; in er at mér þokkt þjóða sinni, Stor.

þokkr, m. = þóttr, q.v.; í föstum þokk, in surly mood, Stor.

þokku-ligr, adj. agreeable, Hom. (St.)

þol, n. patience, endurance; hann hafði við gott þol ok mikit, Fær. 346; hann bað Sturlu hafa þol við ok bíða, Sturl. ii. 131, Stj. 579, Fas. iii. 77; ó-þol, impatience. 2. of bodily endurance; þat er einskis manns þol, no man can bear that, Fms. iii. 190; þykki mér lítil þol (plúr.) í þeim mönnum sem drekka verða um nætr, Fas. i. 79.

ÞOLA, pres. þoli, pret. þolði, subj. þylði (þølði); part. þolt, later form þolat; [Goth. þulan = GREEK; A.S. þoljan; Old Engl. and Scot. thole.; O.H.G. doljan, dolon; Dan. taale; Germ. dulden; Lat. tulisse, tol-erare; Gr. GREEK, etc.] :-- to bear, endure, suffer; reyna hvert hann þyldi járn eðr eigi, whether he could bear it or not, Fms. vii. 250; hvárt Þrændir þyldi atgörða-laust, ef ..., vi. 38; ok þoli skor, Grág. ii. 188; at þau (the ships) þeyldi (i.e þøldi) mannfarminn, Fms. viii. 380, v.l.; mannraunir er hann hafði þolat, vi. 19; hversu þoldi Skarphéðinn í brennunni ... vel fyrst en þó lauk svá at hann grét, Nj. 270; ef slíkt þolist, Ísl. ii. 406; eigi er þat þolanda (gerund.), it is intolerable, K.Á. 36; spyrr hversu lengi hann hafði þat áfelli þolt, Fms. x. 226; lengi höfu vér þolt þeirra ofsa, 237; þau hafa mart högg þolt í dag, 360; hversu hart þeir hafa þolat, Fas. i. 339. 2. þola e-m e-t, to bear it at one's hand; kann vera at þá sé nokkurir svá röskvir at eigi þoli jarli allan ósóma, Fms. i. 208; munt þú skora mér á hólm ok þola eigi lög, Nj. 87; eigi skal þat ok skal þola Snorra lög, let us 'thole' the law to Snorri, i.e. let us give him the benefit of the law, Eb. 100; undrumk ek at Guð þolir honum þá ofdirfð, Fms. vii. 261; þeir þolðu honum eigi réttindi, Ó.H. 190; mun konungr eigi þola þér lengr at þú gangir á hans ríki, Fms. xi. 62; hugði hann at jarl mundi þola honum her, he had a mind that the earl should thole war at his hand, he would wage war against the earl, 3; at hann mundi lúka honum skatt eðr tola her ella, Fas. i. 329. 3. þola ílla, þola hart, to suffer hardship, Stj. 247, Bs. i. 201; þola önd, to keep breath; hann rann hundrað skrefa meðan hann þoldi önd einu sinni, in one breath, Rb. 482: hence the mod. þola önn (i.e. önd) fyrir e-n, to feel a pang for one, feel anxiety, concern; see önd. II. to feel at rest, be still or quiet, stir not; kistan þoldi uppi sem fyrr eða nokkuru verr ..., Bs. i. 712; (one would say that the mod. tolla, to rest, sit fast, was a corruption of this phrase, were it not that tolla occurs in the verse in Hallfr. S.); æðisk dyrit svá at þat þolir hvergi, so that it has no rest, Lækn. 472; fylgði svá mikill verkr, at hann mátti hvergi kyrr þola, so great pain that he could nowhere remain quiet, Grett. 152; rekr Grettir hrossin, ok þolir Kingála eigi í haga, K. was restless, 25 new Ed.; hann þolir ekki við fyrir verkjum, he has no rest for pains.

þolandi, part. a sufferer, Skálda (= accusative).

þolanligr, adj. (-liga, adv.), tolerable, H.E. i. 457; eigi rétt eðr þolanligt, to be tolerated, Bs. i. 281.

þol-góðr, adj. enduring, persevering.

