This is page 752 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 30 Mar 2019. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

752 ÞVÁTTAPTAN -- ÞVERRA.

þvátt-aptan, m. 'washing-night' i.e. Saturday evening, Bs. i. 420, K.Þ.K.

þváttari, a, m. a washer, Greg. 52.

þvátt-á, f. 'the wash,' the wash-river, a local name; Hallr var skírðr Laugardaginn fyrir Páska, ok hjún hans öll, þar í ánni, hón er síðan kölluð Þ., Bs. i. 12.

þvátt-dagr, m. washing-day, i.e. Saturday, Ld. 178, Grág. ii. 124, 399, Rb. 572.

þvátt-kona, u, f. a washer-woman, O.H.L. 34.

þvátt-nótt, f. washing-night, i.e. Saturday night, Bs. i. 464.

þváttr (mod. þvottr), m., gen. þváttar, þvætti, þvátt, [Dan. tvæt] :-- a wash, the act of washing; vífl er konur vóru vanar at hafa til þváttar, Rd. 297; hvarf skyrta er konur höfðu gleymt í þvætti, Sturl. ii. 165; váð-meið ok er konum hægt til þváttar at hreinsa stór-föt, Glúm. 390; kona nokkur er fór með klæði til þváttar, Fms. v. 181. 2. washing, i.e. clothes in wash; ef þváttr er upp hengdr fyrir helgi, þá skal hanga kyrr, N.G.L. i. 381; kefla þvátt, to mangle; þar vartú at, es maðr kelfdi þvátt, Skálda (Thorodd), see kelfa.

þvátt-steinn, m. a washing-stone, a rounded stone used in washing clothes, Bs. i. 64.

þvátt-vífl, n., see vífl, Eb. 99 new Ed. (v.l. 5), Post. 231.

ÞVEIT, f., or þveiti, n. [the root is found in A.S. þwîtan, pret. þwât = to chop; North. E. thwaite; Chaucer to thwite; cp. also Dutch duit, whence Engl. doit, Germ. deut, Dan. döit = a bit] :-- prop. a 'cut-off piece,' but occurs only in special usages: 1. a piece of land, paddock, parcel of land, it seems orig. to have been used of an outlying cottage with its paddock; þær jarðir allar, bú ok þveiti, all the estates, manor and 'thwaite,' where bú and þveiti are opp. to one another, D.N. ii. 81; séttungs þ., áttungs-þ., id.; öng-þveiti, a narrow lane, strait. 2. freq. in local names in Norway and Denmark, tvæt, Dan. tvæde (whence Dan. Tvæde as a pr. name); and in North. E. Orma-thwaite, Braith-thwaite, Lang-thwaite, and so on, names implying Danish colonisation: Þveit, Þveitar, f., Þveitin, n., Þveitini (qs. Þveit-vin), Þveitar-ruð, n., Þveitar-garðr, m., Þveitar-fjall, n., D.N. passim; in Icel. local names it never occurs, and is there quite an obsolete word. II. a unit of weight; þveiti mjöls, Boldt; þveitis-leiga, a rent amounting to a þ.; þveitis-ból, a farm of the value or the rent of a þ.; tveggja þveitna (thus a gen. pl. as if from þveita) toll, þveitis toll, D.N. iii. 465; hálf þveit smœrs, Boldt 114. III. [Dutch duit, etc.], a kind of small coin, a doit, a subdivision of an ounce (= a fraction, cut-off piece); in weregild the baugþak was counted thus, sex aurar ok þveiti átta ens fimta tigar, i.e. six ounces and forty-eight doits; hálf mörk ok þveiti tvau ens fjórða tegar, a half mark and thirty-two doits; þrír aurar ok þveiti tuttugu ok fjögur, three ounces and twenty-four doits; tveir aurar ok þveiti sextan, two ounces and sixteen doits, Grág. (Kb.) i. 193; ef maðr stelr minna enn þveiti þá skal heita hvinn, N.G.L. i. 253, cp. B.K. 8-11, 28, 29; þar eru þveiti tuttugu ok þrjú at höfuðbaugi, ... átta þveiti, ok þriðjungr ens fimta þveitis, ok hálft fjórða þveiti ok þriðjungr ens þriðja þveitis ok hálft annat þveiti, Grág. (Kb.) i. 202.

ÞVEITA, t, in mod. usage þeita, dropping the v; the word is not to be spelt with y, for þeyta (to blow) and þveita (to hurl) are quite different words :-- to hurl, fling; hann þrífr fleininn, ok þveitir glóanda framan í augat á jötninum, Mar. 1056; drápu hann, þveitandi hvasseggjat grjót í hans höfuð, Post. (Cod. Scard.): the word is very freq. in mod. usage, síðan kipti hann staumum alblóðugum út úr auganu og þeitti (not þeytti) honum frá sér af hendi, Od. ix. 398 (exactly in the same connection as Mar. l.c.); þeita steini; hann þeitti honum kringum sig; cp. þeiti-spjald, n. a top (= hreyti-speldi).