þol-gæði, n. patience.

þolin-móðliga, adv. patiently, Fms. ix. 278, Rb. 382, MS. 623. 54, passim in mod. usage.

þolin-móðr, adj. [Dan. taalmodig], 'thole-moody,' patient, enduring, Stj. 158, Fb. ii. 261, Greg. 20, passim esp. in eccl. writers, N.T., Vídal. II. masc. the clench-nail by which the blade is fastened to the haft of a clasp-knife; þolinmóðr í kníf, Edda ii. 494; þolin-móðrinn brotnaði.

þolin-mæði, f. patience, long-suffering, Ld. 256, Fms. x. 217, Sks. 12, Mar. passim, N.T., Pass., Vídal.

þolinn, adj. one who holds out longest, lasting, durable; skjöldr þjokkr ok þolinn, Karl. 97: enduring, þrekinn ok þolinn við vás ok erviði, Róm. 330, Fms. ii. 69: of one who never gets exhausted, never loses his breath, of a runner, horse, or the like, minn hestr er þolnari en þinn.

þol-lauss, adj. impatient, having no endurance.

þol-leysi, n. lack of endurance, unsteadiness, Grett. 118.

ÞOLLR, m. [Ivar Aasen toll; cp. þöll, þella], a fir-tree, esp. a young fir, see Ivar Aasen, Edda (Gl.); but in poets of trees in general; er und þolli stendr, Vsp. (of an ash); ask-þollr, an ash-tree, Lex. Poët.; álm-þollr, an elm-tree, id. 2. [A.S. þol; Engl. thole], a wooden peg, Hým. 13 (the peg on which the cauldron was hung): esp. the thole of a row-boat, the pin on which an oar works, árar leika í þollum (Dan. told). II. freq. in poët, circumlocutions of a man: poët, compds, hjálm-þollr, seim-þ., hring-þ., = a man, Lex. Poët.

þol-raun, f. a trial, Bs. i. 45.

þopta, see þópta.

ÞORA, pres. þori, pret. þorði; subj. þyrði, older þørði; part. þorat (þort?): with neg. and personal suff., þoriga ek, I dare not, Vkv.; [cp. Engl. dare; the Dan. lurde, = to dare, is formed from the pret.] :-- to dare, have the courage to do a thing; with infin., þoriga ek at segja nema þér einum, Vkv.; þora mun ek þann arm verja, Ó.H. (in a verse); þorði hann ekki at synja þeim gistingar, Fbr. 19; get ek at hann hafi ekki þorat at koma á minn fund, 33;, en skal þessi enn gamli þora at sjá í mót vápnum, Ld. 280; ek þorða at leggja mik í hættu, Fs. 4; hann þorir at berjask, Gullþ. 50; þora man ek at heimta fé þetta, Nj. 31; var engi svá grimmr at þyrði á hann at ráða, Fms. ii. 174; þar hafði engi maðr þorat at nema fyrir landvættum, síðan Hjörleifr var drepinn, Landn. 272: leaving out the infin., ef þeir fá þann kvið at þeir mætti eigi ganga enda þörði þeir eigi, Grág. ii. 158. 2. with acc., but only of the pronoun 'þat;' engi myndi þat þora, at segja honum ..., no one would dare that, to tell him ..., Hkr. (pref.): freq., and in mod. usage, eg þori það ekki, I dare not that, dare not do it.

þoran, f. daring, courage, Bs. i. 42, Al. 15; þoranar-raun, Ld. 92: neut., svá mikit þoran, Mar. 491.

ÞORI, a, m. so the vellums with a single r; the mod. form is þorri, but less correct, for the word is akin to þyrja, q.v. :-- the greater part, main part, of a crowd, multitude, assembly, or the like; allan þora. (thus the vellum) landsins, the main part of the land, Fms. vii. 177; allr þori liðsins, Trist.; var þat mestr þori múgsins, viii. 411 (þori, Fb. ii. 687, l.c.); mestr þori var á land rekinn fjárins, Finnb. 244; en mikill þori var þat er þær sögðu eins báðar, Landn., Hb. 320; lætr hann brott