þveita, u, f. a kind of small axe, a hatchet, chopper, Edda (Gl.); beit hjálma-stoð þveita, Heiðarv. S. (in a verse).

þveitr, m. = þviti, a sling-stone; þú rakt þeim íllan þveit (cp. ljósta e-n íllum steini), Fms. xi. 188 (in a verse).

þvengja, að, to furnish with a thong; in þvengja skó.

ÞVENG-R, m., gen. þvengjar, dat. þveng, pl. þvengir, þvengja, þvengjum; [Engl. thong; Dan. tvæng] :-- a thong, latcbet, esp. of shoes (skó-þvengr), Edda 71, Fas. i. 289; mjór sem þvengr, Skíða R.; þvengina í skónum, Mar.; kálfskinns-skúa loðna ok þar í þvengi langa ok á tinknappar miklir á endunum, Þorf. Karl. 374; klippa skinn tii þvengja, Hallgr.; hann svarar öugu ok gaf honum skúa ok dró ór þvengina, of the stingy earl Neríð, Fas. iii. 9; slitnaði skó-þvengr hans, Nj. 74; stökk í sundr skó-þvengr hans, 143, Odd. 116; Egill hafði skúfaða skó-þvengi sem þá var siðr til, ok hafði losnat annarr þvengrinn ... steig hann á þvengjar-skúfinn þann er dragnaði, Eb. 220; reyr-þvengr, frán-þ., eitr-þ., graf-þ., urð-þ., the reed-thong ..., i.e. a snake, Lex. Poët.

þverast, að, dep. to move athwart, aside; þveraðisk Steinarr fram á bakkann, Eg. 748; hann þveraðisk við ok gékk ekki nær þeim, Fms. viii. 358.

þver-leikr, m. crossness, Th. 14.

þver-liga, adv. 'athwart,' flatly; synja þ., to deny flatly, Fms. vii. 186, Orkn. 216; neita þ., Fms. vi. 214; tók hann á engu þ., Orkn. 282; horfði allt þ. af beggja hendi, Bs. i. 786.

ÞVERR, þver, þvert, adj., compar. þverari, þverast, but also þverstr; [Ulf. þwairhs = GREEK = GREEK; A.S. þweorh; Engl. a-thwart, and also queer; Germ. quer (kv=þv, like kvistr, kvísl, for tvistr, tvísl); Dan. tvær; cp. Engl. to thwart] :-- athwart, across, transverse, opp. to longways; tjalda um þveran skálann, Fms. i. 265; um þvert andlitið, Ó.H. 217; um þveran dal, Jb. 194; lá hvarr um þveran annan, in heaps, Fms. ix. 31; falla hvárr um þveran annan, pass.; járnspengr um þveran skjöld, Gþl. 105; þverrar handar hár, a hand's breadth, Sd. 147; þremr þverum fingrum minni, Bs. i. 376; svá langt at þvers fótar sé, Karl. 112; ferr þú lítt þverr á fæti at fjándskap við oss, Ölk. 36: um þvert, across; geng ek um þvert frá leiki, out of their way, Sighvat: storm mikinn ok veðr þvert, adverse winds, Eg. 405; veðr hörð ok þver, Fms. x. 150; veðr þver af suðri, Grett. 86 A; sem sá í þveru veðri beitir löngum, Bs. i. 750; beittu þá sem þverast austr fyrir landit, Eg. 161. II. metaph., taka e-n þvert, to take it athwart, to deny flatly, Eg. 524; ek vil þó eigi þvert taka (I will not insist on it) ef þér er lítið um, Nj. 26; var þat af þveru frá glíkendum, Bs. i. 347; setja þvert nei fyrir, to refuse, deny flatly, Ld. 196; hann kvaðsk ekki þverr vera í því at selja skipit, Nj. 259; biskup flutti ákafliga en Þórðr var inn þverasti, Sturl. iii. 17; var Þórgils þá svá þverr, at hann sagði svá, at ..., 229; hvárr-tveggi var inn þverasti ok hvárrgi vildi til láta við annan, Bs. i. 760: þvert á móti, as adverb, quite the contrary (Dan. tværtimod), 687. III. þvers, adv. across, athwart; nú er þar þvers á móti gört, Bs. i. 740; hann snýr þvers af leiðinni, Nj. 132; hann snýr þvers á braut í skóginn, Edda 30; vísaði hann ollurn þvers frá því sem þau vóru, Fms. i. 72; hljóp hann þá þvers á brott at fela sik, vi. 303; þá víkja þeir þvers út eptir firðinum, ix. 43; sneri þvers annan veg frá liðinu, vii. 56; höfðu þeir þvers farit frá því sem þeir skyldu, viii. 56; þvers í mót yðvarri hugsan, Fb. i. 513: superl. þverst, ef þér kœmið í þverst þvari (see þvari), Hkv. Hjörv. 18 (Bugge, not þverz). þvers-um, adv. across.

B. COMPDS: þver-á, f. a 'thwart-water,' side-river, tributary river, N.G.L. i. 153: freq. as Icel. local name, Þverá, f., Þverár-hlíð, f., Landn. þver-bak, n. used adv. across a horse's back. þver-brestr, m. a cross chink, Komi. 58. þver-brot, n. a break across, a breach, Sturl. iii. 280. þver-fell, n. a cross-fell, lying athwart another: a local name in Icel. þver-feta, að, to go aslant, Fas. iii. 311. þver-fingr, m. a fingers breadth, Sturl. ii. 181. þver-fjörðr, m. a cross-fiord, a side-fiord, branching out of a large central bay, Landn. 131 (of the northern side of Broadfirth in Icel.) þver-garðr, m. a cross-dyke, across a river or the like, Gþl. 421, D.N. i. 616. þver-gyrðingr, m. a cross-girding put round a ship to strengthen her, Fas. iii. 257: in the metaph. phrase, það er komið í þvergyrðing með þeim, of sullen hostility. Þver-hlíðingr, m. a man from Thwerar-hlid, Ísl. ii. 359. þver-hníptr, prop. þver-gniptr, adj. precipitous, of a rock. þver-höggt, part. n. cut across, steep, abrupt, Fas. iii. 257. þver-hönd, f. a hand's breadth, Ld. 276. þver-knýta, t, to knit a cross knot, to deny flatly; hann þverknýtti at láta hérað fyrr en þat væri konungs vili, Sturl. iii. 244; hann þverknýtti þat at hann mundi lauss vera, 211; þá mun ek þetta eigi þverknýta, Konr. þver-kominn, part. in an awkward position, Ísl. ii. 317. þver-kyrfa, ð, to carve, cut clean across; búar eigu húsum at skipta at jamnaði, þeir eigu at þ. hús, skolot þeir at endlöngu deila hús, Grág. ii. 257 (Jb. 194). þver-lyndi, n. crooked-mindedness, the being wrong-headed, Gísl. 85, Pass. 37. 4. þver-lyndr, adj. crooked, wrong-headed, Valla L. 215. þver-móðska, u, f. obstinacy. þver-neita, t, to deny flatly, Grett. 105 B, Mar. þver-pallr, m. the cross daïs, the high-floor at the hall's end (see pallr), Fms. vi. 193, 440, Ld. 296, Eg. 549, 565, Grett. 103, 140 A, Sturl. i. 155, ii. 199. þver-sigling, f. cross-sailing, tacking. þver-skallast, að, to be doggedly obstinate, lit. setting the skull against, butting like a bull. þver-skeytingr, m. [skaut 2], a cross-wind, side-wind, Fms. vii. 94. þver-skipa, adv. athwart the ship, Fms. iv. 103. þver-skurðr, m. a cross-cut, Grett. 91. þver-slag, n. a cross-stroke, El. 17. þver-slá, f. a cross-bar. þver-stigr, m. a cross-path, side-path, Greg. 28. þver-stræti, n. a cross-street, Hkr. iii. 16. þver-syll, f. a cross-sill, Grett. 114 A. þver-sök, f. a 'cross-suit,' a law phrase; fyrsta, önnur, þriðja þ., in payment of weregild, N.G.L. i. 76, 82 (nú eru uppnáma-menn allir taldir, en nú skal þat skilja hvessu þversakir skolu fara). þver-taka, tók, to deny flatly, Edda 21. þver-tré, n. a cross-tree, Nj. 162, 202, Fms. x. 290, Sturl. ii. 109, Grett. 114, Hom. 96, 97, Dipl. iii. 8; í annan enda hússins var lopt uppi á þvertrjám, Ó.H. 153. þver-úð, f., q.v. þver-vegr, m. = þverstigr; en allir aðrir vegir er renna til bæja manna, þat heita þvervegir, Gþl. 413: á þverveginn, across, in diameter, Fas. iii. 372. þver-þili, n. a cross-deal, partition, Gþl. 346, Fs. 143, Grett. 114. Þver-æingr, m. a man from Þvera, the nickname of Einarr Th. (Landn., Glúm., Lv., Ó.H.)

ÞVERRA, pres. þverr; pret. þvarr, pl. þurru; subj. þyrri; part. þorrinn; with neg. suff. þyrrit, Sighvat: mod. weak þverra, að, pres. þverrar, Lil. 58, but the word is little used: [þurr and þverra are kindred words] :-- prop. to be drained, ebb out, but only used II. metaph. to wane, grow less, decrease; nema blóð þyrri, Þd.; þóat skúrir þyrrit,